الهام نداف: نشست پرسش و پاسخ فیلم «ترنج» روز شنبه با حضور مجتبی راعی کارگردان، رضا ناجی و محمود پاک نیت بازیگران، هاشم موسوی فیلمبردار و امیر سحرخیز مسئول جلوه‌های ویژه در مرکز همایش‌های برج میلاد برگزار شد.
در ابتدای این نشست راعی درباره چگونگی ساخت «ترنج»، گفت: «وقتی فیلم «تولد پروانه» را ساختم مدام به من می‌گفتند از این نوع فیلم‌ها بساز. حتی ایده‌های عارفانه‌ای را نیز از مرحوم دولابی گرفتم، اما در آن زمان این ایده‌ها قابلیت تبدیل شدن به فیلمنامه را نداشتند. بالاخره در سال 90 احساس کردم که می‌شود از این طرح‌ها فیلم ساخت.»
او ادامه داد: «تولید فیلم سینمایی «ترنج» گروهی بود. من به نظریه مولف اعتقادی ندارم، چرا که معتقدم فیلمسازی کاری گروهی است و در این فیلم نیز هر یک از عوامل فیلم چیز جدیدی با خود به فیلم اضافه کردند. البته باید بگویم که ظاهرا ثمره همه این‌ها یک فیلم بی‌کیفیت شده است، چرا که به ما گفته شد فیلم‌تان بی‌کیفیت است. به نظر من در سینمای ایران ریل‌گذاری به خیابان رفته است. وقتی سیاستمداران تصمیم می‌گیرند هنر را رهبری کنند، نتیجه‌اش همین می‌شود که با توجه به دستمزد ستاره‌ها روی فیلم ارزش‌گذاری می‌شود. آن‌ها بسیار علاقه دارند که فرهنگ به‌روز شود، ولی من فکر می‌کنم فرهنگ چیزی نیست که به‌روز شود. امیدوارم رییس جمهور آینده به این نتیجه برسد که سیاستمداران نمی‌توانند فرهنگ را اداره کنند و مدیریت فرهنگی باید به دست اصحاب فرهنگ انجام شود.»
راعی درباره پذیرفته نشدن فیلمنامه‌اش در بنیاد سینمایی فارابی توضیح داد: «این سناریو در بنیاد سینمایی فارابی پذیرفته نشد و من شانس آوردم که مدیریت برون‌مرزی صدا‌و‌سیما به ما کمک کرد. این در فضایی اتفاق افتاد که یک عده معتقدند سینما باید بدنه باشد، نه به این صورت که کنار سینمای بدنه، سینمای دیگری نیز وجود داشته باشد، بلکه به این معنی که سینما فقط باید بدنه باشد و من نمی‌دانم که سینمای بدنه بدون سر چطور خواهد شد.»
این کارگردان سینما همچنین افزود: «یک میلیارد تومان هزینه صرف تولید این فیلم سینمایی شد و من سرافکنده نیستم. باور نمی‌کنم که از جمعیت تهران تنها هزار نفر فیلم «تولد یک پروانه» را دیده باشند. حتی فیلم‌هایی که در آن‌ها ستاره‌های بسیاری وجود دارند، نصف وامشان را از جایی می‌گیرند که هیچ‌گاه پس نمی‌دهند. بهتر است نگاهی به لیست بدهکاران بنیاد سینمایی فارابی بیندازیم.»
او در خصوص چرایی پرداختن به این موضوع در فیلم «ترنج» اظهار داشت: «علی‌رغم این که تلویزیون و حتی سینما به ترغیب ذائقه مردم کمک کرده‌اند و کارهایی چون فیلم من تماشاگر نخواهد داشت، ولی من باز از همین نوع فیلم‌ها خواهم ساخت. برخی معتقدند که الهامات انسانی وجود ندارد، ولی تقریبا همه دنیا قبول دارند که هنرمندان چیزهایی می‌بیند که دیگران قادر به دیدن آن‌ها نیستند. به نظر من در این فیلم یک عبور مناسب وجود دارد که مخاطب آن را حس می‌کند.»
راعی درپاسخ به سئوالی مبنی بر اینکه برای جلب مخاطب در این فیلم چه کرده است، توضیح داد: « نمی‌خواستم در فیلمم از دو هنرپیشه چشم‌آبی استفاده کنم و در آن موضوعات حاد روز را به کار ببندم، ولی تمام تلاش خود را کردم که مخاطبی که این فیلم را می‌بیند، تا صحنه پایانی فیلم در سالن سینما باقی بماند.»
کارگردان «ترنج» مفهوم فیلم را اینگونه تعریف کرد: «من در این فیلم مرگ‌اندیشی را مطرح کردم، یعنی فردی که به مرگ فکر می‌کند و باید برای نجات از آن راهی پیدا کند، وگرنه خودکشی هجوم پیدا می‌کند. باید تلاش‌های او برای رهایی از این وضعیت را نیز به تصویر می‌کشیدم. در عین حال می‌خواستم این فیلم ایرانی و بومی باشد.»
او در خصوص فیلمبرداری پنهانی این فیلم گفت: «نگران بودم عده‌ای از دوستان عزیز نگذارند که فیلم بسازیم، چرا که کمال تبریزی تاکنون تصمیم به ساخت سه فیلم داشته و رد شده و اکنون می‌بینیم که کمال تبریزی و پوراحمد فیلم نساخته‌اند، می‌ترسیدم از این که برای تولید فیلمم مشکل ایجاد شود، لذا سعی کردم مراحل فیلمبرداری «ترنج» را پنهانی انجام دهم.»
راعی همچنین عنوان کرد: «موفق نشدم خیلی از فیلم‌های جشنواره را ببینم، ولی اخبار حاکی از آن است که جشنواره فجر امسال منظم برگزار شده است. یک بار باید برای همیشه بگوییم که از سینما چه می‌خواهیم. در یک دوره همگی به سمت سینمای معناگرا می‌رویم و سعی می‌کنیم که دیگران را به این سمت سوق دهیم و در یک دوره دیگر به سمت سینمای بدنه رفته و سعی داریم که از این سینما برای فروش استفاده کنیم و همه را به این سمت سوق می‌دهیم، در صورتی که من فکر می‌کنم ما در سینمای بدنه هم نمی‌توانیم کار کنیم و ستاره‌گرایی فایده‌ای ندارد. به خاطر اینکه ما سیاسی نگاه می‌کنیم و هرکس که با گروه ما باشد، می‌گوییم خوب کار می‌کند. باید بگذاریم که سینما کار خودش را بکند و سینمایی‌ها خودشان باشند و سینمایی‌ها به سینما بیایند.»
محمود پاک‌نیت بازیگر «ترنج» نیز درباره همکاری با مجتبی راعی گفت: «سینمای راعی برای من بسیار خاص است. هروقت با او کار می‌کنم، لذت می‌برم. وقتی شنیدم کار ایشان در جشنواره پذیرفته نشد، ناراحت شدم و به یاد سفرهای ایشان افتادم که چقدر در آنجا تلاش کرد با مورد بی‌مهری واقع شد. فکری که مجتبی راعی دارد، خیلی از اساتید ندارند.»
همچنین رضا ناجی دیگر بازیگر «ترنج»توضیح داد: «بعد از فیلم «آواز گنجشک‌ها» در این فکر بودم که قرار است چه فیلم‌هایی به من پیشنهاد شود و از آن پس دو سال فیلم‌نامه‌های مناسبی به من پیشنهاد نشد تا این که فیلمنامه یک پروژه به دستم رسید که بعد آن نیز به مرحله اجرا نرسید و بعد دوباره بعد از دوسال دیگر فیلمنامه «ترنج» به من پیشنهاد شد و وقتی آن را خواندم، بسیار خوشحال شدم و بازی کردن در آن را قبول کردم.»
حسین روح‌پرور طراح صحنه درباره «ترنج» گفت: «من متوجه شدم راعی می‌خواهد لوکیشن‌های فیلم را به نقاشی نزدیک کند و بازیگر اصلی فیلم یک نقاش است. ما در فیلم موظفیم جهانی را که یک نقاش می‌تواند ترسیم کند، نشان دهیم. در این فیلم اولویتمان در تصایر فیلم نقاشی‌گونه بودن صحنه آن‌ها بود.»
امیر سحرخیز نیز درباره همکاری با راعی توضیح داد: «به طور کلی چند فضا در فیلم وجود داشت که از قبل درباره آن تجربه داشتیم، مثل سکانس جهنم که منابع تصویری آن را از قبل دیده‌ایم و باید سعی می‌کردیم با توجه به منابع تصویری بومی خود تصاویر را بسازیم، ولی برخی صحنه‌های فیلم بود که تا کنون روی آن کار نشده بود و باید سعی می‌کردیم آن را خودمان بسازیم.»
58246