محمود فاضلی
علی‌رغم اعتراضات وسیع در ترکیه، ساخت دیوار 10 کیلومتری و به ارتفاع چهارمتری در منطقه «کاراکامیش» در استان «غازی انتپ»در مرزهای جنوب شرق ترکیه با سوریه همچنان ادامه دارد. این دیوار مجهز به سیم‌های خاردار و دوربین‌هایی برای کنترل و نظارت بوده و علاوه بر تلاشجهت ممانعت از عملیات قاچاق در مرزهای دو کشور و حفظ امنیت مرزها،مانع از عبور مهاجرین غیر مجاز سوریهبه ترکیه خواهد شد. ترکیه در پی‌نگرانی از افزایش درگیری‌ها در شمال سوریه نسبت به احداث این دیوار حائل اقدام کرده است. این کشور مدعی استبه محض پایان این پروژه، تدابیر امنیتی در این گذرگاه‌ها و سایر مناطق مرزی دو چندان خواهد شد.
ساخت این دیوار که از دسامبر سال گذشته میلادی آغاز شده است، منجر به واکنش‌های منفی و اعتراض آمیزی در میان احزاب مخالف دولت و چند شهر ترکیه گردیده است. حتی «عایشه گوک کان»شهردار شهر «نوسایبین» در نقطه صفر مرزی با سوریه،در اعتراض به این اقدام اعتصاب غذای 9 روزه نمود و مدعی شد این منطقه مرزی بین شهر «قامیشلی» سوریه و «نوسایبین» ترکیه واقع شده که هر دوی آنها دارای جمعیتی کردنشینهستند و مردم این دو شهر روابطی دارند که به دهه‌های پیشین باز می‌گردد و اعضا و بستگان خانواده‌ها در دو طرف مرز ساکن هستند.
شهردار این منطقه که نام این دیوار را دیوار «شرم و خصومت» گذاشته اعلام داشته است هدف از احداث این دیوار حائل توسط دولت ترکیه نه تنها جداکردن کردهای سوریه و ترکیه بلکه تمامی قوم‌هایی است که در این منطقه زندگی می‌کنند. از دیدگاه وی،احداث دیوار حائل در مرز ترکیه و سوریه بمانند اقدام رژیم صهیونیستی در احداث دیوار حائل در کرانه غربی رود اردن است. با اینکه مرزها در جهان در حال از بین رفتن است ولی آنکارا همچنان به سیاست‌های امنیتی خود ادامه می‌دهد. در صورتی که ساخت این دیوار متوقف نشود به دادگاه حقوق بشر اروپا شکایت خواهد کرد.
«احمد ترک» نماینده کُردتبار مجلس ترکیه از حزب صلح و دمکراسی نیز از احداث دیوار مرزی از سوی ترکیه بین کردهای سوریه و ترکیه به تندی انتقاد نمود و تاکید کرد دولت ترکیه گمان می‌کند که می‌تواند با کشیدن دیوار، کردها را از هم جدا کند.دیوار برلین در قرن بیستم فرو ریخته شد، اما اخیرا دیوار بین سوریه و ترکیه احداث شد. ما این اقدام را یک خطای بزرگ می‌دانیم و بر این باوریم که چنین اقدامی به نفع ترکیه نیست و بازتاب رسانه‌ای و جهانی منفی بر ترکیه خواهد داشت.احداث این دیوار با دمکراسی و ارزش‌های انسانی مغایرت داشته و این امر باعث ایجاد این فکر در میان کردهای ترکیه می‌شود که دولت آنکارا دیگر اهمیتی به انتظارات آنان نمی‌دهد.
از دیدگاه وی در بحث پذیرش کردها به صورتی عادلانه و در چارچوب حقوق مساوی با سایر شهروندان ترکیه، طرف برنده دولت آنکارا خواهد بود و در این صورت ترکیه تبدیل به بازیگری مهم در منطقه استراتژیک خاورمیانه شده و قادر به کمک در حل مشکلات منطقه می‌شود. اما احداث این دیوار نشان می‌دهد که دولت ترکیه به جای حل مسئله کردها در تلاش برای نابودی این قوم است، اما دولت ترکیه باید بداند که کردها دیگر گول بازی‌های آنان را نمی‌خورند.
ساخت این دیوار در شرایطی است که همسایگان ترکیه از جمله یونان و بلغارستان، ترکیه را به بی‌توجهی در جلوگیری از ورود مهاجرین غیرقانونی به دو کشور خود متهم می‌کنند. بلغارستان برای جلوگیری از ورود مهاجرین غیرقانونی قاچاق به این کشور، در صدد کشیدن دیواری 30 کیلومتریدر مرز مشترک 275 کیلومتری با ترکیه است. این دیوار در منطقه گذرگاه مرزی «حمزه بیلی» ساخته خواهد شد. این دیوار در مناطقی احداث می‌شود که حدود 85% از پناهجویان از این مناطق به بلغارستان وارد می‌شوند. برای ساخت دیوار سه متری در منطقه هزینه‌ای معادل دو میلیون و 500 هزار یورو لازم است. دیوار مورد نظر بلغارستان دارای 3 متر ارتفاع خواهد بود و سیگنال‌هایی را ارسال خواهد کرد و در حاشیه آن نیز سیم خاردار قرار گرفته است.
در یکسال اخیر بلغارستان با موج ورود مهاجران غیرقانونی به سمت این کشور از ترکیه، روبرو شده است چرا که بلغارستان مورد توجه بسیاری از سوری‌های درحال فرار از جنگ در این کشور قرار دارد. بیش از 6500 خارجی که 70 درصد آنها سوری هستند، از آغاز سال 2013 به طور غیرقانونی وارد خاک بلغارستان شده‌اند که اکثریت این مهاجران به دلیل فرآیند طولانی پناهندگی در مراکز اقامتی پر ازدحام بسر می‌برند. سازمان حافظت از مرزهای اروپایی موسوم به «فرونتکس» پیش از این اعلام کرده بود که37220 مهاجر غیر قانونی در سال 2012 از طریق مرزهای کشورهای مدیترانه شرقی از جمله یونان، بلغارستان و قبرس وارد این کشورها شدند.
تقریبا همه این بازداشت‌ها در مرز زمینی بلغارستان با ترکیه صورت گرفته است و اکثریت آنها زنان و کودکان سوری هستند که وارد بلغارستان شده‌اند، این تعداد هفت برابر میزان سال گذشته تخمین زده می‌شود. بلغارستان در دوران جنگ سرد برای حافظت از مرزهای 210 کیلومتری خود با ترکیه، 143 کیلومتر سیم خاردار در امتداد مرز خود با ترکیه ایجاد کرد، اما پس از پیوستن به سازمان ناتو در 2004 بخش عمده آنرا از بین برده است.
یونان نیز با بودجه بودجه 2/3 میلیون یورویی دیواری 10 کیلومتری با در مرزهای خود با ترکیه احداث نمود. این دیوار بمنظور جلوگیری از ورود مهاجرین غیر قانونی از ترکیه به یونان و با هدف بستن راه ورود مهاجران غیرقانونی به اروپا اتخاذ شد. طول این دیوار 10 کیلومتر است و ارتفاع آن به دو و نیم متر می‌رسد. علاوه بر این بر روی دیوار، از دو ردیف سیم خاردار مجهز به شوک الکتریکی و همچنین 24 دوربین مداربسته جهت کنترل مرزهای دو کشور استفاده شده است.ابتدا قرار بود طول این دیوار 206 کیلومتر باشد که بدنبال مخالفت احزاب سیاسی این کشور، طول آن به 10 کیلومتر کاهش یافت.
براساس آمار موجود، تنها در سال 2011 میلادی بیش از 55 هزار مهاجر غیرقانونی در مرز یونان با ترکیه دستگیر شدند. در سال 2010 روزانه 200 مهاجر از ترکیه به یونان وارد می‌شدند. بسیاری از این مهاجران به صورت غیرقانونی از ترکیه خود را به یونان می‌رسانند. 80 درصد مهاجران غیر قانونی در اتحادیه اروپا از طریق یونان به کشورهای اروپایی می‌روند و بسیاری از آنها از طریق دریا به ایتالیا عزیمت می‌کنند.
وزیر «حمایت از شهروند» یونان معتقد است «برای حفاظت از مرزها، کشورهای همسایه نیز باید همکاری کنند. ترکیه مرزهای خود را حفاظت نمی‌کند. مبارزه با مهاجرت وظیفه همه کشورهای عضو اروپا است. دولت آتن قصد دارد با احداث حصار مانع از ورود مهاجران غیرقانونی از طریق مرزهای ترکیه به یونان شود». گفته می‌شود روزانه حدود 200 مهاجر غیرقانونی از طریق مرز زمینی مشترک بین دو کشور وارد یونان شده و از این کشور به عنوان دروازه‌ای برای ورود به دیگر کشورهای اروپایی از جمله ایتالیا استفاده می‌کنند.آمارها نشان می‌دهد 75 درصد از این تعداد با عبور غیرقانونی از مرز ترکیه - یونان وارد کشورهای اتحادیه اروپا می‌شوند.
مقامات ترکیه و اتحادیه طی دو سال گذشته درخصوص لغو مقررات روادید توسط اتحادیه اروپا برای شهروندان ترکیه در قبال تعهد این کشور در بازپس گیری آن دسته از پناهجویان کشورهای ثالت که از طریق ترکیه به اروپا پناهنده می‌شوند، مذاکره نمودند.طرفین توافق کردند در پی نهایی شدن قرارداد از سوی ترکیه، یک دوره پیگیری تعهدات لحاظ شود و در این دوره اتحادیه اروپا تعهدات ترکیه را در بازپس گیری پناهجویان خارجی زیر نظر خواهد داشت و ترکیه نیز در قبال این فرآیند، لغو روادید برای اتباع خود در اتحادیه اروپا را پیگیری می‌کند.بر اساس این توافق و با اجرایی شدن آن، اتحادیه اروپا ظرف بیش از سه سال بطور مرحله‌ای روادید ورود برای اتباع ترکیه را لغو خواهد کرد.
5252