محمد جواد ظریف، وزیر امور خارجه ایران پنجشنبه گذشته (4 مهرماه) در کنار جان کری، وزیر خارجه آمریکا نشست و به بحث و تبادل نظر درباره پرونده هسته‌ای ایران پرداخت. در طول 34 سال گذشته این نخستین باری بود که وزیران امور خارجه ایران و آمریکا به‌طور دوجانبه،رو در روی یکدیگر نشستند. پس از این دیدار باراک اوباما، رییس جمهوری آمریکا نیز در تماسی تلفنی به صحبت با دکتر حسن روحانی پرداخت.
محمد جواد ظریف پس از دیدار با کری در صفحه فیسبوک خود نوشت: «انشاءالله یک روز همه صحبت‌های خودم را در این جلسه به شما گزارش خواهم داد تا همه ببینند که برای داشتن یک مذاکره خوب هیچ نیازی به عدول از مواضع نیست. من صحبتم را با تأکید صریح و بی‌تعارف بر غیرقانونی بودن ارجاع پرونده هسته‌ای ایران به شورای امنیت و تحریم های بین‌المللی ناشی از آن و نامشروع و بی‌فایده بودن تحریم‌های یک جانبه شروع کردم. سپس گفتم که برای نشان دادن نرمش، بیشتر در مورد آینده و راه حل صحبت خواهم کرد بدون آنکه از این مواضع دست بکشیم.»
این نخستین باری نیست که محمدجواد ظریف به نیویورک می‌رود و در مجمع سازمان نیویورک حاضر می‌شود. وی در اوایل انقلاب و سال‌های جنگ تحمیلی در نیویورک حضور داشت و ابتدا در دفتر کنسولگری ایران و در ادامه در سازمان ملل به فعالیت مشغول بود.
اما محمد جواد ظریف در کتاب خاطرات خود با عنوان «آقای سفیر» خاطرات دیگری را از حضور خود در سازمان ملل تعریف می‌کند که جنس آن با صحبت‌های روز گذشته وی متفاوت است. انتشار این کتاب با استقبال بسیار خوبی مواجه شده و در حال حاضر یکی از منابع اطلاعاتی موثق برای درک بهتر حوادث آن دوران است و بارها دیده شده که رسانه های داخلی و خارجی با استناد به صحبت‌های وی در این کتاب به بررسی زمینه رویداد جاری بین المللی می پردازند.
وی در خاطرات خود با اشاره به بی‌تجربگی خود و دیگر همکارانش در سازمان ملل و استمرار این رفتار، از چگونگی صدور نخستین قطعنامه علیه ایران سخن گفته است.
ظریف در چندین جا از کتاب خاطرات خود به صراحت و صداقت از رفتارهای غیر کارشناسانه خود و دوستانش در وزارت امور خارجه که باعث خسارت بر 70 میلیون ایرانی شده است سخن می گوید و عذرخواهی کرده است. وی دلیل این اشتباهات را تازه‌کار بودن و بی‌تجربگی خود و دوستانش در دفتر نمایندگی ایران در سازمان ملل می‌داند و عنوان می‌کند: «ما این تجربیات را به قیمت زیادی یاد گرفتیم، اما دوستان جدید نمی‌خواهند باور کنند که اگر روش‌مان را عوض کردیم از سر بی اعتقادی و بی‌غیرتی نبود، بلکه به خاطر تجربه کسب شده بود که الان دوباره آن کارها را تکرار نکنند... اگر ما تجربه داشتیم و با عقلانیت رفتار می‌کردیم، هیچ‌گاه موضوع کمیته‌ای را که اصلا راجع به ایران نبود و تا دو سال بعد هم قطعنامه‌ای راجع به ایران نداشت، به این خیال که می‌خواهیم در برابر هر اهانتی، از جمهوری اسلامی دفاع کنیم، به سمت ایران سوق نمی‌دادیم. البته هدفمان مقدس بود ولی هر کاری روش خودش را دارد و ما اشتباه می‌کردیم.»
وی همچنین عنوان می‌کند که چگونه در آن روزگار با طرح موضوع حقوق بشر در سازمان ملل به موضع‌گیری تند علیه آمریکا در سازمان ملل دست می‌زنند و داستان «بُز بُز قندی» را در یکی از کمیته‌های سازمان ملل با حضور نماینده آمریکا و دیگر نمایندگان کشورهای جهان روایت می‌کنند. در ادامه خاطره این موضع‌گیری از زبان محمدجواد ظریف در کتاب خاطراتش آورده می‌شود:
«یادم نمی‌رود زمانی که نماینده آمریکا سخنرانی کرد و راجع به ایران نیز کلمه‌ای گفت، ما به این فکر افتادیم تا مشت محکمی بر دهان استکبار بکوبیم. پس از مشورت سه نفره قرار شدکه بنده در جواب، قصه بُز بُز قندی را بگویم. همان قصه معروف که گرگ به در خانه آمد و گفت من مادرتان هستم، بچه‌ها گفتند که دستت را نشان بده، گرگ هم پنجه‌هایش را نشان داد و آن‌ها فهمیدند که با چه کسی طرف هستند. در آن جلسه گفتیم که ما این قصه را برای بچه‌هایمان تعریف می‌کنیم تا بدانند که چطور با استعمار مبارزه کنند. اکنون نیز به آمریکا می‌گوییم که پنجه‌هایش را از زیر در وارد کند تا ما خون مردم ویتنام و فلسطین را بر دست‌های او ببینیم و بدانیم غصه‌ای که برای حقوق بشر ایران می‌خورد، قصه گرگ است.
ما این متن را طوری تدوین کردیم که قابل فهم باشد. نماینده آمریکا نیز در پاسخ گفت که نماینده محترم ایران آن قدر برای این کمیته ارزش و اعتبار قایل است که افسانه‌ای برای آن تعریف می‌کند. این، روش برخورد ما در آن زمان بود.» ( آقای سفیر؛ گفت‌و‌گو با محمدجواد راجی. ص 41)
وزیر خارجه کنونی کشور ایران بارها در خاطرات خود به نقد مشی گذشته و عواقب این اقدامات بر روی سیاست خارجی ایران سخن گفته است.
در حال حاضر محمد جواد ظریف با کوله باری از تجربه که حاصل اعتماد ملت ایران به وی، چه در زمان نمایندگی سازمان ملل در ایران و چه حال که، در کسوت وزیر امور خارجه در حال رایزنی و همکاری با همتایان خارجی خود است می تواند راهگشای برخی مشکلات پیش آمده در سطح بین الملل باشد.
کتاب «آقای سفیر؛ گفت‌و‌گو با محمدجواد راجی» در تابستان امسال و قبل از مراسم رای اعتماد نمایندگان به وزیران دولت یازدهم منتشر شد و اندک زمانی بعد به چاپ دوم رسید. چاپ دوم این کتاب از سوی نشرنی،به قیمت 15 هزار تومان منتشر شده است.
6060