درست در اوج بدبینی ها و انتشار حرفهای نا امید کننده در تیر ماه جاری که از گرمترین ماههای سال است، من به جنوب دریاچه ارومیه رفتم. اگر چه دهها کیلومتر به نمک زار تبدیل شده بود، اما هیچ جای دریاچه خشک نبود. گِلی بودن بستر دریاچه فوق شور با عمق کم نشان می دهد که دریاچه هنوز از آب اشباع است، اگر چه شما در سطح آبی نمی بینید.
از نظر اکولوژیکی گِلی بودن بستر دریاچه بسیار مهم است. یعنی با ورود آب به دریاچه به راحتی می توان دریاچه را به حال قبلی خود بازگرداند. دریاچه از یک سیستم طبیعی خود پایداری برخوردار است. با کاهش آب دریاچه حجم بالای رسوبات باعث شده است که شیب آن بخصوص در جنوب به شدت کاهش یابد. کاهش شیب مزیت بالایی برای نجات بخشی دریاچه دارد. به این مفهوم که با کمترین آبی می توان پهنه بسیار وسیعی را عمق داد، از تاثیرات گسترش ریزگردهای نمکی جلوگیری کرد و تراز دریاچه را بطور منظم و پیوسته دوباره بالا برد.
ستاد احیای دریاچه ارومیه راهکارهای 24 گانه را ارائه و به تصویب هیئت دولت رسانده است. اگر چه من به عنوان کسی که مدتی با ستاد همکاری داشتم از بعضی مصوبات راضی نیستم (بطور مشخص انتقال آب بین حوضه ای) ولی اجرای درست و سریع بعضی از مصوبات می‌تواند با خوش شانسی اقلیمی که این روزها خداوند به ما ارزانی داشته است به راحتی به نجات نگین فیروزه ای آذربایجان منجر شود.
من درست مطلبی را که سال گذشته نوشتم تکرار می کنم که تا زمستان است باید دریاچه را نجات داد. چون تبخیر به حداقل رسیده و به آب رودخانه ها برای کشاورزی نیازی نیست. خوشبختانه طرح نکاشت 40% مصوب شده و منابع مالی آن هم تصویب شده است. اختصاص آب بزرگترین سد منطقه یعنی سد بوکان به دریاچه از اقدامات درست و بجایی است که باید در رها سازی آب آن لحظه ای درنگ نکرد. مردم آذربایجان دریاچه ارومیه را دوست دارند. آنها بهتر از همه می‌دانند که حفظ این دریاچه برای خودشان و آینده اشان مهمتر از آن است که دو سه سالی دست از کشاورزی ناپایدار بکشند و با کمک دولت به اصلاح الگوی کشاورزی خود اقدام کنند. ما هم از نمایندگان محترم مجلس انتظار داریم که منافع کوتاه مدت و بخشی نگری را فدای منافع کلان و دراز مدت کشوری نکنند و با دور اندیشی که از آنها انتظار است هر گونه بدبینی را کنار گذاشته و دست به دست دولت و مردم دهند تا بزرگترین دریاچه داخلی کشور و یکی از مهمترین اکوسیستم های طبیعی جهان احیا شود.
از وزارت نیرو هم انتظار داریم که بساط سودجویانی که با نجوای انتقال آب خزر ساز نابودی سرمایه های ملی و محیط زیست کشور و منطقه را کوک می کنند جمع کند و هم صدا با صدها متخصص ایرانی و خارجی که بارها تاکید داشته اند که نجات دریاچه ارومیه فقط با اصلاح مدیریت آب درون حوضه ای قابل انجام است از تکرار خطاهای گذشته پرهیز کنند که آزموده را آزمودن خطاست.
منبع: متن کمی کوتاه شده در همشهری 10 آبان ماه 1393 تحت عنوان "فرصت طلایی برای نجات دریاچه ارومیه" منتشر شده است.