اقدام آمریکا دراعمال تحریم های جدید علیه ایران حاوی چه پیامی و برای چه کسی ست؟ این اقدام و پیام پشت آن در حالی انجام و ارسال شد که طی روزهای 4شنبه و 5 شنبه قبل و پس ازتعامل آقای کری و خانم شرمن با نمایندگان کنگره و سنا خوشبینی توام با احتیاطی بر کل فرآیند پرونده هسته ای ایران حاکم شده بود .
اما طی 24 ساعت چه اتفاقی در واشنگتن رخ داد که موجب شد آنچه را که دولت آقای اوباما به شدت از آن اجتناب میکرد خود به آن مبادرت ورزیده و موجب تعجب بسیاری را فراهم نماید؟در حالی که میدانست اقداماتی از این دست حتی به صورت تهدید لفظی نه تنها روند اعتماد ساز فعلی را به مخاطره جدی می اندازد،بلکه دو پیامد غیر قابل انکار در پی خواهد داشت. ابتدا حسن نیت ایالات متحده نزد افکار عمومی با تردید های جدی روبرو خواهد شد،دوم این تندروی بی موقع به تضعیف جدی جریانی منجر میشود که در صدد است در چارچوبی منطقی و معتدل به بحران موجود خاتمه دهد.اینکه چند شرکت داخلی و خارجی متهم به نقض قوانین ضد تحریم و مجازات شوند شاید اگر در کنار سایر اقدامات به قول آنها تنبیهی علیه تهران اعمال میشد کاری قابل تفسیر بود. اما نه این شرکت ها اهمیت خاصی داشتند ،نه تحریم آنها مشکلی را متوجه تهران خواهدکرد.ولی این تصمیم توانست تاثیر منفی و فوری خود را برجای بگذارد. "تهران در واکنشی اولیه میز مذاکرات وین را ترک کرد تا پاسخی مناسب برای رفتار واشنگتن بیابد".اما آیا تهران در این مورد خاص و برای تلافی ، چاقوی خود را تا انتها در قالب پنیر فرو خواهد بردو به نقطه صفر مرزی باز خواهد گشت ؟نمیتوان قاطعانه به این سوال پاسخی مثبت داد. بیشتر به این دلیل که مقامات دیپلماسی ایران هوشمندانه میدانند نوع تصمیم شان نسبت به این اقدام غیر منطقی، لازم است با توجه به نگاه به آینده و کل فرایند مذاکرات با 1+5 ،اروپا و حتی خود ایالات متحده اتخاذ شود.ضمن آنکه ضرورت دارد به ارزیابی دقیق علت این کاربپردازند، به ویژه که طی هفته گذشته تماما شاهد رفتاری کاملا مغایر از سوی طرف دولت با نمایندگان کنگره و سنا بودند. به هر حال علت هر چه باشد، فکر میکنم4 دلیل را میتوان برای این تصمیم مخاطره آمیزتصور کرد که هر چهار مورد به دلیل تبعات غیر قابل پیش بینی آنها، ریسک بسیار بالایی را متوجه واشنگتن کرده است .
اول: ازدید واشنگتن ممکن است نوع برخورد،اصرارو تاکیدات آقای کری و خانم شرمن با نمایندگان سنا وکنگره پیام اشتباهی را به تهران ارسال کرده باشد.از تعامل کنونی کاخ سفید با کنگره و سنا تهران نباید برداشت اشتباهی بکند و مذاکرات را جدی نگیرد.
دوم: اگر تهران قرار نیست از موضوع کوتاه آمدن نمایندگان آمریکایی برداشت اشتباهی داشته باشد،پس لازم است علائمی کم رنگ و دردی مختصر از وجود تحریم های بالقوه آتی را همچنان در خود حس کند و بداند مسایل رها نشده وهمچنان تضمین شده اما آماده وجود دارند.
سوم ایالات متحده از این آشکارتر نمیتواند اعلام کند، موضوع ایران برای کاخ سفید تماما 1+5 نیست،آنچنانکه رابطه با تهران تنها وابسته به پرونده هسته ایش نیست. هر آنچه در 1+5 میگذرد مربوط به همانجاست ولو با حضور واشنگتن.اما مسایل 2 کشور جداست و میتواند غیر از اینی باشد که اکنون دیده میشود.به همین دلیل لازم است جداگانه برروی آنها بحث و احیانا توافق کرد. دلیلش هم همین تحریم ها ی روز گذشته است که معتقدند ربطی به مذاکرات ژنو ندارد.
چهارم:آرام کردن نمایندگان کنگره و سناتورها و اطمینان به آنها که ایالات متحده ،تهران را به حال خود رها نکرده است و رضایت هم هزینه خاص خودرا دارد!.آیا این تحریم های نه چندان مهم در قبال کوتاه آمدن آنها، صرفا یک پاداش تشکرآمیز به کنگره و سناست؟
شاید اینگونه باشد! اما همانگونه که گفتم اگر دلایل هریک یا مجموع آنها باشد، کاخ سفید ریسک بسیاربدو خطرناکی را مرتکب شده است. اینکه تحریم های جدید مهم هستند یانه ؟ مسئله اصلی نیست. مسئله برداشتی ست که به حق تهران از این اقدام واشنگتن میکند.matinmos@gmail.com