گزارشی که قرار بود طبق آخرین آماری که رئیس کمیته تحقیق و تفحص در آبان ماه سال گذشته داده بود، از اختلاسی به بزرگی 16 هزار میلیارد تومان رمزگشایی کند که مجموع تخلفات کشف شده در صندوق را بسیار کمتر اعلام می‌کند. حالا اگر توصیفات کمیته تحقیق و تفحص از «فساد» در صندوق ذخیره فرهنگیان را کنار بگذاریم این سؤال مطرح می‌شود که اعداد مورد ادعای برخی اعضای مخالف دولت در این کمیته، در گزارشی که خود آنها تهیه و تصویب کرده‌اند به چه سرنوشتی دچار شده است؟
از همان روز اولی که بحث تحقیق و تفحص در صندوق ذخیره فرهنگیان توسط مقصودی، نماینده سبزوار در شهریور ماه سال 95 مطرح شد حرف از اختلاسی معادل 8 هزار میلیارد تومان در این مجموعه به میان آمد. نمایندگان مخالف دولت آنقدر روی صحت گفته‌های خود درباره حجم فساد و اختلاس در صندوق ذخیره فرهنگیان اصرار کردند که نمایندگان مجلس شورای اسلامی در 25 مهر ماه 1395 با 200 رأی موافق با تقاضای تحقیق و تفحص از عملکرد صندوق ذخیره فرهنگیان موافقت کردند و کار کمیته تحقیق و تفحص آغاز شد.
آذرماه سال 1395 نمایندگان منتقد دولت که عضو کمیته تحقیق و تفحص بودند اعدادی به مراتب بزرگتر از حجم اختلاس و فساد مطرح کردند. ابتدا خود مقصودی رقم مجموع فسادها را 13 هزار میلیارد تومان اعلام کرد و در ادامه جبار کوچکی‌نژاد، رئیس کمیته تحقیق و تفحص گفت که این رقم به 16 هزار میلیارد تومان رسیده است.
از آن تاریخ خیلی‌ها منتظر بودند تا مستندات این فساد و اختلاس بزرگ را در قالب گزارش تحقیق و تفحص ببینند. گزارشی که درنهایت روز یکشنبه، 19 فروردین‌ماه در مجلس قرائت و در ادامه با رأی نمایندگان به قوه قضائیه ارسال شد. حال سؤال اینجاست که حجم فسادهایی که قبلاً از آن یاد می‌شد در این گزارش چقدر است؟
اواخر سال گذشته روزنامه ایران در گزارشی این موضوع را مطرح کرد که با وجود تأکید یک سال و نیمه برخی نمایندگان بر وقوع اختلاس در صندوق ذخیره فرهنگیان، در گزارش تحقیق و تفحص حتی یک کلمه هم اشاره به وقوع «اختلاس» نشده و تنها از بروز تخلف یاد می‌شود.
در همان روزهای اسفندماه سال گذشته هم البته کوچکی‌نژاد، نماینده مخالف دولت و رئیس کمیته تحقیق و تفحص در گفت‌و‌گویی با «ایران» تمام مصاحبه‌های قبلی خود درباره بروز اختلاس در صندوق ذخیره فرهنگیان را تکذیب کرد و گفت اصلاً چنین موضوعی را نگفته است. این سؤال که چرا با وجود همه تأکیدهای قبلی نمایندگان مخالف دولت، هیچ ردی از بروز اختلاس در گزارش تحقیق و تفحص دیده نمی‌شود تا الان بی‌پاسخ مانده است. اما حالا باید یک سؤال دیگر هم به این موضوع اضافه کرد؛ چرا حجم تمام تخلفات و فسادهای مورد ادعای گزارش تحقیق و تفحص کمتر از یک دهم ادعاهای قبلی اعضای کمیته است؟ و نکته جالب‌تر اینکه پس از قرائت گزارش تحقیق و تفحص و اعلام رقم نهایی تخلف در صندوق ذخیره فرهنگیان بازهم برخی از نمایندگان بر همان ادبیات قبلی استوار هستند.
در همین رابطه روز دوشنبه خبرگزاری خانه ملت مصاحبه‌ای تصویری از محمد مهدی زاهدی، رئیس کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس را منتشر کرد که وی در آن مدعی بروز فساد و اختلاس 10 هزار میلیاردی در صندوق ذخیره فرهنگیان شده بود. سؤالی که می‌تواند در اینجا مطرح شود این است که چطور بعد از جمع‌بندی گزارش در کمیته تحقیق و تفحص، رئیس کمیته حجم فساد را 16 هزار میلیارد اعلام می‌کند و اکنون رئیس کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس رقم آن را 6 هزار میلیارد تومان کاهش می‌دهد؟ در واقع این اختلاف 6 هزار میلیاردی در اظهارنظرها ناشی از چیست؟ به نظر می‌رسد این اختلافات را بتوان به نبود سند یا شواهد متقن برای بروز فسادهای مورد ادعا مربوط دانست. نشانه این ادعا در خود گزارش نهفته است؛ جایی که جمع کل رقم‌های تخلف مورد ادعای کمیته تحقیق و تفحص بسیار کمتر از رقم‌های قبلی و مورد ادعای نمایندگان مخالف دولت است.
اگر از تفاوت بین «اختلاس» و «تخلف» بگذریم و اعداد گفته شده توسط نمایندگان را بدون در نظر گرفتن اینکه این ادعا ناظر به اختلاس بوده یا تخلف، مجموع تخلفاتی که در گزارش تحقیق و تفحص ذکر شده چیزی متفاوت است.
این عدد البته بدون احتساب رقم‌های مربوط به بانک سرمایه است. بانکی که بیش از 47 درصد از سهام آن متعلق به صندوق ذخیره فرهنگیان می‌شود اما این میزان کمتر از 5 درصد مجموع دارایی‌های صندوق ذخیره فرهنگیان را تشکیل می‌دهد. به عبارتی اگر تمام بانک سرمایه از بین برود باز هم همچنان بیش از 95 درصد دارایی‌های صندوق ذخیره فرهنگیان محفوظ از این ضرر خواهند بود.
حال همین حالت را پیش‌فرض خود می‌گیریم که بانک سرمایه با تمام دارایی‌هایش از بین رفته است. تمام سرمایه صندوق ذخیره فرهنگیان در این بانک رقمی معادل 218 میلیارد تومان می‌شود که اگر به رقم‌های قبلی اضافه شود بازهم به ارقام مطرح شده نمی‌رسیم. به عبارتی اگر تمام ادعاهای یاد شده در گزارش تحقیق و تفحص درباره مجموع این تخلفات صحت داشته باشد و بانک سرمایه هم به طور کلی از بین برود و دارایی‌های آن دود شود، باز هم مجموع رقم تخلفات و زیان صندوق ذخیره فرهنگیان از کمترین رقمی که پس از اتمام تحقیق و تفحص درباره فساد در این مجموعه گفته شده بود، کمتر است.
البته این نتایج یک تبصره مهم هم دارد و آن اینکه هم‌اکنون صندوق ذخیره فرهنگیان بیش از سرمایه اولیه خود در بانک سرمایه، یعنی رقم 218 میلیارد تومان از این بانک وام گرفته و به عبارتی حتی ورشکستگی و نابودی کامل بانک سرمایه هم نمی‌تواند این صندوق را متحمل ضرر چندانی بکند. همه اینها گذشته از این است که هنوز معلوم نشده تخلفات بانک سرمایه چه ربطی به صندوق ذخیره فرهنگیان به‌عنوان یکی از سهامداران آن دارد؟
معلمان عضو صندوق ذخیره فرهنگیان و افکار عمومی دو سال در التهاب و تنش بسر بردند و منتظر قرائت گزارش تحقیق و تفحص از این صندوق ماندند، گزارشی که به گفته برخی نمایندگان مجلس قرار بود پرده از بزرگترین اختلاس تاریخ کشور بردارد. اکنون با مطالعه این گزارش نه تنها از بزرگترین اختلاس تاریخ کشور خبری نیست بلکه حتی نمایندگان عضو کمیته تحقیق و تفحص بالاخره به فرهنگیان نگفتند که در موضوع صندوق ذخیره فرهنگیان چه میزان متضرر شدند.
گزارشی که قرار بود پس از قریب به دوسال به سؤالات و نگرانی‌های فرهنگیان پاسخ دهد، اکنون با این سؤال بزرگتر روبه‌رو شده که فاصله ادعاهای قبلی نمایندگان با نتایج ذکر شده در گزارش تحقیق و تفحص که خود آنها تهیه کرده‌اند، چه معنا و مفهومی دارد و به عبارتی درصد زیادی از حجم تخلفات مورد ادعا، اکنون کجا هستند؟
1717