آنها می‌گویند: تعداد کارگران فعال در کارخانه کاملا تعدیل شده است. اما تراژدی روغن نباتی جهان در این نقطه به پایان نمی‌رسد، بلکه واریز نکردن حق بیمه به مدت 11 ماه، تعویق در پرداخت چند ماه حقوق و دستمزد کارگران، تحویل ندادن برگه دوم قرارداد به کارگران قراردادی که از‌سوی کارفرمای این شرکت رخ داده عرق سردی بر چهره چهره کارگران نشانده است.
کارگرانی که اسیر برخی سوء مدیریت‌ها در بخش خصوصی و نبود نظارت شده‌اند. ضعف مدیریتی که حالا پس از گذشت مدت‌ها به تأیید معاون سیاسی امنیتی استاندار نیز رسیده است.
اکنون پس از وقوع چند اتفاقات تلخ برای کارگران «شرکت روغن نباتی جهان»، آنها برای سومین بار در یک ماه اخیر مقابل استانداری تجمع کرده‌اند. تا شاید صدای خود را به گوش مسئولان برسانند. اما به قول خودشان یا صدایی شنیده نمی‌شود یا صدایی بر نمی‌آید!
با تمام این تفاصیل کمیسیون رسیدگی به پرونده «شرکت روغن‌نباتی جهان» با تعطیلی و اخراج کارگران مخالفت کرده است.
همین چند روز پیش یکی از کارگران اخراجی با پلاکارد بزرگی در دست که با جمله «فریاد‌رسی نیست!» توجه رهگذران را به خود جلب می‌کند.
یکی از کارگر اخراجی به نمایندگی از همکاران خود از مشکلات می‌گوید: «روغن نباتی جهان» پیش از این‌ها دولتی بود با 560 نیرو فعالیت می‌کرد و تولیدی برابر با 400 تن روغن خوراکی در روز داشت. اما متأسفانه حدود 4 سال قبل و در آخرین روزهای دولت پیشین این کارخانه را در عرض 2 روز و با برگزاری مزایده‌ای به بخش خصوصی واگذار کردند. از همان ابتدای حضور روز به روز تولیدات کاهش داده شد و در پس این ماجرا کارگران نیز اخراج شدند. به طوری که در سال‌های اخیر نیروها به حداقل نفرات و تولید به 50 تا 100 تن در روز رسیده است. این موضوع ادامه پیدا کرد تا جایی که ابتدای امسال وضعیت بدتر شد و کل پرسنل اخراج شدند. اکنون نیز تنها 30 نفر به عنوان نگهبان در کارخانه مانده‌اند. در خصوص این ماجراها نیز مدیران شرکت هیچ توضیحی نمی‌دهند.
این کارگر جوان و اخراجی توضیح می‌دهد: آنچه محرز است این است که شرکت روغن نباتی جهان قبل از اخراج کارگران خود، برگه دوم قرارداد را تحویل کارگران قراردادی نداده است. همچنین 3 ماه است حقوق و دستمزد ما را واریز نمی‌کند، آن ماه‌هایی هم که حقوقمان را واریز کرده فیش حقوقی به ما نداده است. همچنین مدیران به اجبار کارخانه را تعطیل می‌کنند و آن را به حساب مرخصی کارگر می‌گذارند و از دستمزدش کم می‌کنند.
پاسخگو نبودن بیشتر ما را می‌رنجاند
کارگر جوان بعد از گفتن این سخن و فشاری که این روزها بر اثر اخراج از محل کار و بیکاری به او وارد شده کمی صدایش بلندتر می‌شود و دیگر کارگران را به سمت ما می‌کشد تا دورمان حلقه بزنند. همهمه بالا می‌گیرد. هرکدام حرفی برای گفتند دارند.
مرد میانسال دیگری می‌گوید: 3 روز است که در این سرما مقابل استانداری تجمع کردیم اما هیچ کسی حتی حالمان را هم نپرسید. ما نیز خانواده داریم! به شب عید نزدیک می‌شویم اما این عید برای ما سیاه است!
او ادامه می‌دهد: مسئولان باید درک کنند که اخراج‌های این شرکت 200 خانواده را به هم ریخته است. اردیبهشت ماه بود که مسئولان استانداری قرار گذاشتند کارگروهی تشکیل دهند و پس از بازرسی از اوضاع کارخانه به مشکلات ما بپردازند، پس چه شد قول‌هایی که داده بودند؟!
دلایل شرکت
پس از تماس‌ها و پیگیری‌های پی‌درپی خبرنگار همشهری، «مجید قره باقی» مدیرعامل شرکت روغن نباتی جهان صریحا اعلام کرد: به هیچ وجه حاضر به مصاحبه نخواهد بود. او «علی نایبی» مسئول حقوقی شرکت را برای پاسخ به سوالات معرفی کرد. در این زمینه پس از تماس تحریریه همشهری با مسئول حقوقی شرکت روغن نباتی جهان، نایبی مهم‌ترین دلیل مشکلات موجود کارخانه را برخاسته از کمبود روغن پالم و مواد اولیه عنوان می‌کند، که پس از خصوصی‌سازی و تشدید تحریم‌ها این مشکل دوچندان شده و دلیل کاهش روز به روز تولیدات کارخانه نیز همین موضوع است که موجب تعدیل نیروها شده است.
نایبی در ادامه توضیحات خود می‌افزاید: کارخانه‌ای که تولیداتش به یک چهارم ظرفیت رسیده و 2 میلیارد تومان به سازمان تأمین اجتماعی و 6 میلیارد تومان نیز به دارایی بدهی دارد، چگونه می‌تواند سرپا بماند. با این همه مشکل اصلی شرکت روغن نباتی جهان تأمین نقدینگی آن است.
علت‌یابی مشکلات کارخانه روغن جهان
«دلایل شرکت برای اخراج کارگران خود موجه نیست. تخلفات آنها محرز شده است.» به جرأت می‌توان گفت این جمله بخشی از صحبت‌های مدیرکل اداره کار، تعاون و رفاه اجتماعی استان در گفت وگو با همشهری است. جمله‌ای که نشان می‌دهد هرچه زودتر باید کارگران اخراجی از شرکت روغن نباتی جهان به محل کار خود بازگردانده شوند.
در این خصوص، «احمد غریوی» چنین توضیح می‌دهد: دلایل مدیریت شرکت این بود که آنان صرفا نظر بر نگهداری 35 نفر کارگر دارند. از این رو باقی کارگران را به عنوان اخراج از کار و استفاده از بیمه بیکاری به اداره کار معرفی کرده بودند. همچنین در نامه‌ای که به ما دادند، دلیل این کار از سوی کارفرما نبود مواد اولیه مطرح شده است. پس از آن نامه و اخراج کارگران، این موضوع را در کارگروه‌های استان مطرح کردیم تا این‌که پس از بررسی‌‌ها، دلیل کارفرما برای اخراج کارگران غیرموجه و غیر قابل قبول شناخته شد. چراکه بنا بر گزارش سازمان صنعت، معدن و تجارت واحدهای بسیاری در سطح کشور با این شرایط فعالیت می‌کنند و مشکلی برای تأمین مواد اولیه ندارند و به تولیدات خود نیز ادامه می‌دهند. در نهایت با استناد به این موارد، اخراج کارگران روغن نباتی جهان غیرقانونی شناخته و قرار شد بازگشت به کار کارگران پیگیری شود. غریوی در ادامه صحبت‌های خود با اشاره به مهم‌ترین تخلفاتی که از سوی شرکت محرز شده است، می‌گوید: طبق گزارش‌هایی که به ما رسید،کارگران این کارخانه 3 ماه حقوق عقب افتاده دارند. در ضمن طبق این گزارش تأیید شده که از تیر ماه سال گذشته حق بیمه کارگران روغن نباتی جهان نیز واریز نشده است. از این رو تلاش ما بر این است که کارفرما برای بازگشایی کارخانه و شاغل کردن کارگران در این واحد اقدام کند. وی ادامه داد: کمیسیون رسیدگی به پرونده شرکت «روغن‌نباتی جهان» نیز مخالفت خود را بر تعطیلی اعلام کرده است؛ طبیعتا چنانچه کارگری نیز ادعای دیگری داشته یا حق و حقوقی دریافت نکرده باشد، می‌تواند با مراجعه به هیأت حل اختلاف در اداره کار شهرستان زنجان مطالبات خود را پیگیری کند. ما نیز به همکاران خود در شهرستان زنجان تأکید کرده‌ایم حتما برای رسیدگی و صدور سریع رأی طبق ضوابط و مقررات قانونی اقدام کنند. مدیرکل اداره کار، تعاون و رفاه اجتماعی در خصوص تحویل ندادن برگه دوم قرارداد به کارگران قراردادی نیز اظهار می‌کند: این موضوع یکی از وظایف قانونی کارفرمایان در قبال کارگران قراردادی است و تبصره 10 قانون کار نیز بر آن تأکید دارد. با این حال از نظر حقوقی اگر کارفرما برگه دوم قرارداد را تحویل ندهد یا این‌که اصلا قراردادی بین آنها وجود نداشته باشد، طبیعتا آن کارگر دائمی محسوب می‌شود. مسئله‌ای که اتفاقا به سود کارگران است.
11 ماه بدون بیمه
یکی از مهم‌ترین اقداماتی که از سوی شرکت روغن نباتی جهان رخ داد، واریز نکردن 11 ماه از حق بیمه کارگران مشغول در این شرکت است. حال سوالی پیش می‌آید که آیا بازرسی‌ها از سوی اداره کل تأمین اجتماعی برای کنترل این بیمه‌ها صورت نمی‌گرفته و اگر بازرسی می‌شده، چگونه این شرکت چنین تخلف بزرگی را انجام داده است؟ در این زمینه با پیگیری‌های خبرنگار همشهری، «ایرج علیاری» مدیر کل تأمین اجتماعی استان تنها پاسخی که داشت، این بود: کارگاه‌‌های بالای 50 نفر مورد بازرسی قرار نمی‌گیرند، بلکه زمانی به مشکلات این کارگاه‌ها رسیدگی می‌شود که شکایتی از سوی کارگر در اداره کار و امور اجتماعی صورت گیرد تا پس از صدور رأی و اجرای احکام بتوانیم دیرکرد بیمه آنان را از کارفرما مطالبه کنیم.
با این‌که رئیس سازمان تأمین اجتماعی استان چاره کار را در گرو شکایت کارگران بیمه نشده می‌داند، اما نظر کارگران بر این است که اگر شکایتی صورت بگیرد، دیگر هیچ روزنه امیدی برای بازگشت به کار آنها وجود نخواهد داشت.
مدیرکل اداره کار، تعاون و رفاه اجتماعی به همشهری می‌گوید: این مدتی که کارگران شاغل بودند جزو سابقه کار محسوب می‌شود و کارفرما موظف است حق بیمه آنان را واریز کند. اگر این مبلغ واریز نشود باید از طریق سازمان تأمین اجتماعی پیگیری شود یا این‌که کارگران با مراجعه به اداره کار برای الزام کارفرمای خود در خصوص پرداخت نکردن حق بیمه مراجعه کنند. با این حال در هر2 صورت، مدتی که ارتباط کاری بین کارفرما و کارگر وجود داشته جزو سابقه کاری کارگر محسوب می‌شود و از این بابت نیز نگرانی نیست.
غریوی درباره کارگران اخراجی که نگران شکایات بیمه‌ای خود هستند، چنین پاسخ می‌دهد: شرایط برای کارگران دائمی و قراردادی متفاوت است. اگر کارگری دائمی باشد و کارفرما او را اخراج کند، مطمئنا این عمل کارفرما غیرقانونی خواهد بود و کارگر دوباره به محل کارش بازگشت داده می‌شود. اما متأسفانه در مورد کارگران قراردادی پس از اتمام قرارداد کارفرما می‌تواند به هر دلیلی قرارداد کارگر را تمدید نکند. در این زمینه ابزار قانونی در دست نداریم.
46