به گزارش پایگاه فکر و فرهنگ مبلغ، در این بخش از سوره کهف، ماجرای همراهی حضرت موسی با بنده برگزیده خدا خضر به نقطه توضیح می‌رسد. موسی پیش‌تر در سه موقعیت نتوانسته بود از راز پشت ظاهر حوادث آگاه شود و هر بار عجولانه اعتراض کرده بود. اکنون نوبت آن است که حکمت‌های پنهان آشکار شود.
بنابر روایت فارس، این آیات در ظاهر ماجرایی تاریخی‌اند، اما در معنا و پیام، نقدی جدی بر نوعی بیماری فکری و روحی‌اند؛ بیماری‌ای که در بنی‌اسرائیل بارز بود: خود برتر بینی معرفتی، بی‌صبری در برابر سنت‌های الهی، و قضاوت‌های شتاب‌زده. این بیماری در سطح اجتماعی، سیاسی و فرهنگی امروز نیز خطری بزرگ است و دشمنان ملت‌ها از همین نقاط ضعف برای نفوذ استفاده می‌کنند.
چشم‌هایی که فقط ظاهر را می‌بینند
خضر در پاسخ به اعتراض‌های موسی توضیح می‌دهد که کارهایش خلاف حق و عدالت نبود، بلکه پشت هر ظاهر تلخ، رحمتی بزرگ نهفته بود. سوراخ کردن کشتی، قتل آن نوجوان، و تعمیر دیوار بدون مطالبه اجرت، هر سه از نگاه ظاهری خلاف حکمت بود، اما حقیقت چیز دیگری بود.
این پیام دقیقا ناظر به یک نقطه کلیدی در دشمن‌شناسی است: دشمن همیشه با چهره آشکار و پرچم بلند حمله نمی‌کند. گاهی دشمن در ظاهر خیرخواه، گاهی با نقاب علم، گاهی با ظواهر پیشرفت و رفاه، و گاهی با شعار عدالت و آزادی نفوذ می‌کند. انسانی که فقط ظاهر امور را می‌بیند، به راحتی فریب می‌خورد.
این همان بلایی است که بارها بر بنی‌اسرائیل وارد شد: اعتماد به ظاهر قدرت فرعون، دلبستگی به گوساله سامری، و تکیه بر «ظاهرسازی دینی» به جای حقیقت.
عجله در قضاوت، دروازه نفوذ دشمن
رفتار موسی در این داستان، نه از سر دشمنی بلکه از سر شتاب در فهم ماجرا بود. اما همین شتاب، در سطح اجتماعی اگر به صورت جمعی منتشر شود، راه نفوذ دشمن را باز می‌کند.
دشمن منتظر چنین لحظاتی است:وقتی جامعه بدون تحقیق قضاوت می‌کند.
وقتی احساس بر عقل غلبه می‌کند.
وقتی مردم به تحلیل‌های سریع رسانه‌ها دل می‌بندند و صبر برای کشف حقیقت ندارند.
در فضای امروز، رسانه‌ها و شبکه‌های خبری و فضای مجازی، نقش همان ظواهر جذاب را یافته‌اند. دشمن با ساختن تصویرهای دروغین و تحلیل‌های فوری، ذهن ملت‌ها را تسخیر می‌کند.
بیماری دیرین بنی‌اسرائیل که امروز هم زنده است
آیات این بخش بدون آنکه نامی از بنی‌اسرائیل ببرد، به‌طور عمیق یک روحیه را به نقد می‌کشد؛ روحیه‌ای که قرآن در جای‌جای تاریخ بنی‌اسرائیل نشان داده است:
باور به اینکه فهم و تشخیص ما معیار مطلق استعدم تحمل تأخیر در فهم حکمت‌ها
واکنش سریع پیش از بررسی حقیقت
نداشتن صبر استراتژیک در برابر سنت‌های الهی
این چهار ویژگی در هر ملت و هر فردی ظاهر شود، همان مسیر فروپاشی و اسارت را رقم می‌زند که برای بنی‌اسرائیل رخ داد.
دشمن با سوءاستفاده از همین روحیه ضربه می‌زند
امروز همان دشمنان امت‌ها با نام‌ها و پرچم‌های جدید از این نقاط ضعف بهره می‌برند:
تحریک احساسات به جای گفتمان عقلانی
ترویج تحلیل‌های سطحی به جای تفکر عمیق
فروکاست دین به شعاری بی‌محتوا
تبدیل صبر به بی‌حوصلگی اجتماعی و سیاسیکسی که صبر ندارد، فریب می‌خورد.
کسی که حکمت‌های پشت حوادث را نمی‌بیند، در جریان رویدادها بازی می‌شود.
پیام نهایی آیات برای دنیای امروز
در پایان، خضر به موسی می‌گوید که کارهایش بر اساس علم الهی بود، نه هوس، و موسی نمی‌توانست بر آن صبر کند. پیام روشن است: برای شناخت دشمن و دفع نفوذ او، نگاه عمیق لازم است، نه سطحی.صبر لازم است، نه واکنش عجولانه.شناخت سنت‌های الهی لازم است، نه اعتماد به ظواهر فریبنده.هر جامعه‌ای که این سه اصل را رها کند، دشمن بر او غالب می‌شود؛ حتی اگر سلاح داشته باشد، رسانه داشته باشد و شعار مقاومت سر دهد.
تلاوت این آیات را که در صفحه ۳۰۲ قرآن کریم واقع است، ببینید و بشنوید.