آیا پروتون اتم‌ها در حال کوچک شدن است؟

بهنوش خرم‌روز: یکی از مسایل روز دنیای علم، اندازه واقعی پروتون یا شاید باید بگویم تغییر اندازه پروتون است. خب، داستان از این قرار است که دانشمندان برای پروتون،‌ یکی از تشکیل‌دهنده‌های هسته اتم، اندازه‌ای را متصور بودند. اما این بار که اندازه پروتون را محاسبه کردند،‌ کوچک‌تر از اندازه‌ای بود که قبلا به دست آمده بود. البته پروتون هم مانند هر جرم کوانتومی دیگری مرز مشخصی برای اندازه‌گیری ندارد و اندازه آن به بار مثبتش هم بستگی دارد. دو حالت دارد، یا این که یک اشتباه در اندازه‌گیری و محاسبات اتفاق افتاده که ظاهرا بعید است، وگرنه بحثی پیش نمی‌آمد و یا این که پروتون با گونه تازه‌ای از قوانین فیزیک ذرات در حال کاهش سایز است! بر اساس گزارش دیروز نیوساینتیست، حتی اعضای کمیته بین‌المللی اطلاعات برای علم و فناوری هم توضیحی برای تفاوت به دست آمده ندارند. فکر کنید حالت دوم درست باشد، با توجه به این که هسته همه اتم‌ها پروتون دارد، پیامدهای آن را تصور کنید!

روبات‌ها کار گروهی یاد می‌گیرند
حالا که روبات‌ها این همه پیشرفته شده‌اند و  به تنهایی از عهده بسیاری از کارها بر می‌آیند،‌ وقت آن رسیده که کم کم همکاری را هم یاد بگیرند و در کنار هم و هماهنگ با هم کارهای بیشتر و البته پیچیده‌تری را انجام بدهند. یکی از زمینه‌هایی که نیاز انسان به روبات‌ها را بهتر روشن می‌کند، فعالیت‌های مربوط به اعماق اقیانوس‌هاست، ‌از ‌کشف رازهای اعماق اقیانوس‌ها گرفته تا عملیات نجات و البته درست حدس زدید، ‌وقایعی مانند فاجعه نفتی خلیج مکزیک. بر اساس گزارش دیروز پاپ‌ساینس، اتحادیه اروپا، به کمک محققین اروپایی برنامه‌ شبکه‌ای را طراحی کرده که بین ماشین‌های خودکار زیردریایی چندمنظوره ارتباط برقرار خواهد کرد. بدین ترتیب هر کدام از این ماشین‌ها می‌توانند بخش جداگانه‌ای از یک فعالیت بزرگ‌تر را انجام بدهند تا یک پروژه کامل عملی شود. این پروژه اروپایی گرکس (Grex) نام گرفته است.

مغز هنگام خواب انرژی ذخیره می‌کند
همه ما از آثار کم‌خوابی خبر داریم و خوب می‌دانیم که برای عملکرد خوب در طول زمان بیداری،  به خواب خوب نیاز داریم. اما حالا شواهد علمی مشخصی هم برای این دانسته تجربی منتشر شده است. ساینس‌دیلی دیروز در بین عناوین اول خبری خود به مطالعه‌ای اشاره کرده است که به طور دقیق نشان می‌دهد در طول مراحل خواب، ‌به تدریج انرژی مناطقی از مغز که هنگام بیداری فعال هستند، افزایش می‌یابد. در واقع به نظر می‌رسد که این مناطق در طول خواب برای فعالیت‌های زمان بیداری خود انرژی ذخیره می‌کنند.

 تلویزون و بازی را کم کنید تا حواس فرزندتان جمع باشد
حواس‌پرتی بچه‌ها، چه در خانه و چه در کلاس درس، یکی از مسایلی است که اغلب والدین را وادار می‌کند تا به دنبال راه حل برایش بگردند. خب، بر اساس گزارش دیروز ساینس‌دیلی،‌ خیلی هم سخت نیست، دست کم در حد گفتن! بر اساس این گزارش، تماشای تلویزیون و بازی‌های ویدئویی، هر دو مشکلات مربوط به توجه کودکان را افزایش می‌دهند. پس اگر می‌خواهید فرزندتان حواسش حسابی جمع باشد، یکی از اقدامات موثر این است که تماشای تلویزیون و بازی‌های ویدئویی آن‌ها را کم کنید.

نهنگ‌ها داد می‌زنند تا صدا به صدا برسد
سری هم به دنیای حیوانات بزنیم. در روزهای گذشته،‌ نهنگ‌ها یکی از خبرسازترین موجودات زنده بوده‌اند، البته بهتر است بگویم تلاش‌هایی که برای نجات نهنگ‌ها و جلوگیری از صید آن‌ها انجام می‌گرفت، در کنار مخالفت‌ها و موافقت‌ها، خبرساز بود. اما این بار خبر مهم مربوط به رفتار خود نهنگ‌هاست، داد زدن آن‌ها. بله درست است، مطالعات نشان می‌دهند که نهنگ‌های بیچاره در واکنش به آلودگی صوتی مجبورند به اصطلاح داد بزنند تا صدا به صدا برسد! لایوساینس دیروز با انتشار این خبر، مثال افرادی را زده است که در یک مکان خیلی شلوغ و پر سر و صدا،‌ داد می‌زنند تا دیگری صدایشان را بشنود. آلودگی صوتی اقیانوس‌ها که طبق معمول دست گلی است که انسان‌ها به آب داده‌اند،‌ اغلب به کشتیرانی مربوط می‌شود و بر اساس محاسبات انجام شده،‌ با گذشت هر دهه دو برابر می‌شود. انتقال صدا و برقراری ارتباط بین نهنگ‌ها که گاه تا کیلومترها می‌رسد،‌ برای تغذیه و جفت‌گیری آن‌ها ضروری است. بنابراین افزایش آلودگی صوتی نه تنها این ارتباط‌ها را دشوارتر می‌کند، ‌بلکه فشار و استرسی که هر نهنگ باید تحمل کند را افزایش می‌دهد. بیچاره نهنگ‌ها!

داریم شامپانزه‌ها را هم منقرض می‌کنیم
لایوساینس همچنین در مورد نزدیک‌ترین حیوانات به ما، یعنی شامپانزه‌ها نوشته است که باز هم به لطف ما، در حال انقراض هستند. در حقیقت از وقتی که انسان‌ها فهمیده‌اند که شامپانزه‌ها چه رفتارهای مشابهی با انسان دارند و شروع به انتقال آن‌ها به مراکز حفاظت‌شده یا تحت نظارت و مطالعه روی آن‌ها کرده‌اند،‌ تعداد شامپانزه‌های دنیای وحش خیلی خیلی کم‌تر شده است، تنها در عرض دو دهه تعداد شامپانزه‌ای آفریقا ‌از یک میلیون به سیصد‌هزار رسیده است. به علاوه شامپانزه‌ها نسبت به بسیاری از بیماری‌های انسانی آسیب‌پذیر هستند و بر اثر ابتلا به بیماری‌هایی مانند آنفولانزا در خطر مرگ قرار می‌گیرند. به این خطرها، ‌شکار بی‌رویه و غیرقانونی را هم اضافه کنید. خب بی‌دلیل نیست که برخی محققین می‌گویند تا 30 سال دیگر شامپانزه‌های حیات وحش منقرض خواهند شد.

کاشت تلسکوپ‌های مینیاتوری درون چشم
باز هم رسیدیم به دنیای پزشکی و خوشبختانه خبرهای خوب،‌ یا حتی شاید قدری عجیب. حتما کاشت دندان به گوشتان خورده است و شاید خیلی هم به نظرتان عجیب نیامده باشد. اما نظرتان در مورد این جمله چیست:‌ برای بهبود دید می‌توان درون چشم تلسکوپ‌های کوچکی کاشت!‌ خب؟ اسوشیتدپرس دیروز با اعلام این خبر به تلسکوپ‌های مینیاتوری قابل کاشت اشاره کرده که برای درمان دژنراسیون ماکولا مفید خواهند بود. دژنراسیون ماکولا یک بیماری وابسته به افزایش سن است که در آن ماکولای چشم تباه می‌شود و دید مرکزی مختل می‌شود. بدین ترتیب خواندن، تماشای تلویزیون و حتی در نهایت تشخیص چهره‌ها غیرممکن می‌شود. امید می‌رود که با کاشت این تلسکوپ‌های ریز، این اختلال به طور کامل درمان شود.

معنایی شدن اطلاعات ویکی‌پدیا
تا به حال از ویکی‌پدیا استفاده کرده‌اید؟ دایره‌المعارف آنلاینی که به واسطه وقت آزاد میلیون‌ها داوطلب در سراسر دنیا شکل گرفته است. بر اساس گزارش دیروز تکنولوژی‌ریویو، حالا شرکت ویکی‌مدیا،‌ که یک سازمان غیرانتفاعی است و ویکی‌پدیا را راه انداخته است،‌ در راستای هر چه معنایی‌تر کردن اینترنت، ‌می‌خواهد کاری کند که اطلاعات موجود در حدود 15 میلیون فایل این سایت، برای رایانه هم قابل فهم باشد، ‌مثلا بفهمد که یک مشت عددی که در یک ستون آمده‌اند تاریخ هستند. بدین ترتیب رایانه می‌تواند خودش یک سری از اطلاعات را به صورت خودکار تدوین کند و در سیستم‌های جستجوی متفاوت،‌ به کار بیاید.