دولت ترکیه مورد اعتماد نیست

سید علی کرمانی - سفر رئیس ستاد کل نیروهای مسلح به ترکیه نشان می‌دهد ترک‌ها دریافته‌اند حل موضوعات منطقه بدون حضور و همکاری جمهوری اسلامی معنا و مفهومی ندارد. این در حالی است که اردوغان بارها ثابت کرده تنها هدفش از همکاری‌های دوجانبه و چند جانبه در موضوعات مختلف، سوءاستفاده‌های یک طرفه بوده است و اهمیتی برای منافع طرفین قائل نیست. سیاستمداری که ترکیه را به ورطه نابودی کشانده و این کشور را دچار بحران‌های مختلفی کرده است.
در همین ارتباط گفت‌وگویی با نصرت‌الله تاجیک، دیپلمات‌پیشین و تحلیل‌گر روابط بین‌الملل و منطقه انجام داده‌ایم که نقطه نظرات وی را در پی می‌خوانید

تحلیل و ارزیابی شما از سفر رئیس کل ستاد نیروهای مسلح به ترکیه چیست؟
نکته ای که در ابتدا باید بدان اشاره کنم این است که اصل گفت و گو بر پایه همکاری و هماهنگی با کشورهای موثر منطقه، اصلی منطقی و پذیرفته شده است. موضوعی که می تواند راهگشای بسیاری از مشکلات منطقه باشد، به ویژه هم اکنون که شرایط نامناسبی بر منطقه حاکم شده است. من فکر می کنم در وضعیت فعلی منطقه، چنین اقدامی از سوی ایران و ترکیه را باید به فال نیک گرفت که می تواند منجر به همکاری های سازنده ای میان دو طرف در ارتباط با مسائل موجود شود. در عین حال موضوعی که نباید از خاطر مسئولان کشور فراموش شود، این است که حساسیت موقعیت زمانی و نقش تخریبی ترکیه در جریانات خاورمیانه و از جمله مسئله سوریه این نکته را ایجاب می کند که روابط خود با این کشور را با حساسیت بیشتر و با مد نظر قرار دادن ابعاد مختلف همکاری با آن ها پیگیری کنیم. سال های گذشته به ما نشان می دهد که دولتمردان ترکیه سیاست های باثباتی اتخاذ نمی کنند و ممکن است هر لحظه دست به تغییر سیاست های خود بزنند. به همین خاطر احتیاط ایجاب می کند که نباید اجازه داد ترک ها از همکاری های دو جانبه که تنها نیت آن حل مسائل منطقه خواهد بود، سوءاستفاده کنند. به نظر من این سفر در مقطع زمانی خوبی تنظیم نشده است. اگر به رفتار دولت ترکیه در قبال سفر رئیس کل ستاد نیروهای مسلح به این کشور نگاهی بیندازیم، شاهد خواهیم بود که چگونه پس از شروع سفر دولت ترکیه پوشش تبلیغاتی وسیعی بر روی آن انجام داد و در صدد سوءبهره برداری از آن برآمد. مسئله ای که دور از مسائل دیپلماتیک است و نشان می دهد ترک ها نگاهی سوءاستفاده گرایانه نسبت به تمامی این قضایا دارند. نکته مهم دیگری که نباید از آن غافل ماند این است که پس از اتمام سفر، اردوغان اعلام کرد این دیدارها با محوریت مبارزه با تروریسم و با مصداق مشخص کُردها صورت گرفته است. وی تروریسم را تنها به «پ.ک.ک» و کردهای عراق نسبت داد که این موضوع نشان می دهد دولت ترکیه چندان به دنبال مبارزه با تروریسم نبوده و صرفا قصد دارد از ایجاد چنین همکاری هایی در مسیر مقاصد و اهداف خود گام بردارد. چنین اتفاقاتی به هیچ روی به صلاح کشور نیست و مسئولان ما نباید در دام چنین سوءاستفاده هایی قرار گیرند. مسئولان ما بایاد به گونه ای عمل کنند که از همکاری ها بهره برداری ابزاری صورت نگیرد. دولت ترکیه بارها نشان داده کشور مورد اعتمادی نیست و سعی دارد همسایگان خود را شرایطی قرار دهد که بعدها بار آن بر دوش سیاست خارجی کشورهای مقابل قرار گیرد. از طرفی من گمان می کنم ترک ها به این سفر احتیاج داشتند و زمانی که کشوری به امری احتیاج دارد این سیاستمداران آن کشورند که باید رنج سفر و بار تبلیغی آن را بپذیرند تا جریان رسانه ای قابل کنترل و مدیریت باشد. متأسفانه در سفر اخیر مقام ایرانی به این کشور، با وجود آنکه این ترک ها بودند که به این همکاری ها و سفر نیاز مبرم داشتند، اما خودشان به ایران سفر نکردند و شرایط را به گونه ای رقم زدند و به شکلی از جنبه تبلیغاتی آن سوءاستفاده کردند که حال بار آن بر دوش ایران افتاده است. با توجه به بدبینی من به سیاست خارجی ترک ها و اعتقادم بر این مسئله که ترکیه در این مدت بیشتر از قدرت تخریبی خود در مقابل ایران استفاده کرده است، اگر زمانی به عنوان پیشنهاد کننده و مشورت دهنده قرار می گرفتم ترجیح من بر این بود که آن ها پیشقدم شوند. ترکیه پدیده ای را در مرزهای مشترک آغاز کرده و احساس من بر این است که باید از فواید مثبت این هماهنگی ها به نفع خود استفاده می بردیم.

به نظر شما تا چه اندازه ممکن است همکاری میان ایران و ترکیه در ارتباط با رفراندوم استقلال اقلیم کردستان باشد؟
این مسئله بحث و موضوعی ثانویه است. یکی از ابعاد مورد هماهنگی می تواند این موضوع باشد. آقای بارزانی و مسئولان اقلیم بیشتر به دنبال اخذ تضمین هستند و آن ها نیز می دانند که در این مقطع چنین اقدامی زمینه اجرایی ندارد. موضوع رفراندوم اقلیم کردستان عراق موضوعی تبلیغی و برای تضمین گرفتن از اروپا و آمریکاست. حتی به فرض وجود راسخ بودن کردهای اقلیم در ارتباط با برگزاری رفراندوم این مسئله نیز باید از طریق کانال های سیاسی پیگیری شود. این مسئله امری نظامی نیست و نباید از طریق نظامی به آن پرداخت.

اشاره کردید ترک ها همواره در قبال سیاست های ایران سوءاستفاده گرانه رفتار کرده اند، در حالی که مقامات ما رفتاری مداراجویانه داشته اند. در سال های گذشته نیز ترک ها بارها در مسائل داخلی ایران دخالت کرده و رفتارهای غیردیپلماتیک از خود نشان داده اند. به نظر شما آیا سیاست مبتنی بر مدارای مقامات ما می تواند پاسخ مناسبی بر سیاست های جاه طلبانه و خصمانه ترک ها باشد؟
متاسفانه سیاست های خارجی ایران به صورت بخشی و جزیره ای اداره می شود که این امر منجر به این شده تا نتوانیم از فرصت ها و ظرفیت های موجود به درستی بهره برداری کنیم. این در حالی است که دولت ترکیه می خواهد زمین باخته را به زمین برنده تبدیل کند. مسئولان ما نباید فراموش کنند که دولت ترکیه یکی از مهم ترین و بزرگ ترین حامیان جریان تروریستی داعش از ابتدای آغاز به کار این جریان در منطقه بود و امروز با وقاحت تمام آماری ارائه می کند که نشان دهنده مبارزه آن ها با داعش است. متاسفانه مقامات ما در این جریان از ما‌به‌ازای سیاست های غلط ترکیه امتیازی نگرفتند. سیاست خارجی ایران، نه از ترکیه، نه از قطر و نه از عربستان که بزرگ ترین لطمات و صدمات را در جریان جنگ سوریه به جبهه مقاومت وارد کرده اند، طلبکاری و مطالبه ای نداشته است.
منبع: روزنامه ستاره صبح کد خبر: ۱۰۶۳۳ |تاریخ : ۱۳۹۶/۶/۷ - شماره635