زهرا مهاجری: سنت حسنه صدقه دادن نه فقط به خاطر تأکید آن در اسلام که به خاطر وجود آن در فرهنگ قدیمی ایرانی، نسل به نسل منتقل شده است.
می شود گفت کسی نیست که حدیث «صدقه، هفتاد نوع بلا را دفع می‌کند» را نشنیده و به آن اعتقاد نداشته باشد. کلمه صدقه 9 بار در قرآن ذکر و تأکید شده است. در روایات بسیاری از پیامبر و ائمه اطهار صدقه، شرط ایمان معرفی و خاموش‌کننده خشم خدا عنوان شده است.
به گزارش روزنامه خبر؛ پس از پیروزی انقلاب اسلامی، تعداد نهادهای متولی رسیدگی به فقرا بیشتر از قبل شد. از آنجایی که اسلام یک دین فردی نیست و به تمامی زوایای زندگی انسان از جمله بعد اجتماعی آن توجه دارد، و پرداخت صدقه نیز علاوه بر نیات فردی، یک پدیده اجتماعی محسوب می‌شود، نهادهای مرتبط با این امر پا به عرصه گذاشتند.
کمک کردن و صدقه دادن به انحای مختلف قابل انجام است که یکی از این روش‌ها، استفاده از صندوق صدقاتی است که در سطح شهر به چشم می‌خورد و متولی تعبیه و جمع‌آوری وجوه آن کمیته امداد است.
طبق آخرین آمار، نزدیک به 9میلیون صندوق صدقه در کل کشور توزیع شده. این توزیع در استان‌های مختلف متفاوت است. مثلاً در یزد به ازای هر پنج نفر یک صندوق نصب شده و در تهران، سهم هر 26 تهرانی، یک صندوق صدقات است.
این صندوق‌ها، همان قدر که کار شهروندان برای انجام امر خیر را آسان می‌کنند، به همان اندازه آسیب‌پذیر و در معرض بلاهای مختلف هستند.
از آنجایی که ماهانه قریب 15 میلیارد تومان در این صندوق‌ها جمع می‌شود، صندوق صدقات یکی از بهترین و در دسترس‌ترین منابع رسیدن به پول برای سارقان خرد محسوب می‌شود.
سارقان همیشه یک قدم جلوتر هستند
اگر پایتخت‌نشین باشید، حداقل یک بار برایتان پیش آمده که با صندوق صدقاتی مواجه شده باشید که مورد سرقت قرار گرفته است و یا کسی دارد تلاش می‌کند این کار را انجام دهد. این اتفاق در سال‌های اخیر بیشتر شده و همین امر سبب شده تا مسئولان مربوطه به فکر راه چاره بیفتند.
سارق‌ها برای دزدی از صندوق صدقات راه حل‌های متفاوتی دارند. بعضی‌ها برخورد خشن را می‌پسندند و با وسیله‌های مناسب، بدنه صندوق صدقات را متلاشی و به پول داخل آن دسترسی پیدا می‌کنند. بعضی‌ها هم برخورد خشن را نمی‌پسندند و تصمیم می‌گیرند از فکرشان استفاده کنند و خیلی نرم این کار را انجام دهند. این برخورد نرم را هم می‌شود از طریق آدامس چسباندن سر میله باریک بلندی که از روزنه صندوق صدقات داخل می‌رود انجام داد و هم از طرق مختلف مثل چسبی کردن دهانه صندوق صدقات؛ به این شکل که وقتی پول به داخل آن انداخته می‌شود از درون بچسبد و راحت بشود آن را خارج کرد.
طبق قوانین، جنس این صندوق صدقات از فلز و ترکیبات سختی است که امکان آسیب رساندن به آن را کم می‌کند و متولیان، همواره در صدد محکم‌تر ساختن این صندوق‌ها هستند تا سارقان خشن را کنترل کنند اما معاون..؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟ معتقد است که سارقان همیشه یک قدم جلوتر هستند.
سخت شدن کار دزدها
با زیاد شدن دزدی از صندوق‌های صدقات، مسئولان مربوطه تدابیر خاصی را برای جلوگیری از سرقت از صندوق صدقات اندیشیدند. معاون مشارکت‌های مردمی کمیته امداد بر اینکه دیگر سارقان نمی‌توانند پول‌های داخل صندوق‌های صدقات را سرقت کنند از ایمن‌سازی 80 درصد از صندوق‌های صدقات کشور خبر می‌دهد.
سنایی، مسئول امور اتفاقات کمیته امداد در این باره می‌گوید: صندوق صدقات به منظور تسهیل اجرای نیات مؤمنین ساخته شده است که به سه دسته کلی کوچک، متوسط و بزرگ تقسیم می‌شود. کمیته امداد برای جلوگیری از آسیب‌های مختلف به این صندوق‌های صدقات تمهیداتی اندیشیده که در هر بخش اجرا شده است. برای مثال در صندوق‌های کوچک، به این هم فکر کرده‌ایم که جنس صندوق از چه چیزی باشد که حتی اگر از بلندی افتاد، آسیب نبیند. بالطبع، برای صندوق‌هایی که در خیابان و در دسترس همگان هستند هم تمهیداتی اندیشیده شده است و ساخت صندوق‌ها، استراتژی خاص خودش را دارد.
این مقام مسئول در کمیته امداد، صندوق صدقات کوچه و خیابان را با یک گاوصندوق زرگری مقایسه می‌کند و می‌گوید: «در مغازه طلافروشی، گاوصندوق در جایی قرار دارد که محصور به دیوار است و دوربین‌های مخفی آن را محافظت می‌کنند؛ برای ورود به آنجا منع رفت‌وآمد وجود دارد و قفل‌های چندمنظوره آن را حفظ می‌کنند. چرا؟ چون ماهیتی که داخل آن است ارزشمند است. حالا فرض کنید همین ماهیت در شکل و اشل کوچک‌تر در صندوق صدقاتی وجود داشته باشد که در سطح شهر گسترده شده و همه هم می‌دانند که داخل آن پول است. پس می‌بینیم حفاظت و نظارت بر همه این صندوق‌ها کار آسانی نیست و بسیار ابعاد گسترده‌ای دارد.»
سنایی به استراتژی‌های محافظت از صندوق صدقات اشاره می‌کند و از معیارهایی که برای این کار دارند، می‌گوید. مثلاً اینکه صندوق کجا نصب شود اهمیت دارد، اینکه چه جنسی داشته باشد، جهت آن چطور باشد، درب آن چطور باز شود و روزنه واریز پول در کجا و به شکل تعبیه شود.
برای مثال، در صندوق‌های جدید که در سطح شهر توزیع می‌شود، از قسمت پایین آن است و در روزنه ورود پول شانه‌هایی به طرف مخالف تعبیه شده که این شبکه‌ها امکان خروج اسکناس را سخت‌تر می‌کنند.
این مقام مسئول اعتراف می‌کند که همیشه سارقان یک قدم از آنها جلوتر بوده‌اند و هر کاری که در جهت عدم سرقت انجام شده، راهی برای خنثی کردنش پیدا شده است. یکی از اقدامات دیگری که کمیته امداد برای جلوگیری از آسیب به امانات مردم انجام داده، این است که به غیر از محکم‌تر ساختن بدنه، کیسه‌ای پلمب شده و یا یک باکس در صندوق قرار می‌دهند که فک آن در خود اداره صورت می‌گیرد.
طبق آمار، استان تهران بیشترین تعداد موارد دزدی از صندوق صدقات را دارد اما این مسئله در استان‌های دیگر هم کم و بیش به چشم می‌خورد.
صندوق‌های دیجیتالی چه شد؟
با جدی‌تر شدن بحث سرقت از صندوق‌های صدقات، متولیان در کمیته امداد به فکر جایگزین کردن صندوق‌های صدقات دیجیتالی افتادند.
برای این کار، کمیته امداد سه سال پیش با یکی از بانک‌ها تفاهم‌نامه‌ای امضا کرد و قرار شد تا پایان سال 90 تمامی صندوق‌های صدقات دیجیتالی شوند اما تا به حال و طبق آخرین آمار، فقط 200 صندوق صدقه دیجیتالی شده‌اند که این آمار، روند کند این قضیه را نشان می‌دهد.
این طرح، می‌تواند یکی از کارآمدترین راه‌های کنترل سرقت از صندوق‌های صدقات باشد.
سرقت از صندوق صدقات و بی‌تفاوتی مردم
خیلی وقت‌ها شده که در روز روشن و در یک خیابان پر رفت و آمد، دیده‌ایم فردی که ظاهر موجهی هم ندارد و معلوم است که پول دزدی را برای چه کاری می‌خواهد، ایستاده کنار صندوق صدقه و به نحوی تلاش دارد از درون صندوق پول دربیاورد. از هر 10 نفری که رد می‌شوند دو، سه نفر به این صحنه توجه می‌کنند و کم پیش می‌‌آید که از آن دو سه نفر، فردی پیدا بشود که به این اتفاق اعتراض کند و البته هستند کسانی که نه تنها اعتراض نمی‌کنند و نمی‌گذرند، که می‌ایستند و تماشا می‌کنند تا ببینند این راهزن وجوهات مردم که با نیت قلبی و اعتقادی و برای رسیدن به نیازمند واقعی درون صندوق انداخته شده، موفق به بیرون آوردن پول می‌شود یا خیر!
سنایی از بی‌تفاوت شدن مردم نسبت به سرقت از صندوق‌های صدقات گله می‌کند و معتقد است اگر مردم حساسیت بیشتری نسبت به این قضیه نشان دهند، تعداد افرادی که اقدام به این عمل می‌کنند کاهش خواهد یافت.
اما در کنار همه این تمهیدات و با توجه به آسیب‌های موجود، به نظر می‌رسد خود مردم می‌توانند با روی آوردن به راه‌های دیگر پرداخت صدقه، از مشکلات به وجود آمده بکاهند. استفاده از سیستم‌های بانکی و تلفن همراه و کلاً پرداخت غیرنقدی و غیرحضوری صدقه، هم موجب تسهیل کار مسئولان جمع‌آوری صدقه شده و هم خیال صدقه‌دهنده را از اینکه پول مستقیم و بدون آسیب به‌دست نیازمند می‌رسد راحت می‌کند.
۴۷۴۷