طبق گفته‌های مسئولان وزارت بهداشت و درمان و آموزش پزشکی، سالیانه بیش از یکصد هزار ایرانی به سرطان مبتلا می‌شوند؛ یعنی هر سال یکصد هزار مورد جدید ابتلا شناسایی می‌شود كه البته به علت عدم تكميل سيستم ثبت سرطان در كشور تعداد بسياري از مبتلايان نيز شناسايي و ثبت نمي شوند .
پیش‌بینی می‌شود که در طی چند سال آینده میزان موارد جدید تشخیص سرطان به سالی 150 هزار نفر برسد. این به آن معنا است که حتی اگر در تشخیص و درمان سرطان‌ها بسیار موفق هم عمل کنیم ـ که در این زمینه مشکل جدي وجود دارد ـ با جامعه‌ای چند میلیون نفری از مبتلایان به سرطان روبه‌رو خواهیم شد که مشکلات تشخیصی ، درمان و توانبخشی آن‌ها بسیار قابل ملاحظه خواهد بود.
از سويي ابتلا هر فرد به سرطان قطعا بر زندگی اطرافیان او هم تاثیر خواهد گذاشت و اين موجب برهم زدن آرامش خانواده و به طبع انعكاس آن در جامعه مي شود. البته كه بار مالی درمان سرطان برای افراد و خانواده‌های آنان و هم برای دولت هزینه‌های کلانی را رقم خواهد زد. همین چند سال قبل گفته می‌شد که اگر خانواده‌ای شرایط متوسط اقتصادی داشته باشند، ابتلای یکی از اعضای خانواده به بیماری سرطان باعث سقوط خانواده به زیر خط فقر خواهد شد و حالا هم حتی اگر سهم بیماران در پرداخت هزینه درمان کاهش یافته باشد، این هزینه برعهده دولت است و برای همین برخی دست‌اندرکاران و متخصصان هشدار می‌دهند که در آینده بودجه درمان سرطان‌ها بخش عمده‌ای از بودجه کشور را خواهد بلعید.
برای مقابله با این چنین وضعیت ترسناکی باید در مورد سرطان از شیوه پیشگیری و غربالگری برای یافتن زودهنگام موارد بیماری استفاده کرد. بروز سرطان ناشي از ژنتیک و عوامل محیطی است و به همین خاطر ، پزشكان تا 70 درصد موارد سرطان را قابل پیشگیری می‌دانند. دقیقا در همین نقطه است که مسئولان بهداشت و درمان خواهان مشارکت همه‌جانبه سایر نهادهای دولتی و عمومی برای مقابله با سرطان می‌شوند و نهادهایی مانند شهرداری‌ها و سایر نهادهای شهری می‌توانند در اين باره ورود كنند و به دور ماندن عامه مردم از سرطان کمک کنند.
دو محور عمده مبارزه سازمان‌یافته با سرطان‌ها مقابله با عوامل مساعدکننده ابتلا (یا عوامل خطرزا) و نیز بالابردن سطح آگاهی و معلومات جامعه(سطح سواد سلامت جامعه) است که در هر دو مورد شهرداری‌ها و سایر نهادهای شهری و عمومی می‌توانند نقش بسیار مهمی ایفا کنند.
اگرچه شورای شهر و شهرداری تهران و کلیه زیرمجموعه‌های آن‌ها تاکنون اقدامات بسیاری در زمینه افزایش سلامت عمومی و نیز سطح سواد سلامت شهروندان این کلانشهر انجام داده‌اند، اما طبیعی است که هنوز تا رسیدن به شرایط ایده‌آل راه بسیار وجود دارد.
برای مثال می‌توان به موضوع سرطان‌های گوارشی اشاره کرد میزان ابتلا (یا شناسایی) به سرطان‌های گوارشی به‌خصوص سرطان معده، روده بزرگ و مری در ایران در سال‌های اخیر سیر صعودی داشته است و باید توجه داشت که این سرطان‌ها همراه با سرطان ریه مرگبارترین سرطان‌ها هستند. در اين باره کم‌تحرکی و چاقی و رواج استفاده از غذاهای غیرخانگی و رستورانی و افزایش استفاده از نوشیدنی‌های گازدار و انرژی‌زا همگی مربوط به سبک زندگی و تغذیه هستند و طبیعی است که نهادهای شهری می‌توانند با تصویب قوانین نظارتی و نیز فرهنگ‌سازی و افزایش سواد سلامتی شهروندان با روند رو به رشد ابتلا به این بیماری‌ها مقابله کنند.
تنها برای مثال ذکر می‌شود که در برخی شهرهای جهان شهرداری‌ها توانسته‌اند با برگزاری مسابقه کاهش وزن و یا برنامه ورزش‌های جمعی، میزان بسیار زیادی از وزن شهروندان خود را بکاهند، یا در برخی شهرهای دیگر عرضه نمک و شکر در رستوران‌ها به صورت قرارگرفتن روی میز ممنوع یا محدود شده است؛ البته تقریبا در تمامی شهرهای بزرگ و پیشرفته جهان، شهرداری‌ها و سایر نهادهای شهری نقش مهمی در اطلاع‌رسانی و افزایش سطح سلامت و به‌خصوص اصلاح سبک زندگی دارند.
امیدواریم با احساس مسئولیت بیشتر و مشارکت بهتر بتوانیم الگوهای موفق افزایش سطح سلامت شهروندان و سالم‌سازی محیط‌های شهری را در تهران اجرا کنیم.
* رييس كميسيون فرهنگی و اجتماعی شورای شهر تهران