فهیمه حسن‌میری: با وجود مشخص شدن بیشتر افراد کابینه دولت جدید و انتخاب افرادی به عنوان مسئول نهادهای مختلف، معدود مراکزی هم هستند که هنوز نه مسئول پیشین آنها به طور رسمی ابقا شده و نه فرد جدیدی جایگزینشان شده است. یکی از این مراکز، معاونت امور زنان است. درباره این معاونت، کارکردهایش و انتخاب شخص مناسب برای این مسئولیت با توران ولی‌مراد، دبیر ائتلاف اسلامی زنان گفت‌وگو کردیم.
با این که با روی کار آمدن دولت جدید، مسئولان بیشتر ارگان‌ها معرفی شده‌اند اما مواردی مانند معاونت امور زنان هنوز متولی ندارند. به نظر شما بهتر است چه فردی و با چه رویکردی برای این سمت انتخاب شود؟
جالب است که برای وزارت نفت و امور خارجه می‌روند سراغ ژنرال‌ها ولی به امور زنان که می‌رسند هنوز نتوانسته‌اند کسی را پیدا کنند. خود این امر قابل توجه است. ضمن این که باید دید این مرکز قرار است چه کاری کند تا برسیم به اینکه چرا هنوز کسی برای مسئولیت آن معرفی نشده.
دستگاه‌های اجرایی وظایف خود را انجام می‌دهند، این معاونت چه کارهای بر زمین مانده‌ای را باید انجام دهد؟
در قانون اساسی داریم که دولت موظف است در جهت تحکیم خانواده، تکریم شخصیت زن و از بین رفتن تبعیض‌های ناروا فعال باشد پس وظیفه این نهاد می‌شود اجرایی کردن این امر. وظیفه این واحد این است که کاستی‌ها و نواقص در ارتباط با زنان را در همه دستگاه‌ها اعم از سیاستگزاری، قانونگزاری، فرهنگسازی و اجرا شناسایی و آن دستگاه مربوطه را موظف به برطرف کردن این تبعیض‌ها کند. با این توضیحات شناسایی ژنرال در امور زنان کار چندان سختی نیست. اتفاقا ژنرال‌های این حوزه که هم از لحاظ نظری قوی باشند و هم بدانند آنجا قرار است چه کنند و هم در مدیریت قوی باشند و هم عزم جزم داشته باشند در گرفتن سهم زنان از سایر نهادها و هم شجاعت لازم را داشته باشند به تعداد انگشت‌های دست هم نمی‌رسند. ضعف از جای دیگر است.
عده‌ای می‌گویند دیر معرفی کردن مسئول این دستگاه یکی از نشانه‌های بی‌توجهی به امور زنان است، نظر شما در این باره چیست؟ انتخاب فردی برای این منصب کار سختی است که تاکنون انجام نگرفته؟
آدم ها یک‌شبه ساخته نمی شوند، یک‌شبه تغییر دیدگاه و شخصیت نمی‌دهند و یک‌شبه هم توانمند نمی‌شوند. کارنامه افراد معرف آنان است. مهم عزم است که باید جدی باشد. واحدی به نام امور زنان قرار است سهم زنان را از دستگاه‌های دیگر بگیرد پس کسی باید در راس آن باشد که کارنامه‌اش نشان دهد در این زمینه فعال بوده و چهره شاخصی است. سابقه افراد پیش روی دولت و پیش روی مردم است. عملکرد نشان می‌دهد عزم دولت در ارتباط با رفع مشکلات زنان چگونه است؛ ژنرال می‌خواهد یا سرباز.
با نگاهی به عملکرد معاونت امور زنان در دوره‌های گذشته می‌توان آن را در جهت توانمند کردن زنان دانست؟
هرکدام از دوره‌های این مرکز جداگانه و در سه هشت سال سنجیده می‌شوند. سنجش هم با شاخص اندازه‌گیری می‌شود. وظیفه و هدفی که ذکر شد شاخص سنجش این نهاد است. باید توجه شود انجام کارهای خوب کافی نیست، مهم این است که کار در راستای هدف باشد. به عنوان مثال وقتی می‌گوییم رفع تبعیض، یکی از تبعیض‌ها راه ندادن زنان به مراکز تصمیم‌گیر است. در این سه هشت سال این دستگاه اجرایی چقدر در جهت فرصت‌سازی برای حضور زنان در عرصه‌های تصمیم گیر فعال بوده است؟ از طرف دیگر تا زنان به مراکز تصمیم‌گیر راه پیدا نکنند نه مشکلات آنان جدی گرفته می‌شود و نه حل می‌شود. یکی از شرط‌های لازم برای رسیدگی به مشکلات زنان، حضور زنان فعال، توانمند، کارشناس و کارآمد در دستگاه‌های مختلف است.
مهمترین اولویت‌هایی که باید کسی که به عنوان مسئول این معاونت انتخاب می‌شود در دستور کار قرار دهد چه مواردی‌اند؟
نگاه سیستمی به موضوع و تعیین هدف یعنی رفع تبعیض از زنان و تعیین برنامه‌ها بر همین اساس. تعیین هدف، نقشه راه، راهکارها، راهبردها و برنامه ها و طرح ها بر همین روال نه طرح‌ها تک به تک به عنوان طرح‌های خوب. در این راه معاونین و معاونین وزرا و استانداران درامور زنان هستند که اهداف این واحد را عملیاتی می‌کنند. انتخاب و معرفی این نیروها از مهمترین بخش‌های کاری این فرد است. از این رو که این نهاد با مشکلات خاص خودش روبروست تعیین راهکارهای خاص این مرکز برای خنثی کردن مشکلات خاص خودش از مهمترین کارهاست.
بعد از برآورده نشدن مطالبات زنان از دولت جدید برای بکارگیری وزیر زن، برای سخنگو یا سفیر شدن زنان اقداماتی انجام شد. نظرتان نسبت به حضور زنان در دولت جدید چیست؟
حضور زنان در پست‌های مدیریتی ارشد سال هاست که به عنوان مطالبه‌ای جدی توسط زنان فعال در این حوزه پیگیری می شود که البته همراهی مردانی که به موضوع مثبت نگاه می‌کنند و همراهند کار را به پیش می‌برد. موضوع حضور یک یا دو زن در این مراکز نیست و این شرط لازم هست ولی کافی نیست. حضور نداشتن زنان در پست‌های بالای سیاسی خشونت سیاسی نسبت به زنان است که باید رفع شود. این هم یکی از وظایف مهم واحد امور زنان است که موظف به رفع این خشونت است. چرا باید زنان توانمند کارآمد و شایسته که کم هم نیستند به دلیل زن بودن از حضور در مراکز تصمیم‌گیر حذف باشند؟ قرار نیست سهم زن‌ها بستگی داشته باشد به سلایق شخصی و این که یک نفر بخواهد یا نخواهد از توانایی آنها استفاده کند. تصویب قوانینی لازم است که سهم زنان را در قدرت مشخص کند.
یعنی نوعی سهمیه یا به اصطلاح تبعیض مثبت ایجاد شود؟
کاملا، روند عدم حضور پررنگ زنان در مراکز تصمیم‌ساز نشان داده راهی نیست جز ایجاد سهمیه برای حضور آنها در مراکز مدیریت‌های ارشد. انحصارطلبی آقایان نشان داده‌است که از هر طیف و جریان سیاسی که باشند و هر رقابتی هم با خودشان داشته باشند در یک قانون نانوشته با هم متفقند و آن این که قدرت را بین خودشان باشد و زنان بدون رقابت از صحنه حذف باشند.
نظرتان درباره وزارتخانه شدن معاونت امور زنان چیست؟
مهم این است که این واحد چه نقشی برای خودش قائل باشد. اگر خودش را موظف کند به شناسایی کاستی ها، نظارت و گرفتن سهم زنان از دستگاه‌های دیگر که همان رفع تبعیض از زنان و ایجاد فرصت برای آنان است، با تبدیل شدن به وزارتخانه امکانات بیشتری در اختیار دارد؛ در غیر این صورت تبدیل آن به وزارتخانه اجحاف بیشتر است در حق زنان چراکه دستگاه‌های اجرایی خود را کنار می‌کشند و سهم زنان همه می شود یک وزارتخانه درحالیکه موضوع، سهم زنان از تمام دستگاه‌هاست.
47234