گورخرماهی‌ای که به جای باله صاحب پا شد!

محمود حاج‌زمان: شاید این جنین کوچک گورخرماهی که در عکس زیر می‌بینید، از خوشحالی در تخم خود مشغول جست و خیز بوده باشد؛ چرا که به جای باله صاحب پا شده است! پیش از این فسیل‌های به جا مانده از اعصار کهن نشان داده بودند که دست و پای جانداران از باله فرگشت یافته است. اما نتیجه یک مطالعه جدید که به طور زنده در آزمایشگاه انجام شده، نشان می‌دهد که این مساله چطور ممکن است رخ داده باشد.
به گزارش نیوساینتیست، فرناندو کاسارس و همکارانش در انجمن ملی تحقیقات اسپانیا، به جنین یک گورخرماهی ژن hoxd13 به دست آمده از یک موش را تزریق کردند. پروتئینی که این ژن آن را رمزگذاری می‌کند، مسئول کنترل تولید آتوپاد (Autopod) است؛ پیش‌ماده‌ای که برای تشکیل دست‌ها، پاها و چنگال‌ها در جانوران است.
گورخرماهی‌ها به طور طبیعی hoxd13 را در بدن خود دارند، اما پروتیئن کمتری در مقایسه با چهارپایان –شامل تمام مهره‌داران چهارپا و پرندگان- تولید می‌کنند. کاسارس و همکارانش امیدوار بودند که با تزریق مقادیر بیشتر این ژن به درون جنین گورخرماهی، برخی از سلول‌های آن مقدار بیشتری از این پروتئین را تولید کنند.
پس از گذشت یک روز کامل از تزریق، تمام ماهیانی که سلول‌های آنها ژن را جذب کرده بودند، به جای باله شروع به تولید آتوپاد کردند. این جنین‌‌ها به مدت چهار روز به رشد خود ادامه دادند، اما پس از آن مردند.
کاسارس می‌گوید: «البته ما نتوانستیم دست‌ها را رشد دهیم.» وی تصور می‌کند که صدها میلیون سال قبل، نیاکان چهارپایان به دلایلی شروع به تولید مقادیر بیشتری hoxd13 کرده‌اند، و همین مساله به آنها امکان داده است تا دست و پای خود را فرگشت دهند.
 53275