تالار شیخ مرتضی انصاری دانشگاه تهران یکشنبه 16 اسفند برگزاری سمیناری را شاهد بود که با استقبال بی نظیر دانشجویان و علاقمندان به مسائل حوزه قفقاز مواجه بود . در بعد از ظهر این روز کارشناسان و اساتید دانشگاههای ایران و سفرای جمهوری اسلامی ایران در باکو و ایروان در کنار میهمانانی از جمهوری آذربایجان در چندین پنل مختلف مساله امنیت در قفقاز را مورد بررسی قرار دادند.
به گزارش خبرنگار خبر آنلاین ،این سمینار بین المللی که تحت عنوان " چشم انداز امنیت و همکاری در قفقاز جنوبی 2010 " برگزار می شد به محلی برای تبادل نظر صاحب نظران مسائل روسیه و قفقاز تبدیل شد. این سمینار از سه بخش تشکیل شده بود . ابتدا دکتر علیرضا کسائی مدیر دفتر مطالعات آسیای مرکزی و قفقاز وزارت امور خارجه ، محمدباقر بهرامی سفیر ایران در جمهوری آذربایجان و سید علی سقائیان سفیر ایران در ایروان بعنوان میهمانان مراسم طی سخنان کوتاهی به اظهار نظر درباره موضوع سمینار پرداختند.
پس از آن نشست نخست به ریاست دکتر جواد وعیدی استاد دانشگاه شیراز و عضو سابق تیم مذاکره کننده هسته ای برگزار شد . در این نشست وعیدی در موضوع بهبود روابط ارمنستان _ ترکیه ، اراده های داخلی و بازیگران خارجی ، حسن بهشتی پور تحلیلگر و پژوهشگر مسائل قفقاز درباره امنیت در قفقاز 2010 و زرتشت علیزاده تحلیلگر مسائل قفقاز از جمهوری آذربایجان در موضوع مناقشه قره باغ کوهستانی ؛ ابزار ژئوپلتیک منطقه ای به ترتیب به سخنرانی پرداختند.
در دومین و آخرین نشست که به ریاست دکتر الهه کولایی استاد دانشگاه تهران برگزار می شد ، دکتر بهرام امیراحمدیان تحلیلگر تحولات روسیه و قفقاز و الگار ولیزاده کارشناس مسائل سیاسی و مدیر آژانس خبری نوواستی در باکو به سخنرانی پرداختند. موضوع سخنان خانم کولایی " نقش جمهوری اسلامی ایران در تحکیم و ثبات امنیت و همکاری در قفقاز جنوبی " بود. دکتر امیر احمدیان " درباره چشم انداز آتی مناقشه قره باغ در سال 2010 " و آقای ولیزاده در موضوع " قفقاز جنوبی و جایگاه آن بر تحقق مهمترین طرح های انتقال انرژی" سخنرانی کردند.
کسایی:بحران‌های قفقاز مولود عوامل فرامنطقه‌ای است
رئیس دفتر مطالعات آسیای مرکزی و قفقاز در سخنرانی خود گفت: بحران‌های موجود در قفقاز بیش از آنکه نتیجه تفاوت‌ها باشد، مولود عوامل فرامنطقه‌ای و شرایط رقابتی بین‌المللی است.
حمیدرضا کسایی رئیس دفتر مطالعات آسیای مرکزی و قفقاز امنیت را مفهومی پیچیده و چند وجهی دانست که به لحاظ کاربرد از گستردگی وسیعی برخوردار بوده و جنبه‌های متفاوتی را در بر می‌گیرد.
وی با بیان اینکه رهایی از نگرانی‌ها و ایمنی در مقابل خطرات تعریف امنیت است، اظهار داشت: تعریف و ابعاد مفهوم امنیت در طول تاریخ دچار دگرگونی شده است.
رئیس دفتر مطالعات آسیای مرکزی و قفقاز افزود: در دوران تثبیت دولت - ملت‌های مدرن در حالیکه پیشرفت‌های علمی و فناوری می‌بایست در خدمت زندگی تمامی انسان‌ها قرار می‌گرفت در نتیجه رویکردهای سلطه‌جویانه مالی و تسلیحاتی قدرت‌های استکباری و زیاده‌خواهی‌های آنها و نیز فراموش شدن ارزش‌های معنوی نظیر عدالت محوری و ظلم ستیزی نه تنها این پیشرفت‌ها به ارتقاء امنیت انسانی و جهانی منتهی نشد بلکه تهدیدات امنیتی بی‌سابقه جهانی را پدید آورده است.
کسایی با ذکر اینکه در فضای کنونی جهانی که دنیا مملو از تهدیدات آشکار و بالقوه است تعریف تهدید و برخورد با مفهوم امنیت و تهدید از سوی نظام سلطه قابل تأمل می‌باشد، افزود: در دنیای امروز اگر دولت- ملتی رویکرد خود را بر رابطه با دیگران و تأمین سیاست خارجی خویش و نه بر پایه عناصری مانند منفعت طلبی و زیاده‌خواهی بلکه بر شالوده گفتمان عدالت و معنویت بنا نهد به عنوان یک تهدید امنیتی برای جهان معرفی شده و تحت بیشترین فشارها و هجمه‌ها قرار می‌گیرد که این نقطه اوج واژگونی مفاهیم امنیت است.
وی ادامه داد: در این رویکرد فعالیت‌های علمی و بشردوستانه ملتی به دلیل اخذ رویکردهای مستقل با پیشینه‌ای سرشار از صلح و بشر دوستی مورد انواع هجمه‌ها قرار می‌گیرد.
رئیس دفتر مطالعات آسیای مرکزی و قفقاز، این منطقه را یکی از کانون‌های زایش بحران خواند و اظهار داشت: قفقاز جنوبی متشکل از سه جمهوری ارمنستان، آذربایجان و گرجستان است که در نظام بین‌الملل امروز از مصادیق بارز تنوع و تکثر می‌باشد.
رئیس دفتر مطالعات آسیای مرکزی و قفقاز با بیان اینکه اختلاف و درگیری‌های قفقاز بیشتر زائیده شرایط بین‌المللی در دوران پس از فروپاشی شوروی، ورود ساختارهای یورو آتلانتیکی، سازمان امنیت و ناتو از یک سو و بازسازی دوباره بخشی از قدرت شوروی در قالب روسیه پس از یلتسین می‌باشد، اظهار داشت: روسیه به عنوان منبع اصلی انرژی اتحادیه اروپا در کنار شکست فرآیندهای غربگرایانه گروه‌های سیاسی مورد حمایت غرب در بسیاری از کشورهای تازه استقلال یافته با تاسیس و دوام سازمان‌هایی چون شانگ‌های، پیمان امنیت جمعی و ... فضای قفقاز را به عنوان یک منطقه دارای اهمیت ژئوپلتیک فوق‌العاده به عرصه‌ای برای رقابت‌های بین‌المللی بدل ساخته است.
سفیر ایران در باکو: کشورهای منطقه آینده خود را با همگرایی بسازند
سفیر جمهوری اسلامی ایران در باکو نیز تاکید کرد که کشورهای منطقه باید آینده خود را با همگرایی بسازند، زیرا همگرایی کشورهای منطقه، به سود جامعه بشری خواهد بود.
محمد باقر بهرامی افزود: حضور قدرت‌های فرا منطقه‌ای در قفقاز جنوبی را عامل سلب امنیت منطقه دانست و گفت: کشورهای مشترک المنافع هر چه بیشتر بتوانند ضریب امنیت خود را بالا ببرند، می‌توانند به سوی توسعه یافتگی بیشتر پیش بروند.
بهرامی گفت: پس از فروپاشی شوروی، فضای قفقاز جنوبی همچنان امنیتی است و باید با قراردادهای اقتصادی، جلوی این فضا را گرفت.
سفیر جمهوری اسلامی ایران در باکو افزود: جمهوری اسلامی پیشنهادی را برای حل برخی مناقشات در قفقاز جنوبی ارائه داده است، امیدوارم دو جمهوری آذربایجان و ارمنستان به این پیشنهاد پاسخ مثبت داده و روزی را شاهد باشیم که یکی از مشکلات قفقاز در آینده‌ای نه چندان دور و با همت و بصیرت این کشورها برطرف شود.
وی گفت: بحران قفقاز به کشورهای منطقه این امکان را می‌دهد که با نیت خیرخواهانه وارد آن شده و برای حل بحران تلاش کنند.
سقائیان: نمی‌توان نقش ایران را نادیده گرفت
در عین حال سفیر ایران در ایروان نیز گفت که نمی‌توان نقش جمهوری اسلامی ایران برای ایجاد هر گونه صلح و ثبات پایدار در قفقاز جنوبی همانند نقش کشورمان در عراق و افغانستان را نادیده گرفت.
سید علی سقائیان سفیر جمهوری اسلامی ایران در ایروان گفت: استراتژی قفقاز به واسطه جایگاه آن، مولفه‌ای مهم در گرایش قدرت‌های منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای به این منطقه شده است.
وی افزود: در صورتی که تلاش کشورهای منطقه در راستای همگرایی و همکاری‌های منطقه‌ای باشد، می‌توان امیدوار به توسعه زیرساخت‌های اقتصادی، سیاسی و فرهنگی باشیم که موجب پایداری صلح و ثبات در منطقه خواهد بود.
سفیر ایران با بیان اینکه فروپاشی شوروی شرایط نوینی در همسایگی جمهوری اسلامی به وجود آورده است، یادآور شد: درک این شرایط موجب شد جمهوری اسلامی ایران با به رسمیت شناختن همسایگان جدید خود از هیچ کوششی برای پیشرفت آنها دریغ نورزد.
سقائیان افزود: جمهوری اسلامی معتقد به برقراری صلح و ثبات سیاسی در منطقه تنها در سایه رشد و توسعه اقتصادی است و به همین دلیل همکاری با این کشورها در راس سیاست خارجی ایران قرار گرفته است.
وی با ذکر اینکه امروزه مفهوم امنیت با امنیت انرژی و خطوط انتقال آن و نیز ترانزیت آن معنا و مفهوم یافته است، اظهار داشت: قدرت‌های بزرگ می‌دانند که نقش جمهوری اسلامی ایران برای ایجاد هر گونه صلح و ثبات پایدار در قفقاز جنوبی همانند نقش کشورمان در عراق و افغانستان را نمی‌توان نادیده گرفت.
سفیر ایران با ذکر اینکه گسترش ناتو به شرق موجب ناامنی در منطقه و پدیده آورنده بحران خواهد بود، یادآور شد: مناقشه قرهباغ، مسائل ارمنی، ترکی و آبخازیا مهمترین چالش‌های قفقاز جنوبی هستند که هر یک نیازمند توجه ویژه‌ای می‌باشند.
سقائیان با ذکر اینکه هر یک از بازیگران منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای به واسطه عمق بحران‌ها نقش جدیدی برای خود قائل شدند که ایران نیز در سال 93 نقش خود را ایفا کرده است، اظهار داشت: آتش بس در آن سال پایدار نماند و سال بعد کشورهای منطقه و فرامنطقه‌ای آتش بسی دیگر به وجود آوردند که تاکنون باقی مانده است.
وی خاطرنشان کرد: هر چند مذاکرات در مناقشه قره باغ در جریان است اما کندی این روند ممکن است به ضرر منطقه پایان یابد.
سفیر جمهوری اسلامی ایران در ایروان حضور رژیم صهیونیستی در قفقاز را عامل محرک و ناامنی دیگری در منطقه خواند و افزود: این رژیم پس از گشایش نمایندگی خود در آذربایجان و گرجستان تلاش می‌کند در ترکمنستان سفارتخانه‌ای دائر کند.
سقائیان یادآور شد: این حضور خزنده نگرانی جمهوری اسلامی را برمی‌انگیزد و باید کوشید تا از عمق یابی روابط کشورهای قفقاز جنوبی با رژیم صهیونیستی جلوگیری شود.
جواد وعیدی: گفتگوهای ترکیه و ارمنستان تحولی مهم در قفقاز است
پس از پایان سخنرانی میهمانان ، نشست های این سمینار آغاز شد . در نشست نخست ،معاون سابق شورای عالی امنیت ملی و معاون سازمان بازرسی کل کشور با بیان اینکه قفقاز حوزه‌ای بسیار مهم برای روسیه به شمار می‌رود، گفت: این منطقه محل منازعه روسیه و آمریکاست و نمی‌توان افق روشنی را در مورد آن مشاهده کرد.
جواد وعیدی استاد دانشگاه شیراز با بیان اینکه ظرف یکسال گذشته منطقه قفقاز شاهد یک تحول بسیار مهم و برجسته بوده است، گفت: برقراری گفتگوهای موثر دیپلماتیک بین ترکیه و ارمنستان تحولی مهم در منطقه قفقاز است.
وی با ذکر اینکه بازگشایی مرز ارمنستان و ترکیه از بحث‌های مهم این روابط خواهد بود، یادآور شد: موضوع مرزها در قفقاز یک موضوع کلیدی و حساس است.
استاد دانشگاه شیراز با اشاره به همسایگی قفقاز از شمال به روسیه، از جنوب به ایران و غرب با ترکیه، اظهار داشت: این منطقه حائلی بین مناطق مهم است.
وعیدی با اشاره به پایگاه استراتژیک روسیه در قفقاز جنوبی گفت: این پایگاه همانند پایگاه استراتژیک آمریکا در شمال ایران قبل از پیروزی انقلاب اسلامی برای روسیه ارزشمند و مهم است.
این استاد دانشگاه قفقاز اظهار داشت: هویت‌های آذری، ارمنی و گرجی هویت‌های اصلی این منطقه هستند که در درون هر یک از این کشورها ساختار سیاسی و هویت فردی جداگانه‌ای قرار دارد.
وی با بیان اینکه هیچ کشوری بدون مساعدت روسیه به خصوص قبل از فروپاشی شوروی امکان اداره سیاسی چنین ساختار متنوعی را نداشت، یادآور شد: هر یک از این مجموعه‌ها نیازمندی استراتژیک به روسیه را دارند.
وعیدی ادامه داد: روسیه همواره طوری عمل کرده که کشورهای قفقاز با کشورهای همسایه دلایل کمی برای گسترش روابط داشته باشند.
معاون سابق شورای عالی امنیت ملی افزود: پس از فروپاشی شوروی، آمریکا در شرایط جدید خلاء روسیه تصمیم به احیای نقش شوروی در منطقه قفقاز برای خود گرفت.
وی با اشاره به امتداد نفوذ روسیه در قفقاز با نام محور اصطلاحی شمال - جنوب که در آن روس‌‌ها معتقد به در دست گرفتن تمام امور قفقاز می‌باشند، اظهار داشت: غربی‌ها در مقابل آن محور شرق و غرب را دنبال کردند که خط انرژی باکو - جیحان در همین راستا قابل ارزیابی است.
وعیدی با بیان اینکه بحران قره باغ دست آویزی برای ماندگاری روسیه در منطقه و کنترل دولت آذربایجان شده است، اظهار داشت: در بحران گرجستان نیز آمریکا نیز تلاش کرد نفوذ روسیه در این منطقه را سد کند که اوج این بحران منجر به جدایی آبخازیا و اوستیا شد.
معاون سابق شواری عالی امنیت ملی گفت: از دید روسیه حل ریشه‌ای مسائل قومی قفقاز کمکی به اداره این منطقه نخواهد داشت.
وی گفت: آمریکا در 2 سال اخیر به دلیل درگیری با جمهوری اسلامی ایران و امتیازی که از روسیه در این خصوص می‌خواهد بگیرد به نظر می‌رسد که از منویات خود در این منطقه برای مدتی، کوتاه آمده است.
وی اتفاقات رخ داده در گرجستان و اوکراین طی یکی دو سال اخیر را نوعی بده بستان بین آمریکا و روسیه خواند و یادآور شد: قفقاز حوزه‌ای بسیار مهم برای روسیه به شمار می‌رود.
وعیدی با اشاره به سیاست‌های ترکیه تا قبل از دوران اردوغان گفت: تمام تحرکات ترکیه در این دوران به نیابت از غرب انجام می‌گرفت که برخی روابط با ارمنستان در دوره کنونی را نیز در همین راستا ارزیابی می‌کنند اما وزیر خارجه ترکیه با در پیش گرفتن نظریه عمق استراتژیک که در آن بر حل مسائل با همسایگان تاکید شده این دیدگاه را رد می‌کند.
وی ادامه داد: در چارچوب نظریه عمق استراتژیک، اقدامات ترکیه با مرز ارمنستان یک اقدام مستقلانه و در چارچوب حل مشکلات با همسایگان است که این اقدامات در رابطه با سوریه و عراق نیز قابل مشاهده می‌باشد.
وعیدی در پایان موضوع قفقاز را بسیار حساس و اساسی و استراتژیک خواند و یادآور شد: این منطقه محل منازعه روسیه و آمریکاست که نمی‌توان افق روشنی را در مورد آن مشاهده کرد.
بهشتی‌پور: کشورهای قفقاز به اصلاحات سیاسی نیاز دارند
دیگر سخنران این هیات ، حسن بهشتی‌پور معاون تلویزیون پرس تی وی بود . وی با بیان اینکه راه‌حل بحران‌های قفقاز حمایت از استقلال طلبی نیست، گفت: حل مشکلات قفقاز جنوبی نیازمند اصلاحات سیاسی در این کشورها است.
این پژوهشگر مسائل قفقاز ، با بیان اینکه ناامنی قفقاز موجب ناامنی منطقه شده و امنیت آن به امنیت منطقه کمک می‌کند، خاطرنشان کرد: منطقه قفقاز منطقه‌ای بسیار مهم بوده و باید به آن توجه کرد.
وی با ذکر اینکه قفقاز پس از فروپاشی شوروی به یکی از ناامن‌ترین مناطق اوراسیا تبدیل شده است، یادآور شد: مسائل قرهباغ و آبخازیا از بحران‌های این منطقه است.
این پژوهشگر مسائل قفقاز جابه‌جایی اقوام در دوره روسیه تزاری و بولشیویکی و تحمیل مرزبندی به قومیت‌ها را از عوامل مهم ناامنی در منطقه قفقاز دانست و اظهار داشت: استقلال اوستیای جنوبی به امنیت این منطقه کمک نخواهد کرد بلکه ابزاری برای اعمال قدرت در روسیه خواهد بود و راه حل بحران‌های قفقاز حمایت از استقلال طلبی نیست.
بهشتی‌پور افزود: 3 کشور قفقاز جنوبی علاقه‌مند تا مشکلات خود را به گردن عوامل خارجی منطقه‌ای و فرا منطقه‌ای بیاندازند اما باید دید این مشکلات ناشی از مداخلات خارجی است یا تنوع قومی یا نژادی و یا بی کفایتی دولتمردان این 3 کشور.
وی با اشاره به مشکلات سیاسی، اجتماعی و فرهنگی در این کشورها که طی این سال‌ها افزایش داشته است، یادآور شد: حل مشکلات قفقاز جنوبی نیازمند اصلاحات سیاسی در این کشورها می‌باشد.
این پژوهشگر مسائل قفقاز ادامه داد: روسیه در رقابت با آمریکا یکجانبه گرایی این کشور در دنیا را زیر سوال می‌برد اما خود روسیه در قفقاز همین سیاست را در پیش گرفته است.
بهشتی‌پور با بیان اینکه یکی از راه‌های حل معضلات قفقاز جنوبی ایجاد تفاهم روی منافع مشترک بین روسیه و آمریکا است، یادآور شد: تا زمانی که رقابت‌های این دو کشور در قفقاز وجود داشته باشد امکان حل مناقشات این منطقه همچون قرهباغ وجود ندارد.
وی ادامه داد: نمی‌توان همکاری‌های منطقه‌ای را نادیده گرفت و انتظار داشت مشکلات منطقه حل شود.
این پژوهشگر مسائل قفقار با بیان اینکه قفقاز در منطقه جغرافیایی قرار گرفته که نمی‌توان تنها منافع کشورهای منطقه را در نظر گرفت، گفت: باید شرایط کشورهای فرامنطقه‌ای را نیز لحاظ کرد.
بهشتی‌پور با ذکر اینکه برخی کشورها به دنبال حذف جمهوری اسلامی از معادلات امنیتی قفقاز هستند خاطرنشان کرد: نمی‌توان جمهوری اسلامی ایران را از معادلات این منطقه حذف کرد، همچنان که نمی‌توان روسیه، آمریکا و ترکیه را در این منطقه نادیده گرفت.
کولایی: ایران بدنبال حل مناقشه قرهباغ است
در نشست دوم ابتدا رئیس جلسه دکتر الهه کولایی سخنرانی کرد . این استاد دانشگاه تهران ورود ایران به منطقه قفقاز را با تلاش در حل مناقشه قرهباغ خواند و افزود: این تلاش به خوبی نشانگر دیدگاه ایران نسبت به توسعه و رشد منطقه و ضرورت تامین امنیت برای تحقق این اهداف در منطقه قفقاز جنوبی است.
الهه کولایی استاد دانشگاه تهران ،با بیان اینکه کشورهای مختلف جهان برای تامین ثبات و امنیت از تجربه‌های مختلفی استفاده کرده‌اند که برای قفقاز جنوبی درس‌های بسیاری داشته، گفت: اروپا از جمله این تجربه‌های موفق در خصوص روابط کشورهای که در یک منطقه قرار گرفتند می‌باشد.
وی با ذکر اینکه قفقاز جنوبی در بخشی از منطقه‌ای قرار دارد که شاخص‌های توسعه نیافتگی در تمام ابعاد آن وجود دارد، اظهار داشت: روسیه در پرتو افزایش چشمگیر درآمد ارزی از محل فروش نفت و گاز در قامت یک ابرقدرت ظاهر شده و تلاش می‌کند از این اهرم استفاده‌های فراوانی داشته باشد.
استاد دانشگاه تهران با ذکر این سئوال که اگر دولت‌ها حقوق مردم از همه اقوام و گروه‌های نژادی را به رسمیت بشناسند آیا باز هم زمینه منازعات فراهم خواهد شد، یادآور شد: شاید این منازعات به نوعی نشانگر مشکلات باز مانده از نظام فدرال شوروی باشد.
کولایی افزود: آنچه به جمهوری اسلامی ایران و این منطقه ارتباط می‌یابد این است که قرن‌ها پیوندهای عمیق فرهنگی، تاریخی و تمدنی این منطقه را در کنار ایران در یک رابطه سازنده و مسالمت‌آمیز ثبت کرده است.
وی با اشاره به فروپاشی شوروی و قرار گرفتن قفقاز جنوبی در مرزهای کشورمان گفت: این موضوع حوزه بسیار مهمی در استفاده از ظرفیت‌های ایرانی در جهت امنیت ثبات و توسعه منطقه تبدیل شده و در کنار مسائلی که جمهوری اسلامی ایران در روند توسعه خود دارد، قرار می‌گیرد.
استاد دانشگاه تهران ورود ایران به منطقه قفقاز را با تلاش در حل مناقشه قره باغ خواند و افزود: این تلاش به خوبی نشانگر دیدگاه ایران نسبت به توسعه و رشد منطقه و ضرورت تامین امنیت برای تحقق این اهداف در منطقه قفقاز جنوبی است.
کولایی با ذکر اینکه جنگ سرد پایان یافته اما شاهد احیای الگوهای جنگ سرد در این منطقه حساس هستیم، گفت: موضوع انرژی و ملاحظات فرا منطقه‌ای در قفقاز بسیاری از تحولات منطقه را تحت تاثیر قرار داده است.
وی افزود: به دلیل ملاحظات بین‌المللی کوتاه کردن دست این منطقه از ظرفیت‌های سازنده جمهوری اسلامی در زمینه گسترش روابط با کشورهای منطقه، قفقاز را تبدیل به یک منطقه مناقشه‌انگیز کرده است.
این استاد دانشگاه با بیان اینکه در قفقاز به جای منافع عمومی، منافع مشترک و تامین منافع منطقه، شاهد برجسته شدن عنصر سیاست و ملاحظات بین‌المللی هستیم، یادآور شد: نقش موثر آمریکا در این منطقه و شکل دادن بازی بزرگ در قفقاز با روسیه باید مورد توجه قرار گیرد.
کولایی با اشاره به جغرافیا، تاریخ، فرهنگ و نیز منافع اقتصادی که توسعه روابط ایران با منطقه را دیکته می‌کند، گفت: اجرای سیاست مهار علیه جمهوری اسلامی از سوی آمریکا امکان اجرای نقش فعال ما در منطقه را محدود کرده و علی‌رغم اشتراکات و پیوندهای تاریخی با مردم آذربایجان، گرجستان و ارمنستان امکان توسعه روابط قابل قبول در کشورهای قفقاز جنوبی فراهم نمی‌شود.
وی ادامه داد: به نظر می‌رسد ظرفیت جمهوری اسلامی که می‌تواند در رفع نیازهای اساسی منطقه به کار گرفته شده و کشورهای منطقه را در دستیابی به استقلال بیشتر کمک کند به دلیل اجرای سیاست غربی محدود شده و مداخلات آنها باعث شد که این ظرفیت‌ها در عمل مورد بهره‌برداری قرار نگیرد.
استاد دانشگاه تهران با بیان اینکه ایران می‌تواند در کاهش وابستگی این کشورها و پیامدهای آن کمک زیادی کند چرا که از توانایی بسیار چشمگیری برخوردار است، خاطرنشان کرد: فروپاشی شوروی و استقلال کشورهای قفقاز جنوبی فرصت‌های خوبی را برای همکاری در اختیار این کشورها و ایران قرار داده که بتوانند از این زمینه‌ها بهره‌برداری کنند.
امیراحمدیان:مناقشه قرهباغ به میانجی گری کشورهای فرا منطقه‌ای نیاز ندارد
دکتر بهرام امیر احمدیان دیگر سخنران این نشست نیز در سخان خود گفت: در مناقشه قرهباغ نیازی به میانجی‌گری کشورهای فرا منطقه‌ای نیست و می‌توان از کشورهای منطقه برای این موضوع استفاده کرد.
این پژوهشگر مسائل روسیه و قفقاز گفت: اینکه تصور کنیم در مناقشه قفقاز تفاهمی بین طرفین به وجود نخواهد آمد یک اشتباه است چرا که نمونه آن جنگ تحمیلی 8 ساله بین ایران و عراق و نزدیکی دو ملت پس از آن می‌باشد.
وی با بیان اینکه ملل قفقاز برای ارتباط با یکدیگر یک زبان مشترک پیدا کرده‌اند که آن زبان اشغالگران روسیه بود، یادآور شد: جنگ بین ارامنه و آذری‌ها موضوع مذهبی نیست و آن را باید در دخالت کشورهای مختلف جستجو کرد.
این پژوهشگر مسائل قفقاز با اشاره به طولانی شدن مسئله قرهباغ اظهار داشت: ملت‌های درگیر، قرهباغ را به عنوان یک موضوع حیثیتی - سیاسی تعریف کرده‌اند و هیچ طرفی حاضر به کوتاه آمدن نیست.
امیر احمدیان مذاکرات برای دست یافتن به یک صلح را غالباً بین دولت‌ها خواند و اظهار داشت: این در حالی است که مناقشه قرهباغ مربوط به ملت‌ها بوده و تا زمانی که این موضوع در بین دولت‌ها به صورت حیثیتی دنبال می‌شود امکان مصالحه وجود ندارد.
وی موضوع اقتصادی را عامل دیگر طولانی شدن این مناقشه دانست و یادآور شد: اقتصاد ارمنستان و قرهباغ وابسته به کمک‌های خارجی است که این کمک‌ها علاوه بر وابستگی، فساد را نیز به بار می‌آورد در حالیکه آذربایجات از دلار‌های نفتی بهره می‌برد.
این کارشناس مسائل قفقاز ادامه داد: اخیراً مشاهد شده که الهام علی اف رئیس جمهور آذربایجان سیاست‌های مستقلی را در خصوص قرهباغ در پیش گرفته و هر کجا موضوع مذاکره مطرح شده به همراه ارمنستان حضور داشته‌اند، اما هنوز این مسئله حل نشده است.
امیر احمدیان با بیان اینکه آذربایجان طی این سال‌ها با افزایش درآمد به طور سیستماتیک به توسعه خود پرداخته و هم اکنون از زیرساخت‌های خوبی برخوردار شده است، یادآور شد: اگر آذربایجان بخواهد در سال 2010 از ابزارهای دیگری غیر از دیپلماسی برای مسئله قرهباغ استفاده کند به نتایج مطلوبی نخواهد رسید چرا که نسل جدید این کشورها با فضای جنگ آشنا نبوده و خواهان این رویکرد نیستند.
وی با ذکر اینکه باید با تکیه بر ملت‌ها و نهادهای مدنی از جمله پارلمان‌ها به حل این مناقشه پرداخت گفت: هر دو ملت ارمنستان و آذربایجان فرهیخته و مدنی بوده و باید با ابزارهای دیپلماتیک این مسئله را حل کنند.
این پژوهشگر مسائل قفقاز افزود: نیازی به میانجی‌گری کشورهای فرا منطقه‌ای نیست و می‌توان از کشورهای منطقه برای این موضوع استفاده کرد.
وی با اشاره به لزوم پیدا کردن راه‌های مسالمت آمیز مناقشات یادآور شد: یک صلح بد خیلی بهتر از یک جنگ خوب است و جنگ‌ها از نبود عقلانیت سرچشمه می‌گیرند.
امیر احمدیان در پایان خاطرنشان کرد: جنگ برای ملت‌های فرهیخته در این دوران یک موضوع بی ارزش و کثیف است.