در حالی که تا کنون هیچ رسانه ای از حضور بازرسان دائم آژانس انرژی اتمی در ایران خبری منتشر نمی کرد اما بر اساس آنچه علی اکبر صالحی رئیس سازمان انرژی اتمی به «خبر» گفت بازرسان آژانس حضوری مستمر و مستقیم در ایران دارند.
وی در این باره گفت: بازرسان آژانس فعالیتهای ما را با دوربین و حضوری و با بازرسیهای سرزده کنترل میکنند. دو بازرس مقیم آژانس که ثابت نیستند و هر دو هفته عوض میشوند به صورت دائم در ایران هستند، آنها بیشتر در اصفهان ساکناند.
وی با اشاره به آخرین گزارش آمانو تاکید کرد که تمام فعالیتهای ما تحتنظر است و گزارشهای اخیر هم نشان میدهد ما دیگر بحث و مشکل پادمانی با آژانس نداریم. تنها یک مطالعات ادعایی است که ضمیمه گزارش آژانس شده و آقای البرادعی میگفت ما اصالت آن را نمیتوانیم تأیید کنیم. به صراحت هم گفته است. آقای آمانو مدیرکل جدید آژانس اتمی گزارش را به ما ارائه داده که چنین ادعاهایی وجود دارد. آژانس اختیار دارد اطلاعات موثق و غیرموثق را از تمام منابع دریافت و به کشور موردنظر منعکس کند ولی اینکه اطلاعات اصالت داشته باشد یک بحث دیگر است و آژانس نمیتواند برمبنای اطلاعاتی که اصالت ندارد، تحمیلی به کشورها بنماید، مگر اصالت ادعا ثابت شده باشد.
علی اکبر صالحی که خبر حضور و نظارت دائم آژانس بر فعالیت های هسته ای ران را پیش از این مطرح کرده بود روز دوشنبه گفت جمهوری اسلامی به آژانس بین المللی انرژی اتمی اطلاع داده است که دو تن از بازرسان این آژانس "به دلیل ارائه اطلاعات غلط و غیر حقیقی و همچنین بر ملا کردن بیش از موعد رسمی اطلاعات، حق ورود به ایران را ندارند."
در حالی که صالحی بر شفاف بودن فعالیتهای هسته ای ایران تاکید دارد خبرگزاری رویترز به نقل از سخنگوی آژانس اعلام کرد که آن نهاد به عملکرد حرفه ای و بیطرفانه بازرسان "اطمینان کامل" دارد. همین ادعا کافی بود که وزارت خارجه آمریکا نیز با ابراز نگرانی موج نویی را برای بهره برداری های سیاسی و افزودن بر ادعاهایش بیافریند تا جایی که پی جی کراولی سخنگوی وزارت خارجه آمریکا گفت کاهش همکاری های ایران با آژانس تنها به نگرانی های جامعه جهانی خواهد افزود.
این سخنان او در حالی مطرح شده است که ایران تصریح کرده که سایر بازرسان آژانس می توانند همچنان به نظارت بر فعالیت تاسیسات اتمی ادامه دهند.
علی اصغر سلطانیه نماینده ایران در آژانس به خبرنگاران در وین گفت: بازرسی ها بدون وقفه ادامه خواهد یافت.
او افزود اما ایران هوشیاری بیشتری در حفاظت از اطلاعات محرمانه خود و عملکرد بازرسان نشان خواهد داد.
اظهارات وی پس از اعلام خبر ممانعت ایران از ورود دو تن از بازرسان آژانس به جمهوری اسلامی از سوی علیاکبر صالحی ـ رییس سازمان انرژی اتمی ایران ـ بیان شد.
سلطانیه با انتقاد از افشای اخباری دربارهی ایران در رسانهها به وسیله این بازرسان، گفت: باید درباره عملکرد بازرسان برای حفظ (اخبار) محرمانه هشیاری بیشتری به خرج دهیم.
در عین حال تئودور کارازیک ـ مدیر تحقیقات در موسسهی "تحلیل نظامی خاور نزدیک و خلیج فارس" ـ مدعی شد که تصمیم ایران برای ممانعت از حضور بازرسان در تلافی اعمال تحریمهای اخیر علیه تهران بوده است.
کارازیک در دوبی گفت که این بخشی از تشدید اقدامات تلافیجویانه است که در حال ظهور است.
در عین حال دیپلماتها میگویند که ممکن است منظور ایران اختلافنظر درباره تجهیزاتی باشد که بازرسان اعلام کردند در یکی از سایتهای تهران مفقود شده است.
ایران ماه گذشته اعلام کرد که بازرسان اشتباه کردهاند و مفقود شدن تجهیزات مذکور را تکذیب کرد.
روابط میان ایران و آژانس از زمان روی کار آمدن یوکیا آمانو ـ مدیرکل جدید آژانس ـ در دسامبر گذشته متشنج شده است. این دیپلمات ژاپنی رویکردی جدیتر را در قبال ایران در مقایسه با محمد البرادعی دنبال کرده است.
ایران آمانو را به انتشار گزارشی گمراهکننده، دربارهی برنامهی هستهیی خود متهم کرد.
در ادامه با اشاره به تجهیزاتی که ادعا میشود مفقود شده است به نقل از سلطانیه آمده است: ما اسناد، عکس و همه چیزی را که اثبات میکند این اشتباه است، ارایه کردیم.
نمایندهی دایم ایران در آژانس تاکید کرد که دو بازرس به دلیل گزارشی "کاملا کذب" از ورود به ایران منع شدهاند.
او ادامه داد: ما درخواست کردیم که آنها هرگز این دو بازرس را به ایران اعزام نکنند و به جای آنان دو تن دیگر را منصوب کنند.
رییس سازمان انرژی اتمی روز گذشته خبر داد که ایران هفته گذشته با اعلام اسامی دو تن از بازرسان به آژانس، اعلام کرده است که این دو تن به دلیل ارائه اطلاعات غلط وغیرحقیقی و همچنین برملا کردن پیش ازموعد رسمی اطلاعات، دیگر حق ورود به ایران را ندارند.
علیاکبر صالحی در پاسخ به این که طبق مصوبه مجلس درخواستهای بازرسی فراتر از مقررات ان پی تی رد خواهد شد. تحلیل شما در این رابطه چیست؟ گفت: ما هیچ وقت بازرسی فراتر از ان پی تی را اجازه نمیدادیم. ما فقط در یک برههای که پروتکل الحاقی را به صورت داوطلبانه اجرا کردیم، آن موقع بود که یک مقدار بازرسیها فراتر از بازرسیهای پادمانی بود. اما بعد از این که آن فعالیت متوقف شد دیگر بازرسیهای ما در چارچوب تعهدات پادمانی است که داریم. یعنی ما همانطور که بارها اعلام کردیم به تعهدات بین المللی مان پایبندیم. البته ما چیزی را فراتر نخواهیم رفت و از حقوقمان هم کم نخواهیم گذاشت. یعنی نه فراتر از حقوقمان چیزی طلب میکنیم و نه آمادگی داریم که از حقوقمان بگذریم. بنابراین بازرسیها دقیقاً در چارچوب پادمان انجام میگیرد.
وی ادامه داد: اگر بازرسی خلاف واقع گزارشی بدهد، که این اتفاق در همین آخرین جلسه شورای حکام در وین اتفاق افتاد؛ آن جا ما به آژانس بینالمللی انرژی هستهیی درباره گزارش دو تن از بازرسانشان که درست نبود، اعتراض کردیم. گزارش کاملاً غیرواقعی بود. طبق توافقنامه پادمانی خواستیم که دیگر این دو بازرس به ایران نیایند. دو بازرس دیگر معرفی کنند و ما این کار را کردیم. یعنی میخواهم به عزیزانمان در مجلس این اطمینان را بدهم و تمامی ملت ایران که ما رفتارمان و همکاریمان با آژانس در چارچوب توافقنامههای پادمانی و دقیقاً طبق آن انجام میگیرد. ما هیچ چیزی را فراتر از آن انجام نمیدهیم.
رییس سازمان انرژی اتمی در پاسخ به این که در گذشته درخواستهای فراتر از ان پی تی داشتیم؟گفت: آن زمانی که ما پروتکل الحاقی را به طور داوطلبانه اجرا میکردیم، آنها اجازه داشتند هر جایی را بازدید کنند، در این صورت طبق شرایطی سرزده میتوانند بازدید کنند و مسائلی از این دست. الان هم ما بازدیدهای سرزده داریم اما طبق قاعدهای است که ما توافق می کنیم. مثلاً می گوییم در ماه دوبار می توانند بازدید سرزده از مثلاً تأسیسات نطنز داشته باشند. برای مثال میگویم. اگر ما رویه پادمانی را با آنها به توافق برسیم، در رویه پادمانی تمامی شیوههای بازرسی کاملاً روشن و تدوین میشود، مثلاً چند بازرسی مشخص با زمان مشخص و تاریخ مشخص و چند بازرسی مشخص در طول یک ماه مثلاً میتوانند داشته باشند. توافق طرفینی است که انجام میدهیم، طبق یک چارچوب و پروتکل کار انجام میدهیم.
صالحی در پاسخ به این که رییس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی اعلام کرد که برخی از بازرسان آژانس بر خلاف مقررات اطلاعات غلط را در اختیار رسانهها قرار میدهند، آیا برای برخورد با این بازرسان تدابیری در نظر گرفته شده؟ تصریح کرد: بله. همان موردی که گفتم، دو تن از بازرسان را هفته پیش اسامیشان را به آژانس اعلام کردیم که این دو تن دیگر حق ورود به ایران را ندارند. با توجه به این که هم قبل از این که به صورت رسمی به گزارش پرداخته شود، آن را برملا کردند، ضمن این که اصلاً گزارش غیرحقیقی هم دادند. یعنی هر دو وجه آن و این سبب شد ما از ورود این دو تن بازرس به ایران جلوگیری کنیم.