قدرت، انواع دارد که قدرت سیاسی، قدرت اجتماعی، قدرت اقتصادی و قدرت فرهنگی شناخته شده‌ترین انواع قدرت در جامعه‌های انسانی به حساب می‌آیند.
احزاب، افراد، نهادها و سازمان‌های گوناگون برای پیش‌برد اهداف و خواسته‌های خود هر کدام یک نوع از قدرت را به دست می‌آورند و در همان حوزه عمل می‌کشد.
بر پایه آن‌چه در ایران - والبته سرزمین‌های دیگر- مشهورو درست هم هست، برتری قدرت سیاسی بر انواع دیگر قدرت است. این قدرت در ایران میان نهادهای اصلی اداره‌کننده جامعه توزیع شده است. نهاد دولت یکی از قوای اصلی اداره‌کننده جامعه به دلیل این‌که مطابق قانون اساسی وظیفه و اختیار دارد تا سرچشمه‌های ثروت را در مسیر اهداف کلان هزینه کنند، بیش‌ترین قدرت را باتلفیق قدرت سیاسی و اقتصادی در اختیار دارد. قدرت اقتصادی به کمک دولت می‌آید و دولت از قدرت سیاسی برای افزایش قدرت اقتصادی استفاده می‌کند. به این ترتیب معلوم می‌شود که انواع قدرت قابلیت تبدیل به یک‌دیگر را دارند و اصولاً نهادهایی که توانایی تبدیل قدرت ویژه خویش به سایر انواع قدرت را ندارد، در بلند مدت از چرخه اثرگذاری بیرون رانده می‌شود. اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی ایران با توجه به ماهیت قانونی‌اش و هم‌چنین با عنایت به ترکیب اعضای آن، بخشی از قدرت اقتصادی را در اختیار دارد. این نهاد در تحولات زمان به‌ویژه در سال‌های اخیر با استفاده از نیروی ذهنی و منطقی که در مدیریت کلان آن وجود دارد، شرایط برای کسب نوع دیگری از قدرت را که قدرتی از جنس سیاست است را آماده کرده است، اما این قدرت به‌سادگی به دست نمی‌آید و شاید در موقعیت موجود چندان به کار اتاق نیاید.
اتاق ایران برای این‌که نهادی مؤثرتر از وضع فعلی و نقش سازنده تر و بالنده تر از شرایط کنونی در اقتصاد ملی باشد، بیش از آن‌که به قدرت سیاسی نیاز داشته باشد به قدرت فرهنگی و قدرت اجتماعی، یعنی هم دلی واقعی با مردم نیاز دارد. کسب قدرت فرهنگی، بر خلاف قدرت سیاسی، کار ساده و زود بازده نیست و برای آن باید سازمان مادی و فکری از جنس فرهنگ فراهم شود.
منطق و مدل های شناخته شده اقتصادی نشان می دهد که بازیگران اصلی اقتصاد مردم و بنگاه های اقتصادی هستند که باید اعتماد و هم گرایی پایداری بین آنان برقرار باشد و از سوی دیگر تکیه مدیریت ارشد جامعه اسلامی ما بر حرکت های مردم، که در این روزها در قالب حماسه سیاسی و حماسه اقتصادی تبیین شده است ، همه و همه نشان می دهد که تولید کالای فرهنگی کارآمد برای گروه‌های گوناگون با هدف کسب قدرت فرهنگی را باید در دستور کار اتاق و اعضای آن قرار گیرد. قدرت اقتصادی موجود در اتاق، برای سامان دهی خادمانه، پایدار نخواهد ماند و ازحمایت های مردم برخورداری کافی نخواهد داشت، مگر این‌که با قدرت فرهنگی و قدرت اجتماعی تقویت و سازگار شود.
مسؤولان اتاق‌های ایران و سراسر کشور استفاده از سازوکارهای فرهنگی را باید در سرلوحه توجه اکید و جدید قرار دهند و درباره اجزای این نوع قدرت ، سازوکارهای کسب آن و روش‌های اثرگذاری بر جامعه از مسیر فرهنگ نیک و جدی بیاندیشند.
*عضو هیات رییسه اتاق بازرگانی ایران
3939