زیارت جامعه کبیره از برترین زیاراتی است که زمینه معرفت برتر و عرفان کاملتر را فراهم میکند و نیز ادب حضور در فضا و آستان مقربان معصوم(ع) را به زائر میآموزد. کتاب «ادب فنای مقربان» آیتاللهالعظمی جوادی آملی شرحی بر زیارت جامعه کبیره است.
زیارت جامعه کبیره یکی از برترین زیاراتی است که با فقرات بلندش به اوج وجود ائمه اطهار(ع) نظر دارد و زمینه معرفت برتر و عرفان کاملتر را فراهم میکند و نیز ادب حضور در فضا و آستان مقربان معصوم(ع) را به زائر میآموزد. معارف فراوان، عمیق و گستردهای در این زیارت نهفته است که به تشریح و تبیین نیاز دارد تا هم مقام حقیقی آن ذوات مقدس مبرهن و روشن شود و هم میزان تأثیر و کارآمدی آنان در همه عوالم وجود و شئون هستی دانسته شود.
کتاب «ادب فنای مقربان»، کوششی در راستای همین هدف است که در پرتو کلمات گفتارها و نوشتارهای آیتاللهالعظمی جوادی آملی که با تسلط به مبانی فلسفی، عرفانی و تفسیری و نیز با دلباختگی به آن گوهرهای مقدس وجود یعنی ائمه اطهار(ع) همراه شده است از کمال و جمال خاصی برخوردار بوده و قطعا در مسیر معرفت و ارادت به آن شاخصههای الهی مؤثر و کارساز است. در واقع این کتاب شرحی بر زیارت جامعه کبیره است.
تاکنون هفت جلد از این کتاب منتشر شده و هر جلد شامل مباحثی است؛ جلد اول این جلد شامل مباحثی مانند آسانترین ابزار تکریم(السلام علیک) ـ تحیت در عصر جاهلیت و ...، مراد از بیت نوبت، معنای جایگاه رسالت، میزبانان ملائک، امتیاز انبیاء(ع) بر دیگران ـ اشکال وحی و ...، سرچشمههای رحمت، گنجینههای علم، همراهی علم و حلم، سفرهداران کرامت، رهبران الهی جامعه، ولی نعمتهای نظام هستی، ائمه(ع) ریشه نیکان، نیاز جامعه ـ حکومت شرط اصلی سیاستمدار و ...، پای های آرامش زمین، معنای ابواب ایمان درباره ائمه(ع)، ائمه(ع) امنای الهی، خلاصه فضائل انسانهای کامل، پاسخ کوتاهتر به نیکی، امامان نور و ظلمت، پیشوایان نور و نشانههای تقواست.
جلد دوم این اثر هم شامل مباحثی مانند صاحبان عقل کامل، بهترین پناهگاه، میراثداران فضائل، مثلهای برتر، برترینهای دعوت، حجتهای الهی، معرفت ذات الهی، مغموم برکت، تقسیم حکمت به نظری و عملی، عالمان اسرار، کاربرد کتاب در قرآن کریم، حاملان کتاب الهی، استمرار راه نبوت ـ حدود و اختیارات وحی پیامبر(ص)، ذراری رسالت، عالیترین تحیات، فراخوانان به سوی خدا، راهنمایان به رضایت پروردگار، بندگان خالص، ریشه محبت، جایگاه توحید، آشکارکنندکان فرمانهای الهی و برتر از فرشتگان است.
پیشوایان صالح، اقسام ولایت، مدافعان حمایتگر، ارجاع به اهل ذکر، فرمانروایان دینی، مصداق اولیالامر در روایات، باقی گذاردگان الهی، برگزیدگان خدا، ویژگی حزبالله، مخزن علوم الهی، حجتهای الهی امام، بزرگراه سعادت، انوار هدایت، مظاهر برهان، شهادت راستین به یگانگی خدا، آئین پایدار ـ معنای غلبه دین پیامد شهادت به کمالات، هدف اساسی دین الهی، هدایتشدگان الهی، گستره معنای عصمت، انسان موجودی کریم، انواع قرب، برکات تقوا، صداقت؛ اساس هستی، هماهنگی با فطرت، ایستادگی در برپایی حق و عدل، عاملان به اراده خدا، فوز عبودیت، گزینش عالمانه، آگاهی از غیب، رازداران هستی عناوین موضوعات مورد بررسی در جلد سوم این اثر است.
در جلد چهارم کتاب ادب فنای مقربان هم مباحثی مانند برگزیدگان الهی، هدایت عزتآفرین، تأیید الهی، موهبتی ویژه، جانشینان الهی، حجت بر خلایق، یاوران دین حق، مراتب سر، گنجینههای علم الهی، امنای حکمت، ترجمان وحی، پایههای یکتاپرستی، گواهی اعمال در معاد، علمهای طریق عبودیت مورد توجه مؤلف قرار گرفته است.
جلد پنجم هم شامل مباحث مختلفی مانند بر بلندای عصمت، بزرگدارندگان جلال الهی، آفرینش نو به نو شأن الهی ـ تکبیر خدا و تکبیر شأن او، تمجید کرم الهی، ملازمان یاد خدا، وفاداران به پیمان الهی، فرمانبرداران فروتن، ناصحان همیشگی، ابزار دعوت، فداکاری برای کسب رضای خدا و پیشگامان صبر است.
جلد ششم این اثر شامل تفاوت اقامه نماز با خواندن آن، نمونههایی از نمازهای کامل، مقارنت نماز و زکات، زکات عامل افزایش مال، آثار معنوی و تربیتی پرداخت زکات، انفاقات مالی علی(ع) در قرآن، زکات در حال رکوع و پاسخ به اشکالات آن است.
جلد هفتم نیز در هفت فصل و با موضوعاتی چون چیستی ولایت و عداوت الهی، گونهشناسی و چرایی ولایتالله، روشها و آسیبهای ولایتمداری، ولایت و عداوت امامان، مفهوم و حقیقت محبت، تلازم محبتالله با محبت معصومان، تبیین معنای حبلالله و پیوند اعتصام به اهل بیت(ع) با اعتصام به خدا تشریح و تبیین شده است.
همچنین چیستی و مصادیق صراط، معنای شهید، دارندگان شهود تام، مظلومیت و شهادت حضرت زهرا(س)، چرایی و اهمیت شفاعت، شافعان و شفاعتشوندگان، معنای حقیقت رحمت و رحمت بودن رهبران الهی از دیگر موضوعاتی است که آیتاللهالعظمی جوادی آملی در این اثر به آنها پرداختهاند.
یادآور میشود، در انتهای هر جلد فهرست آیات و روایات و اشعار و اعلام و کتب و منابع نیز آورده شده است.
/6262