محمد صالحی: طرح مسکن مهر، طرحی که بی تردید در آینده هر گاه بخواهند از دولت های نهم و دهم یاد کنند به آن اشاره خواهند کرد، چه مثبت و چه منفی. دولت نهم و دهم بسیار به این طرح در جهت ساماندهی وضعیت مسکن دل بسته بودند و تمام تلاش خود را بکار بستند تا این طرح را تا پایان دولت دهم به پایان برسانند. قرار بود در طرح مسکن مهر 1 میلیون و 200 هزار واحد مسکونی در سراسر کشور ساخته شود. این در حالی است که طبق گفته مسئولان دولتی در دولت یازدهم در حال حاضر 800 هزار واحد نیمه تمام از طرح مسکن مهر وجود دارد.
این آمار نشاندهنده این موضوع است که دولت نهم و دهم در بهترین حالت توانسته است تا یک سوم از تعهدات خود یعنی حدود 400 هزار واحد را تحویل متقاضیان داده است. طبق گفته وزیر راه و شهر سازی، تا کنون دولت دهم 50 هزار میلیارد تومان از منابع بانک مرکزی را صرف طرح مسکن مهر کرده است و چنانچه این طرح بخواهد در دولت یازدهم هم ادامه داشته باشد و به سرانجام برسد، حدود 100 هزار میلیارد تومان دیگر بودجه می خواهد. اما آنچه سبب شد تا دولتمردان یازدهم به بیش از آنچه ذکر آن رفت به طرح مسکن مهر توجه کنند آن بود که متعقد بودند 40 درصد تورم کنونی موجود در جامعه مولود اجرای طرح مسکن مهر است. حال سوالی که مطرح است این است که آیا طرحی در ابعاد طرح مسکن مهر که با هدف تامین مسکن و حل معضل آن در جامعه بوجود آمده است این توانایی را دارد تا 40 درصد از بار کنونی تورم موجود در جامعه را به دوش بکشد؟
تاثیر مسکن مهر بر روی تورم فعلی ناچیز است
مهدی تقوی، استاد کرسی اقتصادکلان در این رابطه می گوید: تورم احتمالی که مسکن مهر سبب ساز آن بوده است، مربوط به آن دسته از طرح های مسکن مهر می شود که در حال حاضر به صورت نیمه تمام در سطح کشور وجود دارند. این طرح های نیمه تمام به این دلیل که تکمیل نشده اند و قابلیت خرید و فروش ندارند و از طرف دیگر برای اینکه تا این مرحله برسند پول به آن ها تزریق شده است، سبب ایجاد تورم میشود.
وی در پاسخ به این سوال که دولتمردان یازدهم مدعی هستند تا اجرای طرح مسکن مهر در کشور سبب شده تا شاخص تورم در کشور بالا برود و 40 درصد از تورم کنونی را مولود اجرای این طرح می دانند، گفت: در این مورد که طرح مسکن مهر توجیه اقتصادی نداشته است، هیچ شکی وجود ندارد. در مورد این موضوع هم که دولت نهم و دهم برای تامین منابع مورد نیاز در این طرح به بانک مرکزی فشار آورده است و در واقع پول پر فشار را به جامعه تزریق کرده است هم کارشناسان متفق القول هستند. اما به نظر من بعید است تا اجرای این طرح سبب 40 درصد از تورم کنونی موجود در جامعه شده بود. وی در پاسخ به این سوال که تورم کنونی در جامعه را بیشتر نتیجه چه چیز می دانید گفت: به نظر من برای اینکه بتوانیم دلایل افزایش نرخ تورم در جامعه شناسایی کنیم باید بر روی اجرای قانون هدفمندی یارانه ها تمرکز کنیم. دولت دهم با اجرای ناقص این قانون سبب افزایش نرخ تورم در جامعه شده است.
تقوی تاکید کرد: در بدبینانه ترین حالت طرح مسکن مهر میزان ناچیزی بر روی تورم فعلی موجود در جامعه موثر بوده است.
تضعیف پایه پولی بیشتر از مسکن مهر بر روی تورم تاثیر داشته است
حسین راغفر هم در این زمینه با تقوی موافق است. وی معتقد است دولتمردان در شناسایی عوامل به وجود آورنده تورم فعلی تا حدودی به بیراهه رفته اند.
وی در زمینه اینکه آیا طرح مسکن مهر می تواند ایجاد کننده 40 درصد از تورم فعلی جامعه باشد؟ گفت: طرحی مانند مسکن مهر نمی تواند تاثیر این چنینی بر روی شاخص تورم داشته باشد. به نظر من آنچه در زمینه عوامل تورم زا در کشور از دید دولتمردان یازدهم دور مانده و تا حدودی مورد بی توجهی قرار گرفته است، تضعیف پایه پولی کشور است.
وی با اشاره به اینکه افزایش یکباره و ناگهانی نرخ ارزدر یک دوره زمانی کوتاه سبب ساز تضعیف پایه پولی کشور شده است، گفت: یکی ازعوامل موثر بر روی تورم فعلی در جامعه افزایش ناگهانی نرخ ارز و به تبع آن تضعیف پایه پولی کشور کشور است.
راغفر هم مانند تقوی عامل دیگر افزایش نرخ تورم را اجرای طرح هدفمندی یارانه ها می داند. وی در این زمینه می گوید: با اجرای بدون مطالعه و ناقص طرح هدفمندی یارانه در دولت دهم و هم چنین میراثی که این اجرای ناقص برای دولت یازدهم باقی گذاشته است تا کنون 130 هزار میلیارد تومان پول به جامعه تزریق شده است و بی تردید این مسئله بیشتر از اجرای طرح مسکن مهر برروی تورم تاثیر گذار بوده است.
شبه پولی که باید دیده شود
البته فارغ از دیدگاه کارشناسان اقتصادی نگاهی به روند استقراض دولت از سیستم بانکی گویای افزایش شدید حجم مطالبات بانکی از دولت طی سالهای اجرای طرح مسکن مهر بوده استف مطالباتی که به خودی خود شاید تورم زا به نظر نرسند ولی زمانی که این مطالبات منجر به افزایش حجم شبه پول (اعتبارات ایجاد شده توسط سیستم بانکی بر مبنای مطالبات از دولت) شود می تواند به خودی خود حجم قابل توجهی از نقدینگی را در فضای اقتصادی تزریق کند و با توجه به آنکه بخش زیادی از طرح های مسکن مهر به نتیجه نرسیده است این نقدینگی در عمل به دنبال خود افزایش تولدی را به دنبال نداشته و دی عمل به بی تعادلی میان حجم پول و میزان عرضه کل دامن زده است، البته بحث اصلی در مورد میزان این تاثیر گذاری است.
همانطور که در بالا به آن پرداختیم برخی کارشناسان معتقدند که آنچه به بتوانیم به عنوان تورم ناشی از طرح مسکن مهر بدانیم از 40 درصد کمتر بوده است ولی هیچ یک از این کارشناسنان تورم زا بودن این چرخه ناقص تولید را نیز نفی نکرده اند.
31222