به گزارش خبرگزاری خبرآنلاین، موضوع انتقال پایتخت که در مجلس بررسی و تصویب شد امروز موضوع مناظره تلویزیونی بود که با حضور مخالفان و موافقان طرح برگزار شد.
در این مناظره ابوالفضل ابوترابی، نماینده مجلس شورای اسلامی و یکی از طراحان انتقال پایتخت، حسین‌علی امیری، قائم مقام وزیر کشور و سخنگوی وزارت کشور، جواد جهانگیرزاده، نماینده مجلس شورای اسلامی و مخالف انتقال پایتخت، دکتر پیروز حناچی معاون معماری و شهرسازی وزیر راه و شهرسازی و دکتر مهدی زارع، دانشیار پژوهشگاه زلزله و موافق انتقال پایتخت حضور داشتند.
سوال پیامکی بیستمین برنامه «مناظره»؛ نیز این سئوال بود؛ آیا با انتقال پایتخت موافقید؟ بود، همچنین مستندی نیز درباره انتقال پایتخت پخش شد.
در جدول زیر شرح اظهار نظر مهمانان در بخش اول این مناظره آمده است:
| نام و مسولیت | موافق یا مخالف | شرح اظهار نظر |
| ابولفضل ابوترابی نماینده مجلس |
موافق و طراح | - موضوع انتقال پایتخت و انتقال صنایع از آن از سال 1340 مطرح شده است . -آخرین طرح مربوط به خروج کارمندان از تهران بود که شکست خورد، تصریح کرد: در طرح انتقال پایتخت سیاسی، اداری و اقتصادی تهران یک شورای 14 نفره متشکل از رئیس جمهور به عنوان رئیس شورا، وزیر کشور به عنوان دبیر و شهردار تهران حضور دارند. - در طرح مجلس، اولین گام ساماندهی تهران موجود است. قرار است کمیته‌ای به ریاست وزیر کشور تشکیل شود و این کمیته فراقوه‌ای، درباره ساماندهی تهران موجود، تمرکززدایی از تهران و آمایش سرزمینی تهران تصمیم‌گیری می‌کند. |
| جواد جهانگیرزاده قائم‌مقام مرکز پژوهش‌های مجلس |
مخالف | - این طرح خلاف اصل 75 قانون اساسی است زیرا هزینه‌های دولت را افزایش می‌دهد.طرح ارائه شده از سوی نمایندگان مخالف طرح مصوب کمیسیون شوراهای مجلس است. |
| یروزحناچی معاون شهرسازی وزیر راه |
مخالف | - مشکل ما نبود مدیریت صیحیح است امروزتهران به دواستان تبدیل شده است. -در زمینه انتقال پایتخت‌های جهان موارد متعددی داریم، این انتقال پایتخت‌ها مربوط به سال‌های 1923 تا 1983 است که عمده دلایل انتقال با دلایل ما متفاوت است. به عنوان مثال بحث برلین مربوط به مساله فروپاشی بود یا در قزاقستان به دلیل زلزله این کار را انجام دادند اما دلیل اصلی نوسازی بود. در حال حاضر نیز در ژاپن مباحثی در خصوص انتقال پایتخت مطرح است. |
| حسین علی امیری سخنگوی وزارت کشور | مخالف | -این طرح از جهت حقوقی با ایراداتی مواجه است و نمایندگان به موجب قانون اساسی باید طرحی را که ارائه می دهند محل تامین هزینه آن را تعیین کنند - مشکلات تهران بسیار عریان است و مردم همگی مشکلات تهران را می‌دانند و عنوان می‌کنند، دیدن مشکلات خیلی هم کار کارشناسی نمی‌خواهد - سال 58 جمعیت تهران کمتر از امروز بود اما مشکلات بسیارجدی بود و امروز با اینکه جمعیت بسیار متفاوت است اما مشکلات ترافیکی کمتری - داریم و حمل و نقل و ساخت بزرگراه‌ها این مشکل را تا حد زیادی حل کرد. - در دهه 50 میلادی یکی از شهرهای آلوده دنیا لندن بود اما امروز یکی از پاکترین شهر های دنیاست. - چرا طراحان به کارهای شدنی توجه نمی کنند چون این طرح تا 100 هزار میلیارد تومان هزینه دارد و از کجا می توانید تامین کنید. - به نظر من انتقال پایتخت اداری و سیاسی به منظور حل قضیه است؟چون کجا انتقال دهیم که ظریفت داشته باشد - کلانشهرها با مشکل آلودگی هوا و آب مواجه هستند. - در همین شهر تهران با وصف این که آب صدهای کرج، لتیان وامیر کبیر با مشکل مواجه است - شهرهای ما منابع آب زیادی ندارند که پاسخگوی جمعیت تهران باشد. - ترددی نیست که تهران از مشکلات ترافیکی و آلودگی رنج می برد اما مشکلات تهران باید احصاء بشود و در بخش‌های کوچکتر باید حل بشود - راهبردهای اجرایی باید متناسب با هزینه و نتیجه انجام شود. |
| مهدی زارع رئیس پژوهشگاه زلزله‌شناسی | موافق | هر 200 سال باید یک زلزله شدید بر اساس حرکت‌های طبیعی پوسته‌های زمین در این منطقه رخ دهد. - حدود 3.5 میلیون نفر در پهنه مستقیم زلزله خیز شمال و جنوب تهران هستند. - بیش از 5 میلیون نفر در تهران در معرض خطر مستقیم زلزله هستند. - انتقال پایتخت از تهران می‌تواند فرصتی باشد تا کمی از تراکم جمعیت تهران کاسته شده و بتوان برای مقابله با زلزله چاره‌اندیشی کنیم. - واقعیت این است که به طور متوسط سالانه حدود 120 هزار نفر به جمعیت تهران اضافه می‌شود و ورودی تهران بسیار بالا است. اگر سیاست‌های کلان مملکت تغییر کند، از روند رو به رشد جمعیت در تهران جلوگیری می‌شود. - تهران ظرفیت 4 تا 5 میلیون نفر جمعیت برای زندگی ایده‌آل را دارد و در یک برنامه 20 ساله می‌توان انتظار داشت که جمعیت تهران به یک جمعیت ایده‌آل برسد. - شرایط اکنون به نسبت گذشته شرایط بهتری است. بزرگراه‌های تهران ظرفیت‌های جدیدی ایجاد کرده‌اند اما آیا این شبکه در زمان بحرانی مثل زلزله هم پاسخگو خواهد بود؟ - ده سال از زلزله بم گذشته است و در آن شب حادثه، حدود 80 تا 100 هزار نفر در این شهر سکونت داشتند و در آن زلزله نصف جمعیت شهر از بین رفت. سرمایه انسانی که در این زلزله از بین رفت، بسیار مهم بود. - اگر فاجعه بم در یک کلانشهر اتفاق بیفتد، چه سرمایه عظیمی از بین خواهد رفت؟ آقای روحانی در زمانی که دبیر شورای عالی امنیت ملی بود، دستور داده بود که این طرح در شورا بررسی و رسیدگی شود. پس این موضوع مهم است. - هیچ یک از شهرهای کنونی ایران مکان مناسبی برای انتقال پایتخت نیست و تنها نوار کوهستانی سیرجان که از جنوب دریاچه ارومیه شروع می‌شود و به سیرجان می‌رسد، جای مناسبی است که کمتر در معرض زلزله است. - زلزله عامل مهمی در انتقال پایتخت است زیرا آسیب وارده به پایتخت ما، یک مشکل اساسی است. |
بخش دوم مناظره
در بخش دوم مناظره هر یک ازمهمانان می توانستند از دیگر مهمانان درباره نظر موافق یا مخالفشان درباره انتقال پایتخت طرح سوال کنند و نظر خود را اعلام کنند.در جدول زیر این نکات آورده شده است:
| نام | شرح اظهار نظر |
| جواد جهانگیرزاده | -آیا انتقال پایتخت موجب انتقال جمعیت چند میلیونی می‌شود؟ باید در نظر داشت که اقامتگاه فقط موضوع مسائل سکونتی نیست بلکه موضوعات سیاسی و اجتماعی هم مطرح است. تهران در حال حاضر محل تمرکز است اگر این جمعیت از تهران منتقل شد زلزله رفع می‌شود؟ -طرح انتقال پایتخت در سال 68 اعلام شد که 230 هزار میلیارد تومان هزینه دارد و با توجه به وضعیت اقتصادی کشور این رقم برای 20 سال آینده هم قابل تامین نیست. اگر هم پایتخت منتقل شود باز هم ذهنیت ما تنظیم نمی‌شود هم اکنون در منطقه الهیه شاهد هستیم که در یک کوچه باریک مجوز ساخت یک آپارتمان 10 طبقه‌ای داده‌اند. اگر بخواهیم تمرکززدایی کنیم راهش این نیست که پایتخت را از تهران منتقل کنیم چرا که هم‌اکنون هزینه این انتقال را نداریم. - باید نظام اداری را اصلاح و تغییرات بنیادین در ساخت و ساز مسکن اعمال کنیم. همچنین هزینه استفاده از امکانات شخصی را افزایش داده و هزینه استفاده از امکانات عمومی را کاهش دهیم. |
| مهدی زارع | -سالی 120 هزار نفر به جمعیت تهران اضافه می‌شوند اگر سیاست‌های ما تغییر مناسبی داشته باشد می‌تواند رو به رشد جمعیت را جلوگیری کند و آن موقع است که باید فکری برای جمعیت موجود کرد. - شهر تهران برای 4 تا 5 میلیون نفر جمعیت مناسب است، در برنامه درازمدت 10 ساله می‌توان انتظار داشت که زندگی در تهران برای 5 میلیون نفر مناسب‌سازی شود. اگر بتوانیم تهران را در بازه زمانی برای جمعیت ایده‌آل مناسب‌سازی کنیم آن وقت فرصت کافی برای مقاوم‌سازی در مقابل زلزله را داریم. -تمرکز جمعیتی با انتقال پایتخت به جایی می‌رود که خطر زلزله کمتری دارد این عبارت اشتباهی است که همه جای ایران ریسک زلزله یکسانی دارد. از طرفی دیگر تهران تا روزی که این جذابیت اقتصادی و سایر جذابیت‌ها را دارد چنین جمعیتی را خواهد داشت لذا چاره‌ای نداریم و نمی‌توانیم با جمعیت موجود راهی برای پیشگیری از آسیب‌های ناشی از افزایش جمعیت داشته باشیم. |
| ابوترابی | -نباید در انتقال پایتخت سیاسی فقط حل مشکل تهران را در نظر بگیریم بلکه در راستای پدافند غیرعامل باید جایگزینی برای تهران داشته باشیم وگرنه آسیب‌پذیر می‌شویم بطوری که شاهد هستیم یک زلزله در هائیتی به وجود آمد و دولت آن کشور را نابود کرد. - مشکلات محیط زیستی، احتمال حمله نظامی و نافرمانی مدنی از دیگر دلایلی هستند که ضرورت انتقال پایتخت را مشخص می‌کند. ژاپن هم در حال حاضر در حال انتقال پایتخت است و سئول طراحی پایتخت خود را به مسابقه بین‌المللی گذاشته است. - انتقال پایتخت فقط هزینه نیست بلکه سرمایه‌گذاری جدید است چرا که موضوعاتی مانند آلودگی هوا که دومین عامل ایجاد سرطان است هزینه‌های زیادی را به سیستم درمانی کشور وارد می‌کند که با انتقال پایتخت می‌توان جلوی این هزینه‌ها را هم گرفت. |
| امیری | -امروز با وجود اینکه جمعیت تهران به صورت قابل توجهی افزایش یافته است اما می‌بینیم که با مشکلات آن زمان تهران روبرو نیست، چرا؟ چون نظام به این نتیجه رسید که روی مسئله تردد، حمل و نقل و ترافیک تمرکز کند. بزرگراه‌ها را ساخت، وسیله‌های حمل و نقل وارد میدان شدند و توانستند بخش عمده‌ای از مشکلات تهران را حل کنند. - روزی لندن یکی از شهرهای آلوده بود اما مطالعه و کار کارشناسی کردند و امروز به یکی از شهرهای پاک دنیا تبدیل شده است. بنابراین چرا از مطالعات دیگران استفاده نکنیم. - چرا به کارهای شدنی توجه نمی‌کنید و بر موضوع انتقال پایتخت که هزینه هنگفتی تا مرز 100 هزار میلیارد تومان را دارد توجه می‌کنید. آن هم با توجه به مشکلات اقتصادی که کشورمان با آن روبروست. |
| حناچی | -بنده تصور می‌کنم مشکل ما ناشی از مدیریت شهری است در حد فاصل سال‌های 82 تاکنون که حدود 10 سال می‌گذرد تهران از 32 شهرداری و 12 فرمانداری و یک استان تبدیل به شهری با 58 شهرداری، 18 فرمانداری و دو استان شده است. اینها را در کنار افزایش یک میلیون مسکن مهر در ورودی تهران و افزایش تراکم مسکونی در سطح شهر بگذارید. - در حال حاضر 8 هزار خودرو آلوده کننده داریم که به صورت سه شیفته کار می‌کنند و آلودگی را بیشتر می‌کنند. در سال 82 نیز مجدد خودروهای دودزا شماره‌گذاری شدند. ما برای حل مشکلات شهری باید از تکرار اشتباهات مدیریتی جلوگیری کنیم بیشتر از بزرگراه به توسعه حمل و نقل عمومی نیاز دارد. -اکثر مناطق کشور روی خط زلزله هستند و این نشان می‌دهد که ما باید با زلزله زندگی کنیم نه اینکه از آن فرار کنیم. - بنده بحث انتقال پایتخت را رد نمی‌کنم اما تا زمانی که پروسه مدیریت شهری ناقص است پروژه انتقال پایتخت پاسخ نمی‌دهد چرا که ما در حال حاضر معضل آلودگی در اصفهان، اراک، تبریز و اهواز را داریم و نمی‌توان گفت که صرفا با انتقال پایتخت این مشکلات حل می‌شود. |
| ابوترابی | -شورایی متشکل از 14 نفر ظرف مدت دو سال وظیفه دارند به صورت تطبیقی راه حل 50 کشور را که موفق به انتقال پایتخت خود شدند بررسی کنند و بعد از مدت دو سال باید در مورد راهکارها هزینه‌ها، زمان و مکان‌یابی این مسئله راه حل بدهند. - این شورا به هیچ وجه هزینه‌بر نیست و در مورد ساماندهی تهران، تمرکز زدایی از تهران و انتقال پایتخت سیاسی و فرهنگی تصمیم‌گیری کنند که در نهایت نه تنها مشکلات تهران بلکه مشکلاتی از کل کشور را نیز حل کند. - مسئله انتقال پایتخت جزو سیاست‌های کلی نظام است و اگر فرض کنیم تهرانی آباد داریم عقل حکم نمی‌کند که تمام دارایی‌های علمی، سیاسی و فرهنگی را در آن جمع کنیم که در صورت هر اتفاقی تمام این حوزه‌ها آسیب ببیند. - بعد از پایان این دو سال طرح جمع‌بندی شده باید به امضای مقام معظم رهبری برسد. |
مناظره دو نفره
در بخش پایانی برنامه مناظره دو نفره با حضور آقایان ابوترابی و جهانگیرزاده آغاز شد و آنها با دیدگاه موافق و مخالف خود به سوالات پاسخ دادند که شرح آن در جدول زیر آمده است:
| سوال | پاسخ ابوترابی | پاسخ جهانگیرزاده |
| هزینه انتقال پایتخت اداری-سیاسی | در خصوص هزینه‌های این طرح باید گفت همانگونه که امورات فرهنگی به ظاهر هزینه‌بر است اما در واقع سرمایه‌گذاری بلند مدت است انتقال پایتخت نیز چنین وضعیتی را دارد.اگر قرار است از جهت تمرکز بیش از حد کشور آسیب‌پذیر باشد باید ظرفیتی ایجاد کنیم که از این آسیب پذیری دور شویم.هم اکنون اگر ضرورت دارد به بدنمان انرژی برسد اگر پول داشته باشیم کنار غذا از سالاد نیز استفاده می‌کنیم، بسیاری از پروژه‌ها در کشور حکم این سالاد را دارد. - پروژه دانشگاه ملی پروژه‌ای در خصوص انتقال پایتخت انجام داده است؛ در فرآیندی که دولت الکترونیک را توسعه داده و از اقتصادی بودن دولت رها شویم ماحصل آن بدین گونه می‌شود که 300 تا 450 هزار نفر باید از تهران منتقل شوند. توجه داشته باشید در مسکن مهر بالای یک میلیون و 500 هزار مسکن مهر ساختیم مگر این 350 تا 400 هزار نفر چقدر مسکن نیاز دارند؟ در ماده 10 طرح سامدندهی و انتقال پایتخت سیاسی و اداری عنوان شده است تراکم زدایی، ساماندهی شهر تهران و انتقال پایتخت سیاسی و اداری، که اگر به این سه مورد توجه کنیم می‌توانیم کشور را نجات دهیم. |
در طرحی که دوستان ما آماده کرده‌اند رویکرد اصلی مشخص نیست و اینکه چه ضمانت‌هایی برای انتقال پایتخت در نظر گرفته شده است چرا که کشور ما به مانند بسیاری از کشورها تمرکزگراست و ایجاد یک مجموعه جدید بسیار پرخرج و پرهزینه خواهد بود. در حال حاضر 480 هزار میلیارد تومان برای اتمام طرح‌های نیمه‌کاره نیاز است. اگر پول داریم باید برای این بخش مصرف کنیم و اگر نه این هزینه را از کجا تامین خواهیم کرد؟ در سال 88 و دولت سازندگی دو طرح انتقال آب خزر و انتقال پایتخت مطرح شده بود که 6 برابر بودجه سالانه دولت برای انتقال پایتخت نیاز است که با احتساب بودجه سال 92 باید 6 را در 232 هزار میلیارد تومان ضرب کنیم که نشاندهنده عدد بسیار بسیار بزرگی است.اگر تهران امروز را با شرایط امروز ببینیم نتیجه تقسیم ناعادلانه است. از سوی دیگر باید توجه کنیم پایتخت جدید به طور قطع در کنار مرزها نمی‌رود و به همین دلیل بخشی از شهرها از دور جابجایی کنار می‌روند. البته باید توجه کرد نمی‌توانیم از جیب دیگران پایتخت جدید بسازیم. |
| دلیل مهاجرت به تهران |
- جذابیت ایجاد کردیم به طوری که حتی از کلانشهرهای ایران به تهران می‌آیند. جالب است که کارتن‌خواب‌ها هم به تهران می‌آیند. با ادامه این روند در آینده نزدیک جمعیت در حد انفجار خواهد شد. | - اگر پایتخت کشور منتقل شود و در ادامه آن نه بیمارستانی و نه دانشگاهی از بین نرود همه امکانات فعلی در تهران موجود خواهد بود البته بدون دولت که در این صورت تهران شهری ولنگار می‌شود. اما اگر محاسبه منطقی کنیم مشاهده می‌کنیم که پایتخت مکزیک بدون انتقال از نظر زیست‌محیطی با یک مدیریت از وضع نابسامان به وضع خوبی رسید.هر کشوری برای تغییر پایتخت خود باید علت منطقی داشته باشد اما 3 بهانه ترافیک، آلودگی هوا و زلزله دلایل کافی برای انتقال پایتخت نیستند. |
| در 50 کشوری که پایتخت خود را منتقل کرده‌اند چند کشور دولتش شبیه دولت ماست چرا که دولت در ایران علاوه بر قدرت سیاسی، قدرت اقتصادی را نیز در دست دارد. اگر دولت را از تهران منتقل کرده و به جای دیگری بردید از کجا معلوم است که جمعیت به دنبال آن به شهر دیگر نرود؟ | با این طرح 2 سال به دولت فرصت می‌دهیم در شورای عالی قوانین بالادستی از جمله اصل 44 را در نظر بگیرد یعنی طی این 2 سال دولت فرصت دارد تا طرحی براساس قوانین بالادستی آماده کند. در حال حاضر اصلاً نمی‌خواهیم پایتخت را منتقل کنیم بلکه شورای عالی باید این طرح را مطالعه کند و قوانین بالادستی در نظر گرفته شود چرا که این کار بسیار کلیدی است. |
-تبدیل دهستان به روستا، شهر و شهرستان یک روند طبیعی و پذیرفته شده است و نمی‌توان با حصار جلوی پیشرفت آن را گرفت. جذابیت یک شهر در بحث سیاسی تنها از یک منظر است. مشکل این طرح برجسته کردن طرح سیاسی و اداری است اما تهران جذابیت‌های هنری، اقتصادی و فرهنگی بسیاری دارد. در تهران امنکان تحرک و صعود اجتماعی بالاست نیمی از اقتصاد کشور در تهران اداره می‌شود، کنترل اجتماعی به نسبت شهرهای دیگر کمتر است. -باید توجه کنیم که صرفا با انتقال پایتخت مشکلات حل نمی‌شود ضمن اینکه پول کافی برای تشکیل پایتختی که در شان جمهوری اسلامی ایران باشد نداریم. |
پاسخ سوال پیامکی
در پایان مناظره انتقال پایتخت براساس سئوال پیامکی که در این برنامه مطرح شده بود، بالغ بر 450 هزار نفر شرکت کردند که بیش از 65 درصد به انتقال پایتخت رای دادند.
47232