آذرجزایری: بررسی ها از مقایسه بین هزینه‌ها و درامدهای جایگاه‌های CNG نشان می‌دهد که جایگاه ها در شرایط کنونی با زیان درحال فعالیت هستند و ورود بخش خصوصی به این صنف توجیه اقتصادی لازم را ندارد. بنابراین شاید بتوان کمبود جایگاه های سوخت را در این مساله جستجو کرد. علاوه بر این، بخش CNG به دلیل اینکه صنعتی نوپا در کشور محسوب می‌شود و استفاده از آن در اتومبیل به مراقبت‌های فنی و ایمنی بیشتری نیاز دارد.
البته بنابر گزارش مرکز پژوهش های مجلس، CNG تاکنون از واردات 17 میلیارد لیتر بنزین به کشور و خروج میلیاردها دلار ارز از کشور جلوگیری کرده است. هم‌اکنون CNG از واردات روزانه 20 میلیون لیتر بنزین به کشور، جلوگیری می‌کند. یعنی معادل حدود 30درصد از بنزین مصرفی روزانه است.
این درحالی است که متوسط فروش CNG طی سال‌های 1384-1390 نشان می‌دهد متوسط رشد فروش در پنج سال قبل از هدفمندی یارانه‌ها کمتر از 10درصد بوده است. این وضعیت در حالی است که سهم CNG در سبد سوخت بخش حمل‌ونقل سبک در پایان سال 1390 به 22درصد افزایش یافته است.
همچنین هزینه برق در جایگاه‌های گاز طبیعی فشرده با ظرفیت 250 متر مکعب در ساعت، معادل 6.595 هزار ریال بوده که این میزان پس از هدفمندی به 7.559 هزار ریال افزایش یافته است. این ارقام به میزان 14.6 درصد رشد داشته است و این میزان در جایگاه‌هایی با ظرفیت 2 هزار متر مکعب در ساعت از 19.124 هزار ریال به 2.928 هزار ریال رسیده که میزان آن رشد آن پس از هدفمندی معادل 9.4 درصد بوده است.
این درحالی است که برآوردها نشان می‌دهد میانگین کارمزدی که جایگاه‌داران به ازای فروش هر مترمکعب CNG در جایگاه‌های تک‌منظوره باید دریافت کنند به ترتیب 470، 506، 649، 828 ریال و برای جایگاه‌های دومنظوره 509، 549، 709 و 908 ریال است.
چنانچه در اثر افزایش نیافتن کارمزد جایگاه‌های CNG، این جایگاه‌ها با خطر تعطیلی مواجه شوند، در شرایط بین‌المللی موجود (تحریم‌های بی‌سابقه) عملاً واردات بنزین به منظور جبران این کسری، امکان‌پذیر نیست. استفاده از CNG در کشور، باعث ایجاد امنیت انرژی در بخش ناوگان حمل‌ونقل و کاهش هزینه‌های جاری کشور شده است. به‌طور خلاصه در مورد مزایای CNG در شرایط فعلی به مزایای زیر می‌توان اشاره کرد:
الف) کاهش قابل ملاحظه در مصرف بنزین و در نتیجه کاهش واردات آن.
ب) کاهش میزان آلاینده‌های محیط زیست باتوجه به ارائه سوخت پاک.
ج) ایجاد اشتغال در مناطق مختلف کشور و بهره‌گیری از نیروهای بومی.
سرانه جایگاه در ایران ومقایسه جهانی آن
در حالی که در دنیا طبق استاندارد به ازای هر 850 خودرو دوگانه‌سوز کارخانه‌ای یک جایگاه CNG وجود دارد (بدون احتساب خودروهای دوگانه‌سوز غیرمجاز)، این رقم در مورد آرژانتین 1.100، برزیل 950 و پاکستان 850 خودرو دوگانه‌سوز است.
تعداد خودروهای گازسوز در ایران 2.859.386 دستگاه محاسبه شده است.
نبود تناسب بین تعداد جایگاه با تعداد وسایط نقلیه بنزین‌سوز و میزان مصرف، سبب می‌شود که میزان فروش جایگاه‌های کنونی افزایش یابد و این وضعیت با افزایش کارمزدهای دریافتی رابطه‌ای مستقیم دارد. اما مطالعات گویای این امر است که در شهرهای بزرگ باتوجه به تجمع بیشتر وسایط نقلیه، ضرورت افزایش و توسعه نقاط عرضه مشهو است که برای تحقق این امر می‌باید انگیزه‌های لازم در صاحبان سرمایه بخش خصوصی ایجاد شود تا علاوه‌بر رضایت‌مندی صاحبان مجاری عرضه فعلی، زمینه لازم برای تشویق و ترغیب جذب سرمایه در این بخش فراهم شود.
مطالعات انجام شده نشان می‌دهد در وضعیت کنونی به دلیل افزایش قیمت دارایی‌های ثابت مانند زمین، حاکمیت نظام کارمزدی بر رابطه بین جایگاه‌ها و شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی ایران، اینگونه جایگاه‌ها بازدهی اقتصادی لازم را ندارند و این موضوع از جمله ایراداتی است که بر این روش وارد است. در حال حاضر در شهر تهران، استقرار اغلب جایگاه‌ها در بافت‌های قدیمی شهر، گویای این واقعیت است. لازم به ذکر است باتوجه به بالا بودن قیمت زمین در کلانشهرها و پایین بودن قیمت این دارای در شهرهای کوچک‌تر و بینراهها بدیهی است که هزینه سرمایه‌گذاری در کلانشهرها، شهرهای کوچک و بینراهها به یک اندازه نیست. این در حالی است که اتخاذ نظام کارمزدی باعث شد تا میزان کارمزد پرداخت شده به هر کدام از این جایگاه‌ها به یک اندازه باشد.
/22131