محمد هیراد حاتمی:
به راحتی و کمی آن طرف تر از سبزه میدان به یک تکه سنگ تکیه داده است و از تجمع آدم هایی که برای خرید و فروش سکه آرام و قرار ندارند برای خود یک پرده سینمایی ساخته است؛ فقط نگاه می کند. سن و سال چندانی ندارد. درست در مقابل چشمانش فریاد های گوش خراشی را می شنود که به مثابه نت ها ناموزونی است که از حلقوم برخی بلند گوی های خودروهای شهر بیرون می زند. فقط نگاه می کند و وقتی از او درباره قیمت سکه می پرسم می گوید: « چند عدد می خواهی؟ » تمام تلاش خود را به کار می گیرد تا هر کسی به او نزدیک می شود را مجاب کند تا سکه بخرد. استدلالش هم در دو کلمه خلاصه می شود: « ضرر نمی کنی . »
در میان توده ای که مقابل او جمع شدند اگر قیمت سکه تمام بهار آزادی را بپرسید به رقم ها مختلفی می رسید به طوریکه فردی قیمت فروش سکه تمام بهار آزادی را 1 میلیون و 230 تومان اعلام می کند و فرد دیگری قیمت سکه تمام بهار آزادی را 1 میلیون 240 هزار تومان عنوان می کند. جوانی که به سنگ گوشه میدان تکیه زده است اما قیمت فروش سکه تمام بهار آزادی را 1 میلیون و 260 هزار تومان عنوان می کند. وقتی هم از او درباره اختلاف قیمت فروش سکه به فاصله چند قدم سوال کنید می گوید: « برای اینکه هر کسی هر قیمتی دوست داشته باشد می فروشد. آنها می خواهند 1 میلیون و 230 هزار تومان بفروشند اما به نظر من همان 1 میلیون و 260 هزار تومان است. »
هنوز کلامش تمام نشده بود که یکباره موضوع بحث را عوض کرد: « سکه بخرید ضرر نمی کنید. ما که می بینی می خریم و می فروشیم و جنس مان را از دست نمی دهیم اما شما بخرید نگه دارد. پشیمان نمی شوید. هفته بعد امکان دارد 1 میلیون و 400 هزار تومان شود. » به نا گهان حرف های رییس کل بانک مرکزی مانند پتک در سرم فرو می نشیند که عنوان کرد: « خبرهای موثقی داریم مبنی بر اینکه مردم بخشی از سکه و ارز را خریداری می کنند و در خانه هایشان ذخیره می کنند. » اقدامی که به نامتوازن شدن بازار ارز دامن می زند.
از جوان گوشه میدان در رابطه با قیمت نیم سکه که می پرسم به ناگهان جوانی دیگر با پیراهن سفید به سمت من هجوم می آورد و می گوید: « چند تا می خوای؟ » اصلا اجازه نمی دهد که تعدادش را بگویم. انگار که سوزن گرامافون روی یک بخش از صفحه موسیقی گیر کرده باشد مدام می شنوم: « چند تا می خوای؟ » بالاخره سکوت می کند و اجازه می دهد تا قیمت را از او بپرسم. یک کلمه و قاطع می گوید: « 6200000. » منتظر جواب من نم شود و ادامه می دهد: « نیم سکه هم 310 هزار تومان. » وقتی با پاسخ منفی من برای خرید روبرو می شود راهش را کج می کند و به سمت توده ای که در وسط « سبزه میدان » جمع شده اند می رود و بلند می گوید: « سکه امامی کی داره ؟ » قیمت آن را هم 110 هزار تومان اعلام می کند و آمادگی خود برای خرید آن را هم با حجم زیادی از صدا فریاد می زند.
پرسه زنی در خیابان فردوسی و دلار 3250 تومانی
پیرمردی که گوشه خیابان ایستاده است دگمه های پیراهنش را باز می کند و حجم زیادی دلار از آن خارج می کند. بر سر فرد جوانی که از او قیمت دلار برای فروش را سوال کرده بود فریاد می زند که « مرد باش، گفتی برای فروش دلار می خوای. خب بفروش دیگه. منم دلار دارم . » طعنه او به مرد جوان از این جهت بود که امروز تا ساعت 12 در بازار آزاد تمایل چندانی به فروش دلار نبود و تمامی فعالان بازار فقط دلار می خریدند. هنوز منتظر بودند تا قیمتی در بازار اعلام شود و سپس تمایل برای فروش داشته باشند. اتفاقی که بعد از گذر 45 دقیقه ای از زمان به وقوع پیوست.آنقدر خیابان فردوسی تا ابتدای منوچهری را بالا و پایین کردیم تا در نهایت قیمتی برای فروش دلار اعلام شد: « 3250 تومان . » هر دلار هم برای خرید 3200 تومان قیمت گذاری شد اما با این وجود صرافی ها فقط اجازه ورود به افرادی را می دادند که تمایل داشتند دلار خود را بفروشند. اگر از اطراف صرافی های خیابان فردوسی گذر می کردید شاهد این بودید که صف های زیادی در مقابل صرافی ها تشکیل شده است و در همان مقابل در فردی از شما می پرسید که برای فروش دلار می خواهید وارد شوید یا خیر. پاسخ شما اگر این بود که قصد خرید دلار را دارید قطعا از ورود شما جلوگیری می شد.
یورو و پوند هم در بازار پیدا نمی شود. سرانجام در گوشه ای از خیابان مردی میانسال قیمت هر پوند را 4700 تومان اعلام کرد اما همچنان خبری از قیمت یورو در بازار آزاد نداشت: « یورو پیدا نمی شه. پوند هم کم شده. اگر می خوای همین الان بیا و بخر ». کنکاش برای قیمت یورو در نهایت جواب می دهد و درست تقاطع خیابان فردوسی و منوچهری فردی قیمت هر یورو را 4000 تومان اعلام می کند. کمی آن طرف تر حجم زیادی در بازار نوبت گرفته اند تا دلار بخرند. مقابل درب پاساژ صف کشیده اند و با یکدیگر مشغول گفت و گو هستند. هر از گاهی شماره تلفنی می گیرند و تحلیل خودشان از بازار ارز را برای فرد آن سوی خط مطرح می کنند. یکی از کاهش قیمت ها می گوید دیگری بازار را پر التهاب پیش بینی می کند.
هنوز یک ساعت از تهیه گزارش نگذشته بود و در حال تنظیم آن بودم که به یکباره خبر آمد باز هم سکه و ارز افزایش دسته جمعی داشته است. بر این اساس هر دلار 3450 تومان، یورو 4555 تومان و پوند 5605 تومان شده است. همچنین تا ساعت 15 و 30 دقیقه هر سکه تمام بهار آزادی 1 میلیون و 325 هزار تومان، نیم سکه 645 هزار تومان و ربع سکه 325 هزار تومان در بازار به فروش می رود.
3939