صنعت قطعه‌سازی به عنوان پاشنه آشیل صنعت خودرو، یکی از مهم‌ترین صنایعی است که نقش قابل توجهی در تولید ناخالص داخلی و ایجاد ارزش افزوده بالا برای هر کشوری دارد. به طوریکه بسیاری از کشورهای در حال توسعه از جمله ترکیه، هند، پاکستان، تایلند بخش عمده‌ای از ظرفیت صنعتی خود را به صنعت قطعه‌سازی و تولید برای خودروسازهای بزرگ و مطرح جهانی اختصاص داده‌اند.
قطعه‌سازی در ایران اما از سال 70 -71 شروع به کار کرد از اواخر دهه 80 بود که مسائل تحریم، مشکلاتی برای خودروسازان ایجاد کرد و بانک های اروپایی قراردادهای خود را با ایران لغو کردند؛ این مشکلات از یک طرف و مشکلات سیستم بانکی و ارزی و بازار سرمایه از طرف دیگر مشکلات عمده ای برای صنعت قطعه سازی ایجاد کرد.
با وجود این و در حالیکه صنعت خودروسازی کشور همچنان جای خود را به تولیدات خارجی و البته بی کیفیت چینی داده است، صنعت قطعه سازی اما توانسته گوی سبقت را از خودروسازان برباید و حتی قابلیت رقابت با کشورهای اروپایی را داشته باشد.
گفتنی است طی یك دهه گذشته سرمایه‌گذاری‌ها و تلاش‌های قابل توجهی در زمینه قطعه‌سازی خودرو در ایران صورت گرفته است كه علاوه بر افزایش كمی تولیدات داخل، قابلیت‌های مطمئنی برای طراحی و ساخت بسیاری از قطعات مورد نیاز صنعت خودرو، در كشور فراهم كرده و صراحتا می توان گفت که مجموعه تلاش‌ها در ارتقای این صنعت به بار نشسته است به طوری كه در حال حاضر به طور متوسط حدود ٨٠ درصد قطعات خودروهای تولیدی كشور توسط قطعه‌سازان داخلی تولید می‌شود و حتی برخی قطعات قدرت رقابت با نمونه های خارجی خود را دارد تا جایی که در بعضی موارد قطعات ایرانی از نمونه های مختلفی که در حال حاضر از کشورهای هند،چین و آلمان در بازار وجود دارد به مراتب مطلوب تر است.
همچنین سیاست وزارت صنایع مبنی بر لزوم ساخت داخل خودروها باعث شده تا صنعت قطعه‌سازی در طول سه دهه گذشته از رونق خوبی برخوردار و در حال حاضر بیش از پنج هزار قطعه‌ساز کوچک و بزرگ در کشور فعال باشند.
درآمدزایی 31 میلیارد دلاری در سند چشم انداز 1404
با توجه به اینکه تولیدکنندگان قطعات خودرو در کشورهای صنعتی معتقد هستند که تولید قطعه برای آنها به صرفه نیست و جریان تولید قطعات خودرو را به کشورهای در حال توسعه واگذار کرده اند این بهترین فرصت برای تولیدکنندگان ایرانی است تا به منظور افزایش میزان صادرات قطعات خودرو، برنامه‌ریزی مدون و صحیحی در این زمینه داشته باشند. در حال حاضر با توجه به ظرفیت‌ها و فرصت‌هایی که در صنعت قطعه‌سازی ایران وجود دارد، با رفع مشکلات و ارائه مشوق‌ها و حمایت ها از این بخش پیش بینی می‌شود میزان صادرات این صنعت در افق 1404 به 6 هزار میلیون دلار برسد.
با توجه به این چشم انداز در سال‌های 1396 نیز، 363 میلیون دلار، سال 1397، 515 میلیون دلار، 1398، 732 میلیون دلار، 1399، 1039 میلیون دلار، سال 1400، 1476 میلیون دلار، سال 1401، 2096 میلیون دلار، سال 1402، 2976 میلیون دلار و سال 1403، 4225 میلیون دلار هدفگذاری صادراتی در نظر گرفته شده است.
همچنین، تولید قطعات خودرو در داخل کشور در افق 1404 ، 25 میلیارد دلار هدفگذاری شده است که با احتساب 6 میلیارد دلار هدفگذاری صادراتی در این سال، جمعاً 31 میلیارد دلار درآمدزایی از صنعت قطعه‌سازی برای کشور در سند چشم‌انداز 1404 پیش بینی می‌شود.
60 درصد قطعات خودروهای رنو،ایرانی است
«محمدرضا نجفی منش» عضو انجمن قطعه سازان در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه آیا کیفیت قطعات ایرانی مورد تاییدکنندگان اروپایی است گفت: به نظر من پاسخ این سوال نزد شرکت رنو است؛ همین که رنو در خودروهای خود حدود 60 درصد از قطعات ایرانی استفاده می کند مهر تاییدی بر کیفیت بالای قطعات ایرانی خودرو است.
وی درباره صادرات قطعات خودرو و همچنین بازارهای هدف بیان داشت: اگرچه صادرات ما هنوز قوی نیست اما با توجه به قراردادهای جدیدی که بسته شده پیش بینی می شود بازارهای هدف گسترش یابد.
دبیر سابق انجمن قطعه سازان افزود: در حال حاضر ما به بازارهای اروپایی و همچنین بازارهای همسایه مانند عراق، افغانستان و آذربایجان قطعه صادر می کنیم اما لازم است که بازارهای هدفمان را شناسایی کنیم و گسترش دهیم.
«نجفی منش» تصریح کرد: در قراردادهای جدید که درحال بسته شدن است خودروسازان داخلی و شرکای خارجی شان موظف به شروع تولید با 40 درصد ساخت داخل هستند و باید از 30 درصد قطعات برای بازارهای صادراتی استفاده کنند.
وی درباره تکنولوژی قطعات خودرو در ایران و قابلیت رقابت با شرکتهای خارجی اظهار داشت: قطعاتی که در حال حاضر در ایران ساخته می شود از تکنولوژی خوبی برخوردار است اما برای ساخت قطعات جدید و قابلیت رقابت پذیری نیاز به سرمایه گذاری جدید داریم.
«نجفی منش» درباره میزان این سرمایه گذاری گفت: برای آنکه صنعت خودرو و سایر صنایع وابسته در مسیر رشد و شکوفایی و اهداف و افق بلندمدت خود قرار گیرند نیازمند 3 میلیارد یورو سرمایه‌گذاری ثابت و 10 هزار میلیارد تومان سرمایه گذاری ریالی هستیم.
وی همچنین درباره دوازدهمین نمایشگاه بین المللی قطعات لوازم و مجموعه های خودرو که 22 الی 25 آبان در محل دائمی نمایشگاه های بین المللی تهران برگزار شده است گفت: نمایشگاه قطعات و لوازم خودرو نشان دهنده توانمندی های قطعه سازان داخلی است تا توجه به تولیدکنندگان داخلی بیشتر شود و از ورود قطعات مشابهی که در داخل کشور تولید می شوند جلوگیری گردد که در این صورت به صنعت قطعه سازی کمک خواهد شد.
وی افزود: پیشنهاد می کنم که نمایشگاه های مشابه قطعه سازی در دنیا و از جمله اروپا مورد بررسی و ارزیابی قرار گیرند تا بتوانیم نمایشگاه های بین المللی باشکوه تری را برگزار نماییم و همچنین با اتومکانیک ها همکاری فنی داشته باشیم تا سطح بین المللی نمایشگاه ها بیشتر از قبل ارتقا بابد.
به گفته عضو هیات مدیره انجمن صنایع همگن قطعه سازی،در بین خودروسازان داخلی بیشترین درصد ساخت داخل قطعات خودرو متعلق به گروه خودروسازی سایپاست. عملکرد قطعه سازان زیرمجموعه گروه سایپا بسیار مثبت و رو به بهبود و تجارب شان نسبت به گذشته مطلوب تر شده است.
3535