محمدحسین جهان‌پناه: داستان ساخت نسل جدید بمب‌افکن‌های روسی چند سالی است که این طرف و آن طرف شنیده می‌شود، اما اخیراً ژنرال ویکتور بوندارف، فرمانده نیروی هوایی روسیه برنامه توسعه بمب‌افکن نسل بعدی روسیه را رسماً تایید کرد. مطالعات اولیه این برنامه که مدت‌هاست تحت عنوان اختصاری PAK DA (مخفف عبارت روسی «آینده هوایی مجتمع برای هوانوردی دوربرد») دنبال می‌شود، از حوالی سال 2007 / 1386 آغاز شده و هدف آن توسعه بمب‌افکنی جدید به عنوان جایگزینی برای بمب‌افکن‌های کنونی روسیه است. آن‌طور که فرمانده نیروی هوایی روسیه می‌گوید، ظاهراً طرح اولیه این بمب‌افکن که بازهم توپولف مسئول ساخت آن خواهد بود، تایید شده و تا سال 2022/1401 هم به پرواز در خواهد آمد.
شرح عکس: طرح احتمالی نسل جدید بمب‌افکن‌های قاره‌پیمای روسیه
روس‌ها سابقه طولانی در برنامه‌ریزی برای ساخت هواپیماهای مختلف دارند که در عمده این برنامه‌ریزی‌ها هم به علل مختلف موفق نیستند. این موضوع از این جهت اهمیت دارد که روسیه هم‌اکنون درگیر برنامه پرهزینه ساخت جنگنده نسل پنجم تی50 نیز هست و با توجه به فعال بودن خط تولید بمب‌افکن‌های فراصوت توپولف160 بعید به نظر می‌رسد که در کوتاه‌مدت، دولت روسیه علاقه زیادی به سرمایه‌گذاری گسترده برای نوسازی ناوگان گران‌قیمت بمب‌افکن‌های استراتژیک خود داشته باشد؛ بخصوص که هنوز از سرانجام برنامه بمب‌افکن نسل بعدی آمریکایی‌ها هم خبری در دست نیست.
اما جدا از اینکه این برنامه چقدر می‌تواند دقیق باشد، هنوز اطلاعات زیادی درباره طرح PAK DA منتشر نشده، هرچند بر اساس برخی از بلوپرینت‌های منتشر شده (و البته تاییدنشده) می‌توان تصور کرد که طرح پایه این بمب‌افکن نسل بعدی به نوعی از توپولف160 گرفته شده یا دست‌کم سایه‌ای از آخرین طرح بمب‌افکن موفق توپولف در آن دیده می‌شود، هواپیمایی با حدود 36 متر طول و بال‌های متحرک که پهنای بال‌هایش در حالت باز به 31.6 متر می‌رسد. این طرح احتمالا می‌تواند نخستین بمب‌افکن استراتژیک پنهان‌کار توپولف باشد که شاید نه دقیقاً اما خصوصیاتی مشابه بی2 آمریکایی را برای نیروی هوایی روسیه مهیا کند.
البته نیروی هوایی روسیه هنوز لیست دقیقی از نیازمندی‌ها و انتظارات خود از بمب‌افکن نسل بعدی‌اش را منتشر نکرده و در نتیجه هر صحبتی پیرامون شکل و خصوصیات احتمالی، بمب‌افکن آینده روسیه را در سایه‌ای از ابهام فرو می‌برد. با این حال بمب‌افکن جدید احتمالاً باز هم به سبک بیشتر بمب‌افکن‌های نسل میانی روسیه فراصوت خواهد بود و خصوصیات مشترک زیادی هم با طرح تی50 خواهد داشت.
شرح عکس: توپولف160، پیشرفته‌ترین بمب‌افکن استراتژیک در خدمت نیروی هوایی روسیه
بر اساس آمار رسمی تا تابستان 2012/1391، نیروی هوایی روسیه صاحب 55 بمب‌افکن قاره‌پیما شامل 11 فروند بمب‌افکن فراصوت توپولف160 و 44 فروند بمب‌افکن توپولف 95 بود، ناوگانی که بخش عمده آن میراث برجامانده ارتش سرخ و جنگ سرد برای روسیه است و احتمالاً تا سه دهه آینده همچنان ستون فقرات نیروی هوایی روسیه را همچنان تشکیل خواهد داد.
5353