بدون توجه به آموزش هر اقدامی در جهت حفاظت از محیط زیست، موقتی و مقطعی است و ساختن هر بنایی بدون وجود پایه‌های محکم فرهنگ حفظ محیط زیست، متزلزل است.
اقدامات انجام شده در کشور برای حفاظت از محیط زیست به نوعی مسكن بوده و به صورت موقتی عوارض تخریب را كاهش داده است.
در استان زنجان نیز با پررنگ شدن حضور تشکل‌های غیردولتی و رسانه‌ها در موضوعات مربوط به محیط زیست و منابع طبیعی روزنه‌های امید برای پیوند نزدیک بخش خصوصی و ارگان‌های دولتی بیشتر شده است.
هر چند هنوز تا رسیدن به اهداف توسعه پایدار راه درازی در پیش است. با این وجود توجه به جامعه هدف دانش‌آموزی به عنوان نسل آموزش محور و الگوپذیر از سوی دستگاه‌های ذی‌ربط گام مهمی برای ساخت جامعه‌ای سالم و پاک است.
بی‌شک در این راه ایجاد رغبت و انگیزه از سوی دوستدارن محیط زیست به دانش‌آموزان روزنه‌های امید را بارور خواهد ساخت.
مدارس سبز
طرح آموزش محیط زیست در مدارس با برنامه‌ریزی، طرحی جامع برای دانش‌آموزان همه مقاطع، با در نظر گرفتن مجموعه‌ای از عوامل موثر در محیط‌زیست شهری اعم از آلودگی هوا، منابع آب، مدیریت پسماند و انرژی به ساختن بنیانی مستحکم برای بنای محیط زیست در کشورمان می‌پردازد.
رئیس اداره آموزش و پژوهش حفاظت محیط زیست استان زنجان راه‌اندازی مدارس سبز را گامی در جهت آشنایی دانش‌آموزان با موضوعات مرتبط با محیط زیست بیان می‌کند و می‌گوید: اداره کل با هدف پیشبرد برنامه‌های مربوط به محیط‌زیست، آموزش مدیران و دبیران زیست‌شناسی دبیرستان‌ها را در برنامه دارد تا با شاخصه‌های حفظ محیط زیست آشنایی دقیق داشته باشند.
«عباس لطفی» از انتخاب یکی از دبیرستان‌های زنجان به عنوان مدرسه سبز خبر می‌دهد و می‌افزاید: در این دبیرستان چند تن از دانش آموزان از گذشته علاقه‌مند به موضوعات محیط‌زیستی بودند که همین موضوع موجب شد، حفاظت محیط زیست استان، این دبیرستان را به عنوان مدرسه سبز پایلوت انتخاب کند.
شاخصه ها
لطفی در پاسخ به سوال همشهری درباره پیاده کردن شاخصه‌های مدارس سبز در این مدرسه بیان می‌کند: همسو با8 شاخصه مدارس سبز کشور در این مدرسه مواردی از جمله استفاده از شیرآلات الکترونیکی با هدف صرفه‌جویی در مصرف آب، راه‌اندازی پنل‌های خورشیدی، توسعه فضای سبز و گلکاری، دیوارنویسی با شعارهای محیط زیستی، جاگذاری سطل‌های تفکیک زباله در کنار آموزش دبیران و دانش‌آموازن را محیط زیست استان در برنامه داشته است.
به گفته وی برخی آیتم‌ها در این مدارس چون سرویس بهداشتی مجهز به انرژی‌های پاک و فروش خوراکی‌های مدرسه با پوسته‌های بازیافتی و کاغذی به دلیل کمبود اعتبار اجرایی نشد.
وی در پاسخ به سوال همشهری درباره گسترش مدارس سبز در سایر مدارس مرکز استان و شهرستان‌ها اظهار می‌کند: برخی مدارس نیز رغبت و انگیزه بالایی را برای ورود به موضوعات محیط‌زیستی دارند اما محدودیت منابع مالی مانع گسترش مدارس سبز در استان است.
وی ادامه می‌دهد: در آینده‌ای نزدیک معاون آموزش و پژوهش سازمان حفاظت محیط زیست کشور در زنجان حضور خواهد یافت که موضوع مربوط به افزایش تعداد مدارس سبز استان و تخصیص اعتبار را مطرح خواهیم کرد تا این گره باز شود.
نقش دانش آموزان
رئیس اداره آموزش و پژوهش حفاظت محیط زیست با تأکید بر آشنایی دانش‌آموزان با موضوعات محیط زیستی و تأثیر آن در ساختن جامعه عاری از آلودگی‌ها می‌گوید: دانش‌آموزان به دلیل الگوپذیری نقش بسزایی در حفظ و نگهداری محیط زیست شهری دارند و از این لحاظ توجه به الگوها و رفتارهای زیست محیطی اثرگذار است. این قبیل رفتارهای زیست محیطی از طرف دانش‌آموزان در دراز مدت تأثیر خود را بر جای می‌گذارد.
در واقع هدف والای طرح مدرسه سبز ساختن الگوی صحیح فرهنگی و رفتاری زیست محیطی است. با وجود این‌که فرهنگسازی فرایندی زمانبر است، نتیجه آن به نهاینه شدن فرهنگ زیست محیطی، پایداری توسعه و حفاظت از محیط زیست منجر خواهد شد.
شکل‌گیری شخصیت
رفتار و منش و شخصیت دانش‌آموزان از سنین پایین شکل می‌گیرد و برای آشنایی بیشتر آنها با مسائل زیست محیطی آگاه‌سازی و آشنایی را نباید فراموش کرد.
الگوی رفتاری
رئیس اداره آموزش و ترویج منابع طبیعی و آبخیزداری استان شکل‌گیری رفتار انسان‌ها را دوران کودکی بیان می‌کند و می‌گوید: هر رفتاری معلول محیط پرورش یافته است که به تبع در شکل‌گیری شخصیت او تأثیر دارد. «محمدرضا گل‌محمدی» با اعلام این‌که رفتار هر انسان از دوران کودکی شکل می‌گیرد، می‌افزاید: در موضوعات محیط‌زیستی اگر از سنین6 سالگی رفتارهای زیست محیطی را در آنها در قالب برنامه‌های آموزشی و آگاه‌سازی نهادینه کنیم، در گذر زمان تأثیر آن برای ساختن شهر عاری از آلودگی‌ها بروز خواهد یافت. وی با تأکید بر اهمیت دادن به مسائل زیست محیطی و منابع طبیعی در استان اظهار می‌کند: باید از دوران مهد کودک با برنامه‌ریزی دستگاه‌های مرتبط شخصیت و علایق کودکان را به سمت محیط زیست و منابع طبیعی سوق دهیم. گل محمدی در این راه نقش معلمان را مهم می‌داند و می‌گوید: دانش‌آموزان از معلمان الگوبرداری می‌کنند و اگر کارشناسان محیط زیست و منابع طبیعی در مدارس موضوعات مربوط به فرهنگسازی و آموزش را ارائه دهند، در آینده در شکل‌گیری شخصیت زیست محیطی آنها نقشی مهم خواهند داشت. رئیس اداره آموزش و ترویج منابع طبیعی و آبخیزداری با تأکید بر همکاری آموزش و پروش استان با محیط زیست و منابع طبیعی در اهمیت دادن به موضوعات محیط زیستی بیان می‌کند: این تعامل نزدیک دستگاه‌ها مسیر ساختن آینده‌ای روشن برای محیط زیست را ترسیم خواهد کرد و از این حیث اصلاح رفتارها و شخصیت‌های نسل آینده را در پی دارد.
همیار طبیعت
گل محمدی با اشاره به اجرای طرح همیار پلیس از سوی ناجا با همکاری آموزش و پرورش می‌گوید: مشابه همین اقدام که در شکل‌گیری شخصیت قانونمند نسل آینده اثر دارد، طرحی با عنوان همیار طبیعت در منابع طبیعی استان اجرا می‌شود که دانش‌آموزان استقبال مطلوبی داشته‌اند. به گفته این مسئول، آموزش و پرورش استان در اجرای طرح همیار طبیعت همکاری مطلوبی را با منابع طبیعی استان داشته است.
اخلاق زیست محیطی
«محمدرضا گل‌محمدی» رئیس اداره آموزش و ترویج منابع طبیعی و آبخیزداری استان زنجان بیان می‌کند: در حوزه فرهنگسازی محیط زیست و منابع طبیعی به دنبال نهادینه كردن اخلاق زیست محیطی و تغییر رفتار محیطی در مدارس هستیم تا بتوانیم آنها را با موضوع محیط‌زیست درگیر کنیم. هدف از آموزش محیط زیست، پرورش افرادی فعال و آگاه نسبت به مسائل محیط زیست و درک مسئولیت آن برای حفاظت و حمایت است. برای رسیدن به این هدف، آموزش‌های جنبی باید شناخت افراد را افزایش و انگیزه‌های لازم را برای حفظ محیط زیست در آنان تقویت کند تا با مهارت‌های لازم راه رسیدن به راه حل‌های کارشناسانه مسائل محیط‌زیست را پیدا کنند.
46