علی پاکزاد:تغییرات روند ارزش دلار، یورو در بازار ایران بازتابی است از نوسانات ارزها در بازار جهانی و به خوبی نشان می‌دهد نتیجه اوج‌گیری بحران اروپا به نفع دلار شده و به گرم شده بازار جهانی طلا منجر شده است برای بررسی دقیق‌تر اتفاقاتی که در بازارها در رابطه با این تحولات اتفاق افتاده است باید نگاهی دقیق‌تری به نوسانات قیمت داشته باشیم.
قیمت طلا در بازار جهانی
روند تغییرات قیمت طلا در بزار جهانی نشان می‌دهد از تاریخ 23مارچ سال جاری میلیادی که همزمان است با اول فروردین ماه قیمت هر گرم طلای 24 عیار دربازار جهانی با نوسانات روزانه از 35 دلار به 40 دلار افزایش پیدا کرده است و یا به عبارتی دیگر قیمت طلا در بازارهای جهانی به دلیل افزایش تقاضای ناشی از شدت گرفتن بحران اروپا طی حدود سه ماه حدود 14 درصد افزایش ارزش پیدا کرده است.
نوسانات قیمت‌ها نشان می‌دهد در این دوره روند به صورتی تقریباً ثابت سیر صعودی داشته است بطوریکه حداکثر قیمت با تفاونی اندک در آخرین قیمت‌ها منعکس شده است. متوسط قیمت هر گرم طلای 24 عیار در دوره مورد بررسی معادل 38 دلار بوده است.
قیمت طلا دربازار ایران
هر گرم طلای 18 عیار دربازار کشور طی ماههای بهار سال 89 معادل 15 درصد افزایش ارزش پیدا کرده است و این رقم به خوبی نشان از تیعیت بزار طلای داخل کشور (حداقل به شکل طلای خام) از بازارهای جهانی دارد که دز دوره مورد بررسی شاهد افزایش ارزش هر گرم طلا معادل نرخ رشد قیمت طلا در بازار جهانی هستیم.
قیمت هر گرم طلای 18 عیار دربازارهای کشور از ابتدای سال جای تاکنون از رقم 27 هزارو 170 تومان به 31 هزار و 280 تومان افزایش پیدا کرده است، در دوره مورد بررسی قیمت حداقل قیمت 27 هزار و 170 تومان بوده است وحداکثر قیمت 32 هزار و300 تومان بوده و متوسط قیمت هر گرم طلای 18 عیار از ابتدای سال تاکنون به رقم 29 هزار و 243 تومان رسیده است.
البته این افزایش قیمت در داخل نیز به نوعی تحت تأثیر افزایش تقاضا برای طلا هم باید قرار می‌گرفت ولی در عمل به خاطر نظارت بانک مرکزی در عمل نوسانات بازار منطبق با بازار جهانی بوده است و در شرایطی که این نظارت دربازار داخلی توسط بانک مرکزی انجام می‌پذیرفت با توجه به رکودی که بازارهای تولیدی اقتصاد کشور وجود دارد رشد قیمت طلا باید بسیار بیشتر از قیمت جهانی بود، افزایش واردات طلا به کشور در ماههای پایانی سال 88 به خوبی نشان از نحوه مهار بازار داخلی طلا دارد البته این نهار به شکلی صورت نگرفته است که قیمت‌ها به زیرقیمت بازارهای جهانی برسد.
البته این مهار قیمت‌ها در صورتی در بازار داخلی می‌تواند ادامه پیدا کند که امیدوار باشیم تبعات بحران اقتصاد جهانی در اروپا و همچنین در کشور ما کاهش پیدا کند زیرا هرچه بحران اقتصادی افزایش پیدا کند تمایل به خرید طلا به عنوان تنها راه حفظ ارزش دارایی‌ها افزایش پیدا می‌کند.
البته این وضعیت در بازار ایران در صورتی که با کاهش سود سپرده‌های بانکی همراه شود به طور حتم شاهد پیشی گرفتن سرعت افزایش قیمت طلا در مقایسه با بازارهای جهانی خواهیم بود که این مسئله می‌تواند به عنوان زنگ خطری برای مدیران پولی اقتصادی کشور تلقی شود.
بازار دلار
تغییر سبد ارزی ایران طی سالهای گذشته و تلاش برای فروش نفت به یورو به جای دلار نتوانسته است اقتصاد تک محصولی کشور را از نوسانات قیمت دلار در امان نگهدارد و در ماههای گذشته شاهد افزایش قیمت دلار در کشور بوده‌ایم که البته اینن افزایش تنها ناشی از رشد ارزش واقعی دلار نبوده است بلکه عواملی مانند کاهش ارزش یورو به عنوان یک ارز جانشین و همچنین کاهش میزان عرضه دلار در کشور باعث این افزایش قیمت بوده است.
قیمت دلار دربازار آزاد از ابتدای سال جاری از 1004 تومان به 1048 تومان افزایش پیدا کرده است و در عمل دلار گرانتر از هزار تومان در بازار به تثبیت رسیده است که البته می‌توان این مسئله را ناشی از تغییر نگرش مدیران بانک مرکزی نیز دانست که بلاخره به شکسته شده مرز دلار هزار تومانی رضایت دادند و اجازه بروز نرخ‌های بالاتر از هراز تومان را در بزار دادند.
بر اساس اطلاعات بازار در دوره مورد بررسی گزان‌ترین نرخ عرضه دلار در این دوره معادل 1063 تومان بوده است و ارزان‌ترین قیمت هم هزار تومان، متوسط قیمت هر دلار درماههایی که از سال 89 پشت سر گذاشته‌ایم معادل 1029 تومان بوده است.
قابل توجه انکه مقایسه نرخ ابتدا و انتهای دوره مورد بررسی نشان می‌دهد قیمت ارزش دلار دربزار ایران معادل 4 درصد افزایش پیدا کرده است و در بازاری که مدیران بانک مرکزی تلاش دارند در آن نرخ دلار به شکل شناور مدیریت شده! هدایت کنند شاهد افزایش تقاضا برای دلار هستیم و البته این تقاضا برخلاف دوره‌های قبل بیشتر ناشی از تقاضای دلالی بوده است تا تقاضای بخش‌های مولد اقتصادی.
بازار یورو
تبدیل ذخایر ارزی کشور از دلار به یورو در زمانی انجام شده مدیران بانک مرکزی آنرا بهترین زمان ممکنه دانستندو البته در مرود سود حاصل از این تغییر روایت‌های کلان ومتفاوتی هم بیان شد ولی از پیش از آغاز سال جاری و تقریباً از مهر ماه سال گذشته ارزش یورو دربازارهای جهانی سیر نزولی را طی کرده است و این روند به شکلی ثابت طی نه ماه گذشته ادامه پیدا کرده است.
به رغم آنکه مدیران بانک مرکزی بارها بر افزایش ارزش دارایی‌های کشور از طریق تغییر دلار به یورو تأکید داشته‌اند هنوز هیچ خبر دقیقی در قبال تغییر عملکرد و تغییر سهم دارایی‌های یورویی سبد ارزی کشور منتشر نشده است در حالی که با توجه به دوره نه ماهه کاهش ارزش یورو و روشن نبودن چشم‌انداز بحران اقتصادی اروپا بانک مرکزی باید اقدامی جدی در این زمینه انجام می‌داد و تنها به مهار کاهش ارزش یورو در بازارهای داخلی اکتفا نمی‌کرد.
بررسی بازارداخلی یورو نشان می‌دهد قیمت هر یورو در ابتدای سال معادل 1347 تومان بوده است که تاکنون به رقم 1294 تومان رسیده است و نشان از کاهش 4 درصدی ارزش یورو در بازار ازاد دارد.
در دوره مورد بررسی حداکثر قیمت یورو معادل 1366 تومان و حداقل ارزش ان معادل 1256 تومان بوده ومتوسط قیمت هر یورو در این دوره معادل 1314 تومان بوده است.
بررسی قیمت‌های دلار، یورو وطلا نشان می‌دهد در عمل بانک مرکزی به عنوان نهادی که مدیریت این بازارهای را در کشور بر عهده دارد توانسته است از حاکم شدن هیجانات در بازار جلوگیری کرده و نرخ‌ها را به شکلی هدایت شده مدیریت کند که البته این مدیریت هزینه‌های زیادی برای سیستم بانکی کشور به همراه داشته است که شاید بتوان آنرا با منافع حاصل از ایجاد یک بازار با ثبات در سطح اقتصاد ملی سربه سر دانست.