بر طبق این نوع سنت نانوشته مردان یک گروه اجتماعی به دلایل قومی مذهبی نژادی و حتی طبقه اقتصادی حق ندارند از بیرون گروه اجتماعی خود همسر انتخاب کنند حال این گروه اجتماعی می توانند افراد یک نژاد مثل سفید پوستان یا مذهبی مثل یهودیان باشد یا آنقدر محدود که به یک خانواده یا یک تیره و عشیره محدود می شود.
اما این نوع ازدواج به دلایل همانندی های ژنتیکی همواره تهدیدی بالقوه برای نسل آینده تلقی شده است. چرا که تنوع ژنتیکی نسل بشر را زیبا تر و مقاوم تر می سازد اما ازدواجی فامیلی امکان ابتلا و تشدید بیماری های شایع در یک گروه اجتماعی را بیشتر می کند
در ایران ازدواج فامیلی بسیار شایع است گرچه در شهرهای بزرگ این قضه کاملا طبیعی و به موازات ازدواج های برون گروهی پیش می رود اما در برخی از روستاها و شهرستانها حتی پای اجبار نیز در میان است اجباری که پا در سنت و یا رویکردهای مذهبی یک قومیت دارد.
تهدید سلامت توسط این نوع زوجها باعث شده است که زمزمه اجباری شدن آزمایش های ژنتیک به گوش برسد هرچند که رییس سازمان بهزیستی با رد اخبار مربوط به اجباری شدن آزمایش ژنتیک برای عموم مردم، از ارایهی پیشنهاد اجرایی شدن مشاوره ژنتیک درازدواجهای فامیلی از سوی سازمان بهزیستی به وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی خبر می دهد
همایون هاشمی در گفتوگو با ایسنا با اشاره به عوامل ژنتیکی موثر در بروز بیماریها و معلولیتها تاکید کرد: حدود 50 درصد از نابیناییها، 50 درصد از ناشنواییها، 50 درصد از عقبماندگیهای ذهنی، 10 درصد از سرطانهای شایع دارای پایه ژنتیکی هستند.
رییس سازمان بهزیستی همچنین با تشریح وضع موجود از اختلالات ژنتیکی در کشور گفت: در کشور ما سالانه 30 تا 40 هزار کودک معلول متولد میشود که عوامل مهمی همچون درصد بالای ازدواجهای فامیلی، شیوع بالای بیماریهای خونی همچون تالاسمی، حاملگی در سنین بیش از 35 سال و غیره در این میان نقش موثری دارد.
رشد ازدواجهای فامیلی
رییس سازمان بهزیستی در ادامه با بیان اینکه به نظر میرسد ثبت تعداد ازدواجهای فامیلی رشد داشته و ازدواجهای فامیلی به مراتب در مناطق روستای از مناطق شهری شایعتر است، عنوان کرد: افزایش ناتوانی و مرگ و میر را در جوامع باشیوع بالاتر ازدواجهای فامیلی میتوان ملاحظه کرد و یک مطالعه در ایران نشان داده است که فراوانی سقط جنین در ازدواجهای فامیلی 10.6 درصد و در ازدواجهای فامیلی 6 درصد است.
وی در ادامه گفت: حدود 67 درصد از مراجعان به مراکز مشاوره ژنتیک قصد ازدواج فامیلی داشته یا ازدواج فامیلی کردهاند و ضمن اینکه بیش از نیمی از ازدواجها در بسیاری از مناطق کشور فامیلی است و اینها اهمیت الزامی شدن انجام مشاوره ژنتیک را در موارد ازدواج فامیلی نشان میدهد.
هاشمی در ادامه با اشاره به آغاز فعالیت مراکز مشاوره ژنتیک با هدف کاهش بروز معلولیتهای ژنتیکی و مادرزادی از سال 76 در سازمان بهزیستی، عنوان کرد: در حال حاضر 177 مرکز مشاوره ژنتیک مشتمل بر 141 مرکز تخصصی و 36 مرکز دولتی در حال فعالیت است و البته تعداد این مراکز در حال گسترش است و در حال حاضر 50 درصد ازدواجها به این مراکز مراجعه میکنند که البته ضروری است افزایش یابد.
خطرات ازدواج فامیلی
والدین وفرزندان، خواهران و برادران خویشاوند درجه ی اول هستند که 50 درصد ژن های آنان باهم مشترک است.
عمو و برادر زاده، خاله و خواهر زاده خویشاوند درجه ی دوم محسوب می شوند که 25 درصد ژن های آنان مشترک است.
پسر عمو و دختر عمو، پسر خاله و دختر خاله، پسر دایی و دختر عمه خویشاوند درجه ی سوم هستند که 12٫5 درصد ژن های آنان با هم مشترک است ؛
و به همین ترتیب خویشاوند درجه ی 4 و 5 تعریف می شود .
افراد یک اجتماع حدود 5 درصد ژن هایشان مشترک است و به همین دلیل، ازدواج بین خویشاوندان درجه ی پنجم به بعد، معادل ازدواج با غیر فامیل می باشد.
خطر بروز بیماری های ژنتیکی در ازدواج های فامیلی بسیار بیشتر از ازدواج های غیر فامیلی است.
انسان برای هر صفت دو نسخه از ژن مربوطه را دارد که یکی را از پدر و یکی را از مادر به ارث برده است. اگر یکی از آن دو نسخه معیوب و مغلوب باشد، نسخه ی سالم مانع بروز اثر نسخه ی معیوب می شود. برای بروز بیماری مغلوب هر دونسخه ی ژن می بایستی معیوب باشند. لذا احتمال بروز بیماری های شدید مغلوب در ازدواج های فامیلی بسیار زیاد است .هر دو والد به ظاهر سالم می توانند حامل ژن معیوب باشند و دو نسخه از ژن معیوب به فرزند منتقل کنند. در واقع احتمال تولد نوزاد با بیماری مغلوب ژنتیکی بستگی به درجه ی خویشاوندی دارد ؛ هرچه خویشاوندان نزدیک تری باشند، احتمال بروز بیماری در نوزاد بیشتر است و هر چه بیماری ژنتیکی نادر تر باشد، خطر بروز آن در ازدواج های فامیلی بیشتر می باشد.
سقط های خودبخودی، تولد نوزاد مرده، عقب ماندگی ذهنی، کری و کوری و بدشکلی های نوزاد در ازدواج های فامیلی بسیار شایع می باشند.
علاوه براین، متولدین ازدواج های خویشاوندی، درمقایسه با جمعیت، استعداد بیشتری نسبت به عفونت هایی مثل هپاتیت و توبرکلوزیس دارند. همچنین درصد افراد مبتلا به صرع با پدر و مادر خویشاوند در کشورمان به طور قابل توجهی بیشتر از افراد دیگر است که نشان دهنده ی این است که ازدواج خویشاوندی خطر ابتلا به صرع را در فرزندان افزایش می دهد.
45301