متین دخت والی نژاد: اواسط مهرماه سال جاری، خبری در رسانه‌ها منتشر شد که موجب نگرانی خیلی ها شد؛ «سقوط آسانسور در دانشگاه صنعتی‌شریف». به دنبال این اتفاق موجی از نگرانی و انتقادها به نحوه نصب یا کیفیت آسانسورها مطرح شد.اینکه صنعت آسانسور در دنیا به سرعت در حال پیشرفت بوده و حوادث آن به حداقل ممکن رسیده،اما در ایران هر از گاهی چنین حوادثی رخ می دهد.موضوع کیفیت و استاندارد است.تولیدی که باید قبل از استفاده استانداردهای لازم در آن رعایت شده باشد. در همین خصوص مهدی علیپور، معاون ارزیابی انطباق اداره کل استاندارد استان تهران و محمدرضا زهره‌وندی، رییس سندیکای آسانسور و پله‌برقی با حضور در کافه‌خبر موضوع استانداردسازی آسانسورهای کشور را بررسی کردند. آنچه در ادامه می‌خوانید، مشروح میزگرد خبرآنلاین است.
*****
* در حال حاضر چه تعداد از آسانسورها در کشور استاندارد شده است؟
مهدی علیپور: آسانسور اگرچه وسیله‌ای برای رفاه حال مردم است، ولی بحث ایمنی در آن حیاتی است. وسیله‌های دینامیکی که مانند آسانسور هستند، نیاز به چند دسته استاندارد دارند. یک‌سری استانداردها مربوط به قطعات است و زمانی که قطعات را می‌سازند، باید این استانداردها را رعایت کنند. استانداردهای دیگر نیز برای زمان نصب است. بعد از آن که قطعات نصب شد، استانداردهایی در سرویس و نگه‌داری باید رعایت شود. از سوی دیگر، بازرسی‌های ادواری باید به‌صورت روتین و پشت سرهم انجام شود و بررسی‌هایی صورت گیرد که آسانسور همچنان شرایط اولیه را دارد یا خیر. قانون برای هر کدام از این‌ها، شرح وظایف جداگانه‌ای دارد.
کسی که آسانسور را نصب می‌کند، باید قانونا دارای پرونده مونتاژ و بهره‌وری و مجوز رسمی باشد. بعد از آن باید سرویس نگه‌داری به صورت ماهانه انجام شود و سالی یک‌بار از طریق شرکت بازرسی مورد تایید و مورد بازررسی قرار بگیرد.
در کشور ما از سال 1382 استاندارد آسانسور اجباری شد. اما قبل از آن، استانداردسازی آسانسور اجباری نبود و مورد خاصی نداشت. از سال 1382 براساس پروانه‌های ساختمانی نصب شده استاندارد آسانسورها اجباری شد. یعنی زمانی که پایان کار گرفته می‌شود، به طور قطع باید گواهی استاندارد را دریافت کنند. مطمئنا آسانسورهایی که از سال 1382 نصب شده، این گواهی لازم را دارند.
در چندسال گذشته حوادثی رخ داد. آنالیزی که شد، متوجه شدیم باید حتما بازرسی‌هایی انجام شود که وضعیت آسانسورها را بررسی کنیم و ببینیم که آیا آسانسورهای ما ایمن هستند یا نیستند؟ در طول سه سال گذشته نزدیک به 4 هزار مورد بازرسی آسانسور در مراکز عمومی و دولتی انجام شد. در این مراکز دولتی و عمومی، ما کاملا اختیار داریم که وارد شویم و بازرسی کنیم. از 694 آسانسوری که برای بازرسی تاکنون اقدام کرده‌ایم، 591 مورد بازرسی شده و از این 591 مورد 5 مورد مطابق بوده و 586 مورد نامنطبق بوده است که برای آن‌ها اخطار داده شده است و باید رفع نقص کنند. این آسانسورهایی که مشاهده می‌کنید، بالای 90 درصد آن‌ها قبل از سال 82 نصب شده که در آن زمان استاندارد آن‌ها اجباری نبوده است.
آسانسورهایی که از سال 82 به بعد نصب شده است، همگی بازرسی شده و در سال 94، 19 هزار و 450 دستگاه آسانسور گواهی‌نامه برای استاندارد در استان تهران داده شده است.
* یعنی این آمار به نسبت سال قبل صعودی بوده است؟
مهدی علیپور: بله، برای سال 94، 19 هزار و 450 گواهی‌نامه صادر کردیم؛ در حالی که در سال 93 حدود 17 هزار گواهی‌نامه بوده است. آسانسورهایی که سال 94 بازرسی می‌شوند، در واقع حداقل برای دو سال قبل هستند. سال‌هایی که صدور پروانه ساخت کاهش پیدا کرده، از این به بعد خود را در آمارها نشان خواهند داد.
محمدرضا زهره‌وندی: آمار آسانسورهای نصب شده با آمار استاندارهای آسانسور متفاوت است. در سال‌های 91، 92 و 93 اوج نصب آسانسور بوده است. در سال حدود 75 هزار نصب آسانسور داشتیم، از سال 93 به بعد مسکن‌مهر کاهش پیدا کرد. آمار استاندارد آسانسورهای مسکن‌مهر را سازمان استانداردسازی ندارد، چون نیازی نبوده آسانسورهای مسکن‌مهر استاندارد باشند. خیلی از مجوزها برای مسکن‌مهر نیاز نبوده است. مسکن‌مهرهایی که دارای گواهی استاندارد هستند، یا خودشان درخواست کردند و یا مسکن‌مهر‌های ویژه بوده‌اند.
در رابطه با سال 82 که آقای علیپور اشاره کردند، باید بگویم از سال 79 در شهر تهران آسانسور استاندارد می‌شد، ولی عمومیت آن از سال 82 بوده است. از سال 79 تا 82 وزارت صنعت این موضوع را رسمی کرد. همچنین آسانسورهایی که پیش از سال 82 در ساختمان‌های نظامی و درمانی، دستگاه‌های دولتی و دانشگاه‌ها نصب و راه‌اندازی شده‌اند، به دلیل اینکه تا آن تاریخ الزامی به داشتن استاندارد نبود، خطرناک هستند و باید استاندارد و ایمن‌سازی شوند. به ویژه آن‌که جمعیت زیادی از این آسانسورها استفاده می‌کنند. بازدیدهای تصادفی که از این قبیل آسانسورها به عمل آمده است، نشان می‌دهد 98 درصد آسانسورهای موسسه‌های عمومی غیراستاندارد هستند.
15، 16 سال است که آسانسورها استانداردسازی می‌شوند. حدود 600 هزار دستگاه آسانسوری که در سراسر ایران نصب شده، استاندارد گرفتند. در سال 94 به دلیل کاهش پروانه‌های جدید ساختمانی و راکد شدن مسکن‌مهر، آمار نصب آسانسورهای جدید به 45 هزار دستگاه کاهش یافت و ایران بعد از کشورهای پرجمعیت چین، آمریکا و هند، رتبه چهارم را به‌دست آورد.
اما گواهی‌نامه‌ای که صادر می‌شود، یک‌ساله است، یعنی مانند ماشین که نیاز دارد سال به سال تاییدیه فنی بگیرید، در رابطه با آسانسور نیز نیاز است که تاییدیه فنی گرفته شود. پلیس راهنمایی و رانندگی جلوی ماشین را می‌گیرد و نمی گذارد که تردد داشته باشد. سازمان استاندارد و سندیکای آسانسور و پله‌برقی در تلاش هستند که با راهکارهای مختلف، تنبیهی، اجباری و تشویقی، کاری کنند که استانداردهای ادواری نهادینه شود. استانداردهای ادواری برای ساختمان‌هایی است که یک‌بار استاندارد گرفتند. قبل از سال 79 قبل آسانسورهای زیادی نصب شده‌اند که اصلا استاندارد نداشته‌اند.
در بازدید از مراکز دولتی، دانشگاه‌ها و وزارتخانه‌ها، 99 درصد آسانسورها فاقد ایمنی لازم و استاندارد بودند.
متاسفانه در سیستم‌های دولتی هزینه‌های زیادی صورت می‌گیرد، ولی برای بخش‌هایی که باید هزینه و سرمایه‌گذاری کنند، هیچ اتفاقی نمی‌افتد. به همین دلیل حوادث زیادی را در رابطه با آسانسورها می‌شنویم. ما باید آماده باشیم که از این دست خبرها را از این به بعد بیشتر بشنویم.
در سال 95 سه تا پنج نفر از هموطنانمان به دلیل حوادث آسانسور جان خود را از دست دادند که تمامی آسانسورهایی که دچار حادثه شدند؛ آن هم از جانب شرکت‌های فاقد مجوزی که آسانسورهای غیراستاندارد را نصب و راه‌اندازی می‌کنند. شرکت‌های زیرمجموعه سندیکای آسانسور و پله‌برقی ایران ملزم به رعایت استانداردها هستند و هر آسانسوری را که نصب می‌کنند، حتما استاندارد است و حتما دارای بیمه‌نامه معتبر برای سرنشینان آن خواهد بود، بنابراین از مردم درخواست می‌کنیم برای نصب و راه‌اندازی و یا استفاده از خدمات فنی و مهندسی و عیب یابی و تعمیرات حتما به شرکت‌های مجوز دار استاندارد مراجعه کنند.
* آسانسور باید چه ویژگی‌هایی داشته باشد که استاندارد تلقی شود؟
محمدرضا زهره‌وندی: آسانسور یک پدیده‌ای مانند ساختمان است. هم تولید قطعات آسانسور را داریم و هم تولید آسانسور. قطعات آسانسور در کارخانه‌ها تولید می‌شود؛ آن هم با استانداردهایی که مخصوص آن‌هاست. چهار قطعه استاندارد اجباری باید داشته باشند. بقیه قطعات نیز خوداظهاری است. یعنی خود شرکت‌ها سازنده آسانسور اظهار می‌کنند که این قطعات، قطعات خوبی است. هنوز اجباری نشده است.
* بعد از ۸۲ آسانسوری نبوده که غیراستاندارد باشد؟
تمام ساختمان‌هایی که بعد از سال ۸۲ ساخته شدند، استاندارد آسانسور اجباری داشتند. یعنی هر آسانسوری که ساخته شد و پایان کار می‌گرفت، باید حتما آسانسور آن‌ها استاندارد می‌شد. در سال ۸۲ تا سال ۸۳ نیز استاندارد لازم را گرفته، ولی ۸۳ تا ۹۵، ۱۲ سال گذشته است. باید در این سال‌ها نیز دوباره سال به سال استاندارسازی شود.
35224