از همان ابتدا كه بحث سرمايهگذاري در ايران مطرح شد مشخص بود كه جذابيت خودرو و نفت ساير بخشهاي اقتصادي را تحت تاثير خود ميگذارد. از همان روزهاي نخست پس از حضور روحاني، رييسجمهور ايران در داووس و اعلام رسمي آغوش باز ايران براي استقبال از سرمايهگذاران خارجي زمزمههاي حضور برندهاي معتبر خودرويي به گوش ميرسيد؛ زمزمههايي كه با برگزاري نشستهاي مختلف با خودروسازان دولتي و خصوصي چه در سكوت و چه با سر و صدا موجب شد تا طي دو سال گذشته حضور برندهاي معتبر خارجي در ايران بيش از هر زمان ديگري جديت يابد.
هرچند كه در اين مدت هيچ قرارداد خودرويي با خودروسازان اروپايي يا امريكايي منعقد نشد اما چينيها كه در دوران تحريمهاي غربي به خوبي بازار ايران را از آن خود كرده بودند، سعي كردند نگراني خود را با انعقاد قراردادهاي جديد با خودروسازان داخلي مستحكم كنند اما گويا نارضايتي از چينيها همچنان خط قرمز خريداران داخلي است. حال با امضاي توافقنامه وين، حال هواي قراردادهاي اقتصادي كمي متحول شده است؛ هرچند كه بارها اعلام شده بود ايران با سرمايهگذاراني كه پيش از توافق به ايران بيايند رفتاري نيكتر خواهد داشت تا بعد از توافق، اما هجوم سرمايهگذاران خارجي بعد از توافق جديتر از پيش از آن بوده است. آلمانيها كه توانستند نام خود را به عنوان نخستين هيات تجاري سفر كرده به ايران ثبت كنند در كنار فرانسويها رقابت قابل توجهي را براي سهمگيري در بازار خودرويي ايران شروع كردهاند، هرچند كه پژو و رنو با سابقه چند دههاي در بازار ايران -حتي هماكنون - نيز به نظر بازار تثبيت شدهتري را در اختيار دارند اما به نظر ميرسد با توجه به اما و اگرهاي اخير فرانسويها در بازار خودروي ايران، آلمانها موفقتر باشند.
در عين حال گويا ايرانيها در پس تحريمها كمي محتاطتر و البته موشكافانهتر به قراردادهاي في مابين با كشورهاي ديگر نگاه ميكنند و بنا ندارند تا فقط به طرفهاي خارجي امتياز بدهند و ميخواهند در كنار خارجيها در بازارهاي جديد فعاليت كنند. به همين جهت هياتهاي مختلف ايراني هم قصد دارند تا در كنار وزير صنعت به وين رفته و رايزنيهاي خود را براي فعاليتهاي بيشتر آغاز كنند. اين موضوع را محمد رضا نجفيمنش، عضو شوراي سياستگذاري خودرو مورد اشاره قرار داده و گفته است: «هياتي از فرانسه، ايتاليا و كره به زودي به ايران ميآيند. هياتي ٧٠ نفره كه عمدتا توليدي و صنعتي هم هستند براي شركت در همايش ايران و اروپا وارد وين ميشوند تا بتوانند دستاوردهاي اقتصاد ايران را به اروپا معرفي كنند.»
وي با اشاره به حضور هيات آلماني در ايران و مذاكره با شركتهاي خودروساز ايراني، تصريح كرد: «نفس حضور شركتهاي آلماني بلافاصله بعد از توافق هستهاي، يك پيام مهم براي اقتصاد ايران دارد، ضمن اينكه اين هيات متشكل از شركتهايي بود كه رتبههاي اول تجارت و توليد در آلمان را دارند و بنابراين همكاري با آنها براي ايران ارزشمند است. در اين ميان با نمايندگان فولكس واگن و مرسدس بنز هم مفصل مذاكره شد و قرار بر اين است كه تيم كارشناسي دو طرف، شهريورماه پيش رو پاي ميز مذاكره بنشينند. طبق گفته وزير صنعت، ايران قصد ندارد به صورت سابق، درهاي كشور را به روي كالاها باز كند يا اجازه دهد كه از آلمان خودرو وارد شود بلكه اگر قرار است همكاري خودرويي ميان ايران و آلمان شكل گيرد، حتما بايد حداقل با ساخت داخلي ۴۰ درصد آغاز شده و ۳۰ درصد محصولات توليدي نيز صادر شود. در غير اين صورت، ايران تمايلي به كار با آلمانيها ندارد.»
نجفيمنش همچنين تاكيد كرده است: «اگر قرار است به خودروسازان خارجي بپيونديم، بايد با آنها جوينت شويم و بنابراين بايد روابط را ارتقا داده و به سمتي برويم كه بتوانيم راه خودروسازان بزرگ دنيا را در پيشگيريم. از سوي ديگر، واردات خودرو نيز بايد به كشور صورت گيرد اما اين واردات بايد به صورت منطقي و حساب شده باشد. اكنون ۳۷ درصد ارزش كل توليدات كشور را واردات تشكيل ميدهد كه بايد با توليد با كيفيت و منطبق با تكنولوژي روز، اين سهم از واردات را كاهش دهيم. در گذشته، خودروسازاني كه با ايران كار ميكردند، همچون پژو و رنو، مشكل نقل و انتقال پول را پس از تشديد تحريمها داشتند كه اگر اين مشكل حل شود، كار و مدل جديدي را براي همكاري با ايران ارايه خواهند كرد، ضمن اينكه پژو اعلام كرده كه تا ۸۰ درصد خودروهايي را كه قرار است در ايران توليد كند، داخليسازي خواهند كرد، بنابراين انتظار قطعهسازان اين است كه از مرحله طراحي قطعات خودرو، وارد عمل شوند و با خودروسازان خارجي همكاري داشته باشند.»
وي در عين حال به قول و قراري جديد در اين حوزه اشاره كرده و گفته است: «يكي از شركتهاي خودروساز خارجي قول داده تا هاب مهندسي خود را در ايران بنا بگذارد و اين شانس بزرگي براي ايران است. البته بايد به اين نكته هم توجه داشت كه هماكنون فضاي حضور خودروسازان خارجي و داخلي رقابتي است و در اين فضاي رقابتي ميتوان قيمت تمام شده را كاهش داد و كيفيت را بالا برد.»
هومن حاجيپور، مدير امور تشكلهاي اتاق بازرگاني و صنايع و معادن ايران هم خرسند از دعوت آلمانيها از ايران براي حضور در نمايشگاه فرانكفورت گفته است: «اتاق بازرگاني فرانكفورت از ايران خواسته است تا در نمايشگاه خودرويي كه شهريورماه در آلمان برگزار ميشود، حضور يابد، ضمن اينكه تاكيد آنها اين است كه شركاي تجاري جديدي به ايرانيها معرفي شود. در جلسه با هيات آلماني، موضوع اصلي، سرمايهگذاريهاي مشترك ميان دو كشور بود، اين در حالي است كه آلمانيها هم بر اين نكته پافشاري ميكردند كه به دنبال ارسال كالا به ايران نيستند بلكه اتصال بنگاههاي بزرگ دو كشور را دنبال ميكنند و خواستار سرمايهگذاري منطقي هستند.»
مدير امور تشكلهاي اتاق بازرگاني و صنايع و معادن ايران البته به نكته قابل توجهي اشاره كرد و خاطرنشان ميكند: «آلمانيها صرفا به دنبال بازار ۷۰ ميليوني ايران نيستند و بازار ۳۰۰ ميليوني منطقه اطراف ايران را دنبال ميكنند و در كنار آن، بر صلح پايدار و توسعه تاكيد ميكنند. يكي از محورهاي نشست ديروز هم خودرو بود و بنگاههاي متوسط و كوچك بايد همتايان خود را پيدا كنند.»
همچنين محمدباقر رجال، رييس انجمن سازندگان قطعات خودرو يكي ديگر از كساني است كه به حضور آلمانها در ايران خوشبين است و ميگويد: «يكي از بهترين شرايط براي صنعت ايران، كار كردن با شركتهاي آلماني است كه به نظر ميرسد قول آنها نيز قول است و ميتوانيم روي كار با آلمانها حساب كنيم، بنابراين اميدوارم بتوانيم به عنوان شريك خوب و مطمئن تجاري براي هم باشيم.»
فرهاد احتشامزاده، رييس انجمن واردكنندگان خودرو نيز از ايدهاي جديد صحبت ميكند و ميگويد: «هيات آلماني، اولين هياتي بود كه بعد از توافق ايران با ١+٥ وارد كشور شده است و بر همين اساس، ايران هم با هياتي از توليدكنندگان قطعات خودرو و واردكنندگان در نمايشگاه خودروي آلمان حضور خواهد يافت كه در آن، ۱۰۹۶ برند حضور دارند و در آن، خودروهاي برقي، هيبريدي و تجهيزات جادهاي، ترافيكي و حمل و نقل عرضه ميشود. بخشي از اين نمايشگاه هم به قطعات اختصاص دارد. ما به دنبال پارتنر تجاري هستيم و براي اولين بار خواستار حضور در اين نمايشگاه به صورت هيات تجاري هستيم.»
بنا به گفته احتشامزاده آلمانها همانطور كه پيشبيني ميشد با ايرانخودروييها پاي ميز مذاكره نشستند و به نظر ميرسد زمزمههاي همكاري آبيپوشان با آلمانيها پر رنگتر شده است.
3939