فروزان آصف نخعی: متن زیر گزارشی از سخنرانی آیت الله دکتر سیّد مصطفی محقّق داماد، رئیس شورای تولیت بنیاد موقوفات دکتر محمود افشار در مراسم تولّد صدسالگی ایرج افشار در کانون زبان پارسی، واقع در باغ موقوفات دکتر محمود افشار است با موضوع « ایران را چرا باید دوست داشت؟». فیلم این سخنرانی در کانال ایشان منتشر شده است. دکتر محقق داماد در سخنرانی خود به موضوع ایران‌دوستی و اهمیت حفظ هویت فرهنگی و تاریخی ایران می‌پردازد و از شخصیت‌های برجسته‌ای مانند ایرج افشار، ایرانشناس نامدار و جهانی، یاد می‌کند. او تأکید می‌کند که برای شناخت شخصیت علمی و فرهنگی ایرج افشار، باید به آثار و مقدماتی که در کتاب‌هایش نوشته است، مراجعه کرد، زیرا این آثار نقش مهمی در حفظ میراث فرهنگی و جلوگیری از فراموشی و نابودی آثار مفاخر ایران دارند. از نظر محقق داماد نمونه‌ای از این آثار، مقدمه‌ای است که افشار بر تاریخ "وصاف" نوشته است، که نشان‌دهنده اراده علمی و تلاش او برای حفظ تاریخ و فرهنگ ایران است.
محقق داماد در ادامه به موضوع ایران‌دوستی و عناصر مؤثر در آن اشاره می‌کند، از جمله سنت‌های فرهنگی و دینی که در ایران وجود دارد. او معتقد است که یکی از ویژگی‌های برجسته ایرانیان، نفرت از دین‌های خرافی و دینداری خردمندانه است، که در دوره‌های مختلف تاریخی، از جمله ساسانیان، این ویژگی مشاهده می‌شود. او به اهمیت خرد و عقل در فرهنگ ایرانی تأکید می‌کند و می‌گوید که در شاهنامه فردوسی، بیش از ۳۰۰ بیت درباره خرد و حکمت وجود دارد و این نشان‌دهنده جایگاه والای خرد در فرهنگ ایرانی است. رئیس شورای تولیت بنیاد موقوفات افشار همچنین به رابطه بین عقل و دین اشاره می‌کند و می‌گوید که برای اداره جامعه و حکمرانی، خرد ضروری است، نه خرافات دینی که می‌تواند منجر به فجایع و بحران‌های جهانی شود. او به نمونه‌هایی از بحران‌های امروز جهان، مانند ظهور گروه‌هایی مانند داعش و تأثیر خرافات دینی در سیاست‌های جهانی آمریکا اشاره می‌کند و هشدار می‌دهد که دین‌های خرافی و تعصبات مذهبی، منشاء بسیاری از مشکلات و جنگ‌ها هستند. در پایان، او بر اهمیت شناخت و حفظ میراث فرهنگی و فرهنگی ایرانیان تأکید می‌کند و از خطرات ناشی از دین‌گرایی افراطی و امپریالیسم هشدار می‌دهد. در ادامه گزارش سخنرانی دکتر محقق داماد در زیر از نظرتان می گذرد:
****
تقدیر از ایرج افشار: تأکید بر آثار و مقدمه‌های علمی
بسم الله الرحمن الرحیم
دریغ است ایران که ویران شود
کنام پلنگان و شیران شود
آیت الله دکتر مصطفی محقق داماد، در ابتدای سخنرانی خود در مراسم تولد صدسالگی ایرج افشار با قرائت اشعار بالا، و سپاسگزاری از افراد حاضر که دعوت او را پذیرفتند، گفت: « در یکی دو هفته قبل به مناسبت اعطای جایزه به ایرانشناس سوئدی پروفسور "بو اوتاس" این سوال رو مطرح کردم ایران دوستی یعنی چه و چرا ایران و چه چیز آن را دوست داریم؟»
محقق داماد با اشاره به این که «امروز هم به خاطر بزرگداشت یک ایران شناس نامدار، نامداری جهانی جناب مرحوم استاد ایرج افشار این جلسه برقرار شده است» افزود: « اساتید اینجا تشریف دارند و درباره شخصیت ایرج افشار قطعاً بیش از من آگاهند و سخن می‌گویند ولی بنده یک کلام می‌گویم و وارد بحث دیگری می‌شوم.»
او افزود: « آن کلمه این است که اگر می‌خواهید ایرج افشار را بشناسید نظر من، نظر قاصر حقیر این است که به این چند تا مقدمه ای که ایرج افشار بر چند تا فاکسیمیلی (Facsimile) و کتاب‌های عکسی منتشر کرده، مراجعه کنید تا با شخصیت علمی ایرج افشار آشنا بشویم.»
خدمت بزرگ افشار: احیای مفاخر از طریق فاکسیمیلی‌ها
محقق داماد در ادمه مثالی برای توضیح توصیه خود مثالی زد و گفت: «برای نمونه، من اشاره می‌کنم به مقدمه‌ای که ایشان برای تاریخ "وصاف" نوشته است. ایرج افشار اولاً با انتشار این فاکسیمیلی ها (Facsimile) (نسخه‌برداری دقیق از آثار با طراحی و یا عکس برداری) که الان در دسترس ما هست، واقعاً از تضییع و فراموش شدن و از بین رفتن یک آثاری که مفاخر ما محسوب می‌شد جلوگیری کرد و با همین کار این‌ها رو باقی نگه داشت.»
او افزود: «اما در کنار این کار، برای همه این ها، یک مقدمه علمی نوشت. من ارادت علمی ام به ایرج افشار از قدیم، به خاطر این مقدماتی است که بر چند تا کتاب نوشته است؛ یکی از آن ها بر تاریخ "وصاف" است. که اگر کتاب را دارید،در منزل ورقی بزنید، ببینید چه افشار در این مقدمه چه کرده است.»
ریشه‌های ایران‌دوستی: سنت‌های زیبایی چون وقف علمی و فرهنگی
محقق داماد به دلیل کمبود وقت، با خودداری از ادامه بحث در باره ایرج افشار گفت:« چون وقت کم است، سراغ عرضی می روم که در دو سه هفته قبل مطرح کردم که آیا ایران را دوست داریم، یعنی رودخانه‌اش، کوه ها یا زمین اش را دوست داریم؟»
او با تاکید بر این که استادان باید کتابی در زمینه «عناصری که موجب ایران دوستی می شود چه چیزهایی هستند؟ بنویسند» گفت: « یکی از چیزهایی که موجب علاقه ما می شود، سنت‌های زیبایی است که در فرهنگ ما وجود دارد که یکی از سنت‌هاش، وقف علمی و فرهنگی است.»
او با تاکید بر این که «وقف علمی و فرهنگی» از مفاخر ایران زمین است در ادامه گفت: « هرچه جلوتر و به روزگار قدیم بروید مشاهده می کنید در تمدن ایران وقف علمی و فرهنگی بسیار ریشه دارد تا جایی که افرادی همه آن چه که داشتند به آن اختصاص می دادند: و به قول شاعر
خُنک آن قماربازی که بباخت آن چه بودش
بِنَماند هیچَش اِلّا هوس قمار دیگر (مولانا)
همه را باخت، و همه را برای علم و فرهنگ می‌دادند و می رفتند.»
خردورزی و عقلانیت؛ مفاخر اصلی ملت ایران
این استاد دانشگاه و حوزه در ادامه با توجه به فرهنگ وقف برای ترویج علم گفت: «یکی از مفاخر مهم ملت ایران این است که از دین خرافی متنفریم. ایرانیان همواره از قدیم تا حالا دینداری خردمندانه داشته اند. ایرانیان و جامعه ایرانی در دوره ساسانیان دیندار، ولی دینداران خردمند بودند.دین و خرد در ایران زمین با یکدیگر متصل و در کنار هم بود.»
رئیس شورای تولیت بنیاد موقوفات دکتر محمود افشار برای ارائه مثال در بحث خود به شاهنامه فردوسی اشاره کرد و گفت: «شعر اول شاهنامه را بخوانید:
به نام خداوند جان و خرد؛
جان و خرد در کنار هم هستند و جان ندارد آن کس که خرد ندارد. خردمند، جاندار است و اگر کسی خرد ندارد، مرده بهتر.
کزین برتر اندیشه برنگذرد
یعنی خدا رو باید با اندیشه شناخت نه با خرافات و نادانی و جهل. از طریق جان و خرد خدا را باید شناخت که از این برتر اندیشه برنگذرد»
این اندیشمند جهان اسلام گفت: «تا آن جایی که یادم هست، ۳۰۰ بیت درباره خرد و خرد ورزی و در ۵۰۰ جا در شاهنامه کلمه خرد و مشتقاتش بیشتر از آن آمده است. حافظ را ببینید.»
محقق داماد در ادامه به مفهوم "عقل" در این فرهنگ اشاره می کند و می گوید:«در این فرهنک عقل معاد و عقل معاش دو گونه هستند، برای آیین حکمرانی و اداره مدینه، عقل معاش لازم است. این که خدا حکم حکم می‌کند به جای خودش، بعد می گوید فقیه نیز احکام جزئی را استنباط می‌کند، که آن نیز استنباط فقیه است. ولی در اداره حکمرانی در اداره مدینه، آنچه که لازم است، خرد و خردمندی است.»
هشدار جهانی: آتش‌سوزی دنیا با دین بی‌خرد (نمونه صهیونیسم مسیحی)
محقق داماد با اشاره به این که امروز دنیا از دین خرافی در حال سوختن است گفت: «امروز دنیا دارد از دین بی‌خرد می سوزد و آتش می‌گیرد. شما الان چه موضوعی به ذهنتان آمد، آیا به ذهن شما داعش آمد؟ داعش پدیده کوچکی است.»
او سپس به آمریکا و میزان نفوذ خرافات برای ایجاد جنگ و کشتار در قالب بحث های دینی و مذهبی اشاره کرد و گفت: «تمام بدبختی های موجود، مربوط به صهیونیست مسیحی است که از صهیونیست یهودی پشتیبانی و از آن حمایت می کند و می گوید برای برگشتن عیسی، تمام آدمیان را چه با سلاح یا با گرسنگی دادن به بچه‌ها باید بکشیم.»
محقق با توصیه به حاضران مبنی بر این که کتاب های راجع به صهیونیست های مسیحی را بخوانند گفت: « اگر کتاب‌هایی را که توسط صهیونیست های مسیحی نوشته شده بخوانید در می یابید خطر خرافی صهیونیست های مسیحی صد درجه بدتر از صهیونیست های یهودی است. »
محقق داماد سپس به دلیل خطرناک بودن صهیونیست های مسیحی اشاره می کند و می گوید: صهیونیست های مسیحی می گویند در فصل ۱۹ کتاب مقدس آمده که پنج تا گاو قرمز وقتی که کشته یا در آن جا قربانی بشوند، عیسی (ع) برمی گردد. »
محقق داماد با طرح این سوال که چه نیروهایی دنبال گاو قرمز می گردند گفت: « در حال حاضر در دنیا چه نیروهایی دنبال دنبال گاو قرمز می‌گردند؟ سیاست‌مداران امریکایی. اغلب اعضای حزب جمهوری‌خواه ، اونجلیست های بسیار متعصب و نادانی هستند تا جایی که به خاطر اعتقادات خود دارند پدر دنیا را در می آورند آن هم به خاطر دین خرافی.»
او در پایان سخنان خود گفت: «تبلیغی که از طریق شرق، در کشور ما در باره امپریالیسم کردند، اذهان را برد به این سمت و سو که آنان تنها می خواهند دنیا را گیرند. نخیر این ها برای دین خرافی خود، دارند مرتکب این اعمال می شوند. و پدر ما رو دارد دین خرافی در می آورد.»
بیشتر بخوانید:
روایت محقق داماد از راه نجات: بزرگان طمع به ستم نبندند و ناتوانان از عدالت مأیوس نشوند / درس حکمرانی علی (ع)؛ حفظ حق حیات و کرامت انسانی در ایران
محقق داماد: فردوسی و سهروردی جنگ را تبلیغ می کردند یا صلح را ؟ / سهروردی چرا محکوم به مرگ شد؟
محقق داماد: خودی‌ها، ناخواسته دشمن را مسلح می‌کنند/ نگاهی به "جهل مقدس" در سیاست ایران / چگونه از ایران در برابر "تسلیح حقوقی دشمن" محافظت کنیم؟
۲۱۶۲۱۶