گامی نه چندان دشوار برای مقابله با جهش‌های نرخ ارز

محمود ختائی*

به نظر می‌رسد انتظارات در افزایش‌های پی در پی اخیر نرخ ارز نقش کلیدی داشته است. به بیان ساده بر ابر بحث اتنظارات زمانی که یخش بزرگی از فعالان اقتصادی و مردم پیش‌بینی می‌کنند که  نرخ ارز افزایش خواهد یافت، با باورها و تصمیمات خود آن گونه عمل می‌کنند که منجر به افزایش نرخ ارز می‌شود، چرا که انتظارات شکل‌دهنده واقعیات است. این پدیده منحصر به نرخ ارز نیست. در همه بخش‌ها و متغیرهای اقتصادی عامل انتظارات قابل مشاهده و ردگیری است.

در پدیده افزایش نرخ ارز از بهمن 96 تا شهریور 97، البته همه عوامل بنیادی اقتصادی و سیاست‌های داخلی و خارجی کشور شکل دهنده انتظارات افزایشی نرخ ارز بوده‌اند، اما بخش بزرگی از تشدید شرایط دشوار ارزی امروز کشور نیز  در ارتباط با تغییرات غیرضروری مسئولان اقتصادی، اظهارات و موضع‌گیری‌های ارزیابی نشده یا احساسی مسئولان دولت و نظام، نمایندگان مجلس، و غیرمسئولان قدرتمند کشور است که انتظارات افزایشی نرخ ارز و در نتیجه افزایش نرخ ارز را شکل داده است. با ارائه پرسش‌های چندی شاید بتوان گفت بدون این موضع‌گیری‌های غیرمسئولانه و غیرضروری، امروز نرخ ارز کشور در سطح قابل ملاحظه‌ای کم‌تر از این می‌بود. از این منظر خاص، احتراز از رویه گذشته در روزها و ماه‌های آینده گرچه دیر هنگام است، اما گامی نه چندان دشوار برای مقابله با جهش‌های بیشتر نرخ ارز و کاهش احتمالی آن خواهد بود.

* دانش‌یار بازنشسته دانشکده اقتصاد علامه طباطبایی