سیدصادق روحانی: علی خرم کارشناس مسایل بین الملل و نماینده پیشین ایران در سازمان ملل درگفت و گو با خبرآنلاین درباره دستاوردهای توافق اخیر ایران و 1+5 معتقد است که این توافق مانع رفتن ایران به سمت برنامه نفت دربرابر غذا شد. مشروح این گفت و گو در ادامه میآید:
در متن تفاهم نامه ایران و 1+5 بسیاری از تحریمها همچنان پابرجاست. به نظر شما این توافقنامه چه دستاوردهایی داشته و چرا ما از آن به عنوان یک پیروزی نام می بریم؟
در قدم اول ما در شرایطی بودیم که به خاطر هشت سال گذشته مشمول تحریم شورای امنیت که قانونی بود، شده بودیم و تقاص آن را پس می دادیم. از آنجایی که تحریمهای شورای امنیت مشروع بود، آمریکا، اتحادیه اروپا و بقیه هم متاسفانه به خودشان اجازه دادند که پیرو تحریمهای شورای امنیت، تحریمهای یکجانبه بگذارند. لذا صرف اینکه شرایط گذشته عوض بشود و ما به شرایط عراق که «نفت در برابر غذا» بود نزدیک نشویم، خود یک دستاورد است. عراق را به مدت 12 سال مجبور کرده بودند که به اندازهای که بتواند غذا و داروی مورد نیاز خود را تهیه کند، نفت خود را صادر کند. یعنی دخل و خرج دولت عراق دست کمیتهای از شورای امنیت بود. کاری که در هشت سال گذشته شده بود ما را به سمت این نقطه میبرد. این هم حاکمیت ملی را نقض میکرد و هم حیثیت ایران و ایرانی را در جهان خدشه دار میکرد. در عراق ظاهر امر این بود که نظام وجود دارد و صدام هم بود، ولی باطنا نظامی وجود نداشت و به این شکل نظام سیاسی عراق را لگدمال کردند.
باید این را در نظر گرفت که ادامه روند هشت سال پیش چقدر میتوانست مضر باشد و ما از یک چنین شرایطی پرهیز کردیم. برای اینکه این شرایط را پشت سر بگذاریم، درست است که این سوء مدیریت در هشت سال گذشته بوده است، اما مردم و دولت حاضر ایران می باید تقاص این گذشته را بدهد. برای این هم می بایستی باید بیایند و انعطاف نشان بدهند. آنچه که انجام شده است، فریز (freez)در مقابل فریز است. یعنی اینکه شرایط تحریمی به گونه ای شد که تحریم جدیدی تصویب نشود و تحریمهای حاضر هم کاهش پیدا کند و ما هم متقابلا برخی از شرایط را کاهش بدهیم.
آن اقداماتی که ما باید بکنیم مربوط است به اینکه ما در وهله اول بیشتر از این صنعت هستهای خود را گسترش ندهیم، ثانیا آن چیزهایی که از نظر جهان خطرساز تلقی میشود و نگرانی امنیتی به وجود می آورد را تغییر و تبدیل بدهیم. یک زمانی در همین شورای امنیت بحث بر چیزی بود که اصلاحا به آن رول بک (roll back )میگفتند. این به این معنا بود که از طرف سازمان ملل بیایند و تاسیسات هستهای ایران را جمع آوری کنند. این کاری بود که با لیبی انجام دادند. کاری که با احترام به حقوق ایران شده است، به عبارتی تمام آن مراحل خطرناک را کنار گذاشته است. کسی نمیآید که تاسیسات ما را تعطیل بکند و هیچ چیزی هم از ایران خارج نمیشود و همه چیز در ایران میماند؛ اما خودمان داوطلبانه محصولاتی که داشتیم و بیش از آن هم نیاز نداشتیم را قبول کردیم که تغییر دهیم و تبدیل کنیم که نگرانی جهانی از بین برود.
طبق اعلام طرفین این توافق یک توافق اولیه است و مدت زمان آن هم 6 ماه است و پس از آن یک توافق جامع بین ایران و 6 قدرت تدوین خواهد شد. برای اینکه این توافق جامع صورت بگیرد ما چه کارهایی باید بکنیم و از انجام چه کارهایی باید پرهیز کنیم؟
عین همان مفادی که مورد توافق است باید اجرایی شود. این "برنامه اقدام مشترک" بخشهایی را به عهده ایران گذاشته و بخشهایی را هم به عهده گروه 1+5 گذاشته است. بخشهایی که مربوط به ایران است، عینا متذکر شده که چه چیزهایی است. همینطور برای آنها را. اگر ما در ایران بخواهیم زیاده طلبی کنیم و بگوییم که اینها کاری نمی توانند بکنند و به عهدمان وفا نکنیم باعث می شود که بخشی از توافقات ما نقض بشود.
اینکه در ایران کسانی ساز این را بزنند که ما عمل نمی کنیم و حرفهایی بزنند که آن حرفها برای خارج شبهه ایجاد بکند که ایران قصد ندارد به توافات خود عمل بکند؛ کار درستی نیست. زمانی که قطعنامه 598 توسط امام پذیرفته شد کسانی از مسئولین امر رسما اعلام کردند که این یک تاکتیک است و ما جنگ را بعدا ادامه خواهیم داد. امام در آن موقع بسیار عصبانی شدند و نهیب زدند که ما همانگونه که در جنگ مصمم و با اراده بودیم الآن هم در صلح مصمم و با اراده هستیم و این تاکتیک نیست بلکه استراتژی است. الآن هم می بایستی متعهد به این باشیم. این یک موافقتنامه و برنامه اقدام مشترک برای 6 ماه است تا طرفین به هم اعتماد کنند. بعد از آن یک برنامه طولانی مدت به مدت یکسال بین طرفین برقرار و اجرا میشود. آن برنامه میتواند به لغو تحریمها بیانجامد.
29219