به دنبال مذاکرات مستمر و پیگیری های منظم،بتدریج شاهد تحولات مثبت در حوزه حمل و نقل هستیم.
- معافیت شرکتهای حمل و نقل ایرانی از پرداخت عوارض جادهای به جمهوری آذربایجان ، یکی از این تحولات است.اخیرا نامه ای از آقای جاوید قربان اف رئیس شرکت راه آهن آذربایجان دریافت کردم که در آن آمده بود: جمهوری آذربایجان با اصلاح موادی از قانون مالیات این کشور، کامیونهای خارجی را به مدت سه سال از پرداخت عوارض جادهای معاف کرده است. بر اساس این اصلاحیه چنانچه تریلرها و کامیونهای ایرانی، بار خود را در ایستگاه راه آهن آستارا تخلیه کنند، به مدت 3 سال از پرداخت عوارض جادهای معاف میشوند. این قانون اگرچه برای کامیون های خارجی وضع شده، اما سود اصلی آن را شرکت های حمل و نقل ایرانی میبرند، چرا که کامیون های ترکیه و روسیه قبل از تصویب این قانون هم از پرداخت عوارض معاف بودند.تا قبل از وضع این اصلاحیه، بیشترین عوارض از کامیون های ایرانی و به میزان 320 دلار آمریکا اخذ میشد و اینک معافیت کامیون های ایرانی از پرداخت عوارض جادهای و کاهش هزینههای حمل و نقل، به جذابیت انتقال کالا از طریق مسیر ایران - آذربایجان - روسیه و بالعکس خواهد افزود.
- در تحول دیگری در حوزه حمل و نقل، قرار است در پاییز امسال راهآهن نخجوان - مشهد راهاندازی شود. نحوه فروش بلیت مسیر نخجوان به مشهد نیز نهائی شده و بلیت 3 تا 4 واگنی که از نخجوان به سمت مشهد تردد خواهد کرد در باکو نیز به فروش خواهد رسید و بلیت کوپههای خالی نیز در بین راه به مسافرین ایرانی فروخته خواهد شد. با این تحول ، راه آهن در خدمت توسعه گردشگری دو کشور بخصوص گردشگری زیارتی قرار خواهد گرفت.
- در زمینه حمل و نقل هوایی، انجام منظم پروازهای هواپیمایی آتا در مسیر «تهران - باکو - تبریز» و «تبریز - باکو - تهران» اقدام خوبی است که در ماه های اخیر انجام شده که طبعا این اتفاق به گسترش تجارت و گردشگری کمک خواهد کرد.در حال حاضر هفته ای 11 پرواز در مسیر تهران - باکو و 2 پرواز در مسیر تبریز- باکو توسط شرکت های هواپیمائی آتا از ایران و آذال از آذربایجان انجام می شود. برنامهریزی جهت انجام پرواز مشهد - باکو- مشهد و شیراز - باکو -شیراز نیز در دست اقدام است و احتمال دارد تا پایان پاییز به طور منظم انجام شود.
- مذاکرات اخیر کارگروه خط ریلی رشت - آستارا در باکو نیز با یک رویکرد مثبت انجام شد و قرار شد دو کشور اقدامات لازم را برای انعقاد یک قرارداد برای آغاز مراحل اجرایی احداث خط ریلی رشت - آستارا با سرمایه گذاری مشترک انجام دهند. جمهوری آذربایجان اعلام آمادگی کرده حدود 500 میلیون دلار در این پروژه مشارکت کند و در این ارتباط چند مساله از جمله شرایط سرمایه گذاری، نحوه اجرا و انتخاب پیمانکار اجرای طرح احداث خط ریلی رشت - آستارا در نشست کارگروه در باکو بررسی شد. راه آهن رشت - آستارا به عنوان حلقه مفقوده کريدور ريلی شمالجنوب٬ يکی از مسيرهای ترانزيتی برای جا به جايی کالا و اتصال کشورهای روسيه و حوزه قفقاز به اقيانوس هند و کشورهای حاشيه خليج فارس محسوب می شود. این راه آهن یکی از مهمترین خطوط ریلی در دست احداث کشور بوده و کشورهای حوزه قفقاز از جمله جمهوری آذربایجان و روسيه را به بنادر جنوبی ایران و سپس اقيانوس هند و کشورهای حاشيه خليج فارس متصل می کند. احداث این راه آهن و بهره برداری از آن، موجب اشتغالزایی٬ کاهش هزینه های حمل٬ جلوگيری از توليد آلاینده های زیست محيطی٬ رشد حمل و نقل منطقه ای٬ کاهش مصرف سوخت و بار ترافيکی جاده ها و تصادفات رانندگی و سهولت حمل و نقل می شود. این مسير ریلی از سمت شمال نيز با اتصال به بندر انزلی و آستارا به جمهوری آذربایجان و اروپای شرقی ادامه می یابد که مسيری مطمئن برای جا به جایی مسافر و کالا در منطقه است و منبع درآمدی بسيار خوبی خواهد بود.
- در عرصه حمل و نقل دریایی، آغاز صدور کالاهای صادراتی از بنادر امیرآباد و انزلی به بندر باکو اقدامی مهم است و با تقویت ناوگان دریایی خزر، این مسیر می تواند رونق بیشتری داشته باشد.
- در حوزه حمل و نقل جاده ای اگرچه تحولات خوبی از جمله معافیت شرکت های حمل و نقل از پرداخت عوارض صورت گرفته اما کماکان رانندگان ایرانی از فقدان علائم راهنمائی، خط کشی و کم نور بودن جاده زمینی آستارا - باکو گلایه دارند. متأسفانه حدود چهارصد کیلومتر از این جاده مهم ترانزیتی فاقد آسفالت خوب بوده و به دلیل فقدان نور و علائم لازم، رانندگی در شب مشکل است. این مسائل به مقامات وزارت حمل و نقل آذربایجان منعکس شده و آن ها قول پیگیری و بهینه سازی جاده را دادهاند.
امروز کشورهای تولید کنندۀ نفت و گاز به دنبال متنوع سازی اقتصاد و کاهش وابستگی خود به درآمدهای نفتی هستند وایران و جمهوری آذربایجان نیز با این هدف و نظر به موقعیت جغرافیایی خود، سرمایه گذاری در عرصه حمل و نقل منطقه را هدف قرار داده اند. اراده سیاسی دو کشور برای توسعه روابط و روند مثبتی که مناسبات فیمابین طی می کند، مزیت مهمی است که امکانات زیادی را ایجاد می کند تا اهداف مشترک اقتصادی خود در حوزه حمل و نقل را دنبال نمایند.