مطبوعات کودک و نوجوان در سالی که گذشت پس از مروری بر پیشینه فهرستنویسی مطبوعات در ایران و همچنین سابقه فهرستنگاری مطبوعات کودک و نوجوان در سالهای قبل و بعد از انقلاب به معرفی تعدادی از نشریات دولتی و خصوصی در حال انتشار پرداختم و وعده دادم که در یادداشتهای دیگری از سایر نشریات همچون نشریات استانی و نشریات ضمیمه یاد کنم.
حال ضمن پوزش بابت این تاخیر طولانی میکوشم به مرور از برخی دیگر از نشریات کودک و نوجوان کشورمان یاد کنم.
در تکمیل اطلاعات نشریات دولتی نسبت به یادداشت قبل باید بگویم مجلات رشد به انتشار خود ادامه میدهند و گویا سردبیران این نشریات تغییر یافته اما نسخهای از شمارههای جدید این مجلات به دستم نرسیده و تنها میدانم شهرام شفیعی سردبیر رشد دانشآموز است و فاطمه رضایی سردبیر رشد روشن.
تا جایی که میدانم در وضعیت کیهان بچهها، سلام بچهها و پوپک، سروشهای خردسالان و کودکان، شاهدهای کودک و نوجوان و جوان و مجله دوست کودکان تغییری حاصل نشده است.
مجله زمزم در بنیاد اندیشه اسلامی هم در سال جاری محتوا و تصاویری ثابت را به چندین زبان خارجی در قالب نسخه ی مجلات اسپانیایی، انگلیسی، فرانسوی و ... منتشر کرد. نشریه دیگری که ظاهرا با حمایت معاونت قرآن و عترت وزارت فرهنگ و ارشاد و در قالب موسسهای خصوصی منتشر میشود، ماهنامه قرآنی ادبی هنری شبنم ویژه کودکان است که سردبیر آن دکتر هاجرخاتون قدمی جویباری است و آخرین شماره آن را که دیدهام شماره 16 در اسفند 1403 بوده است. نشریه قابل ذکر دیگر هدهد سفید است که بدون مجوز رسمی مطبوعاتی از سوی نهاد کتابخانههای عمومی و زیر نظر فریدون عموزاده خلیلی برای نوجوانان منتشر میشد و نمیدانم در سال جاری هم آیا انتشار آن ادامه داشته یا خیر.
جا دارد در همین گروه از نشریه زیتون یاد کنم. مجلهای مذهبی برای کودکان هشت تا سیزده ساله که به سردبیری محمدعرفان عسکری در قم منتشر میشود و من شمارههای چهار تا هشت آن را دیدهام. گویا این نشریه فاقد مجوز رسمی مطبوعاتی است و ابتدا توسط محفل مذهبی سفینه نور منتشر میشده و سپس در قالب کتابهایی از انتشارات یاس نیلی به کار خود ادامه میدهد.
در بخش دولتی و نیمه دولتی چند نشریه ی ضمیمه هم داریم که در کنار روزنامههای بزرگ و سراسری منتشر میشوند دوچرخه، ضمیمه پر سابقه موسسه همشهری تغییرات زیادی داشته و حالا با فاصله و روز انتشار نامشخص، هر شماره یک داستان کمیک استریپ ایرانی را برای نوجوانان ارائه میکند و آخرین شماره آن که به دستم رسیده شماره 1099در 18 اسفند 1403بوده است. دوچرخه به سردبیری دانیال معمار و دبیری مناف یحییپور منتشر می.شود. «نوجوانانه»، ضمیمه روزنامه جام جم برای نوجوانان بود که نمی دانم آیا در سال جاری هم به انتشار خود ادامه داده یا نه؛ اما «آفتابمهتاب» ضمیمه کودکان روزنامه اطلاعات همچنان به شکل هفتگی و هر پنج شنبه برای کودکان، به انضمام این روزنامه صد ساله منتشر میشود و سردبیر آن وجیهه تیموری است. این ضمیمه تاکنون بیش از ششصد و پنجاه شماره منتشر کرده و حالا دیگر از نشریات جدی و سابقهدار کودکان در ایران محسوب میگردد و نسبت به سالهای قبل کیفیت محتوایی و تصویری بهتری پیدا کرده است.
با این حال سایر موسسات بزرگ مطبوعاتی کشور همچون ایران، قدس، خراسان و روزنامههای بزرگ خصوصی همچون شرق، اعتماد، هم میهن و ... و یا روزنامههای بزرگ اقتصادی و ورزشی هیچ کدام ضمیمهای برای کودکان یا نوجوانان منتشر نمیکنند و جا دارد سیاستگذاران فرهنگی و مطبوعاتی کشور ایشان را به این فعالیت ضروری و اثربخش تشویق و ترغیب نمایند.