دکتر رسول جعفریان در مطلبی با عنوان « مستقیم رفتن یا استقامت ورزیدن (ترجمه غلط یک آیه در ترجمه های رایج قرآن)» که در وبلاگ نخبگان خبرآنلاین منتشر شده، به بررسی معنای واژه ««فاستقم» در آیه 112 سوره هود پرداخته که در ترجمه های کهن «مستقیم باش» و در ترجمه های جدید «مقاومت ورزیدن» معنا شده است.
این استاد تاریخ اسلام در ابتدا به مرز مشترک ترجمه آیه در کتاب های تفسیر قدیم و جدید اشاره کرده و می گوید: « ترجمه آیت مزبور در قدیم و جدید (نه مطلقا) یک مرز دارد. در متون کهن «فاستقم» به معنای مستقیم و راست ایستادن آمده، اما در ترجمه‌های جدید، شاید غالب بلکه همه آنها ـ مگر بسیار اندکی که مبهم نوشته‌اند ـ به ثبات و پایداری و ایستادگی ترجمه شده است.»
وی پس از بررسی تفاوت مستقیم رفتن با مقاومت ورزیدن در معنای این آیه، دلیلی ذهنی را برای این تفاوت میان مفسران مطرح می کند و می نویسد: «این که چرا مترجمین معاصر نوعا فاستقم را به معنای استقامت گرفته‌اند، علی القاعده باید ناشی از فضای ذهنی آنها در اهمیت استقامت باشد که در شرایط دشوار سیاسی طی چهار دهه گذشته رایج شده است. به عبارت دیگر این زمان ها که بحث مقاومت در مقابل دشمن است، ذهن همه را معطوف به ایستادگی و مقاومت در تفسیر «فاستقم» کرده در حالی که در قدیم و جدید مهم حرکت کردن روی خط مستقیم و صراط است.»
جعفریان با آوردن ترجمه آیه 112 سوره هود در ترجمه های قدیمی نظیر تفسیر سورآبادی، تفسیر نسفی،ترجمه ابوبکر عتیق نیشابوری و تفسیر طبرسی در «مجمع البیان» از « نمونه های ترجمه های درست کهن» یاد کرده و با نوشتن ترجمه این لغت در تفاسیری هم چون تفسیر نمونه، تفسیر نور قرائتی، تفسیر نوین و ترجمه الهی قمشه ای از این تفاسیر به عنوان « نمونه ترجمه های نادرست اخیر» اشاره کرده است.
این پژوهشگر تاریخ در پایان مطلب می نویسد: «فکر کنم این روزها تفاوتی هم میان کسانی که فقط به مقاومت فکر می کنند با کسانی که می خواهند مستقیم بروند وجود دارد و برخی از اختلافات بین تندروها و معتدلین ناشی از همین برداشت متفاوت است.صد البته ممکن است من به خطا رفته باشم.»
متن کامل این مطلب را اینجا بخوانید.
/62303