در هفته های اخیر پیش بینی ها حکایت از سقوط ارزش یورو داشت. امری که طی هفته گذشته شاهد تحقق آن بودیم. این امر به طور حتم تأثیرات فراوانی بر اقتصاد ایران می گذارد. چرا که درصد عمده ای از ذخایر ارزی کشور به صورت یورو است و با کاهش ارزش آن، ذخایر ارزی کشور نیز متضرر می شود. در چنین شرایطی افزایش ارزش دلار فشارها را بر روی حساب ذخیره ارزی تشدید کرده و به مشکلات مالی دولت دامن خواهد زد.
به طور کلی افزایش ارزش دلار را از زوایای مختلف می توان مورد ارزیابی قرار داد:
در حوزه نفت رشد ارزش دلار نتایج مثبتی به بار خواهد آورد چرا که فروش نفت ایران در ازای دلار صورت می گیرد و افزایش ارزش دلار سود حاصل از فروش نفت را افزایش خواهد داد. در نتیجه درآمد کشور ارتقا می یابد.
اما در صنعت به دلیل وابستگی شدید شرکت ها به دلار، شاهد رکود و پیامد های سهمگینی خواهیم بود. تأمین بخش عمده مواد اولیه کارخانجات از خارج از کشور صورت می گیرد و با رونق دلار، توان خرید تنزل یافته و تولید به شدت کاهش می یابد.
از سوی دیگر صاحبان شرکت ها بار ناشی از افزایش هزینه تأمین ارز در ساختار شرکت ها را بر روی هزینه تمام شده اعمال کرده و قیمت ها افزایش پیدا می کند. در نتیجه شاهد کاهش قدرت خرید مصرف کنندگان و رشد نرخ تورم در کشور خواهیم بود.
با این همه در بخش صادرات با تأثیرات مثبتی مواجه خواهیم بود. هرچند میزان صادرات در کشور ما رقم چشمگیری را تشکیل نمی دهد و رشد آن تأثیر چندانی بر اقتصاد کشور نخواهد داشت، اما ارتقای ارزش دلار اوضاع صادر کنندگان را بهبود خواهد بخشید. البته در مقابل واردات کشور گران تر خواهد شد.
با کنار هم قرار دادن تبعات مثبت و منفی افزایش ارزش دلار بر اقتصاد کشور و بررسی نقاط ضعف و قدرت این پیشامد، چنین به نظر می رسد که اگر بانک مرکزی مدیریت بهینه داشته باشد، می تواند از این نوسانات که در هر کشوری ممکن است رخ دهد، به نفع اقتصاد ملی بهره جوید.
*عضو هیات علمی دانشگاه شهید بهشتی