محمود حاجزمان: هنگامی که شروع به فرو رفتن در اعماق دریاها و اقیانوسها میکنید، فشار آب افزایش مییابد و مشکلاتی را برای موجوداتی همچون انسان که به زندگی در سطح آب عادت کردهاند ایجاد میکند.
به گزارش نیوساینتیست، مهمترین مشکل این است که فشار فزاینده آب، بار سنگینی را بر روی ریهها و سایر فضاهای پر از هوای بدن اعمال میکند. برای مقابله با این تاثیرات، پستانداران غواصی مانند فیلهای دریایی و نهنگهای عنبر که تا عمق بیش از 1000 متری پایین میروند، به قفسه سینه و ششهای خود اجازه میدهند تا در هم فشرده شده و هوا را به خارج برانند. برای اینکه این موجودات بتوانند مدت بیشتری را بدون نفس کشیدن در زیر آب باقی بمانند، هموگلوبینهای خونشان اکسیژن بیشتری را حمل میکند. علاوه بر آن، این جانوران از مولکول مشابهی به نام میوگلوبین در ماهیچههایشان بهره میبرند.
با این وجود، تنها چند صد متر پایینتر که فشار آب به چند ده اتمسفر میرسد، نوع کاملا متفاوتی از مشکلات ظاهر میشود. به دلیل فشرده شدن کانالهای ارتباطی حیاتی غشای سلولها، کارکرد اعصاب و ماهیچه قلب مختل میشود. همچنین بسیاری از پروتئینها نمیتوانند شکل سهبعدی صحیح خود را پیدا کنند و دچار نقص فیزیکی میشوند.
برای زنده ماندن، این مخلوقات چند سازگاری سلولی هوشمندانه پیدا کردهاند. ارگانیزمهای واقع در اعماق اقیانوس، از باکتری گرفته تا ماهی، دارای غشای سلولی انعطافپذیرتری هستند که در آنها چربیهای اشباع شده با نوع اشباع نشده جایگزین شده است. آنها از ترکیبی به نام تریمتیلآمین اکسید استفاده میکنند که به پروتئینها کمک میکند به درستی شکل بگیرند.
با وجود این سازگاریها، زندگی مخلوقات اعماق دریا مشابه مخلوقاتی است که در سطح آب زندگی میکنند. همان طور که
انسان در اعماق آب دچار مشکل میشود، خرچنگهای اعماق دریا و آمفیپادها در سطح آب به دلیل شل شدن بیش از اندازه غشای سلولهایشان در فشار عادی، از انواع مشابهی از ترومورها و مشکلات حرکتی رنج میبرند. فضاهای پر از گاز بدن، مانند بادکنک شنای ماهیها، به دلیل حذف فشاری که بر روی آن وارد میشد، متورم و منفجر میشود. بنابراین وقتی پای فشار به میان میآید، برای همه مخلوقات بهتر است در همان محیطی باقی بمانند که به آن عادت دارند!
/د