زهره نوروزپور: بیش از یک هفته از سخنرانی رئیس جمهور در هفتاد و چهارمین نشست مجمع عمومی سازمان ملل گذشت، سخنرانی که تشویق مخالف و موافق دولت روحانی را برانگیخت. این سخنرانی و درخواست های مطرح شده از سوی ایران در رسانه های خبری جهان همچنان بحث داغ تحلیلگران است.
حسن روحانی در بخشی از سخنرانی خود خطاب به آمریکا گفت: "آمریکا برای دست‌یابی به توافق با ایران باید بهای بیشتری بپردازد" در اینباره دیاکو حسینی کارشناس مسائل استراتژیک به خبرآنلاین می گوید: آمریکا مدتی در این صدد بود تا این گونه القا کند که ایران مخالف هر گونه توافقی است. پیش تر نیز بحث هایی در زمینه ناقص بودن این توافق مطرح می شد و ترامپ نیز همواره اعلام می کرد که با برجام کلاهی بزرگی به سر آمریکا رفته است. برای از بین بردن شبهات این بحث رئیس جمهور کشورمان به نکاتی اشاره داشت و در سازمان ملل اعلام کرد که جمهوری اسلامی ایران برای گفت و گو در هر سطح و موضوعی آماده است و شکل نگرفتن توافق نیز به دلیل کارشکنی های آمریکا بوده است. به قول آقای روحانی برجام شامل حداقل امتیازات داده شده و گرفته شده بود. منظور رئیس جمهور این بود که اگر آمریکای دوره ترامپ ادعای بیشتری در خصوص دیپلماسی دارد باید این آمادگی را اعلام کند و حاضر است که امتیازهای بیشتری به ایران بدهد. البته باید تاکید کنم که این اظهارات آقای روحانی صرفا به موضوع هسته ای مربوط بود اما تلویحا می توانست حاوی این پیام باشد که ایران در سایر موضوعات نیز حاضر است با آمریکا وارد گفت و گو شود.»
پس از اظهارات رئیس جمهور برخی از روزنامه نگاران و تحلیلگران مطبوعات در گزارشات خود به بند غروب برجام اشاره کردند؛ در اینباره از حسینی پرسیدیم که آیا اشاره رئیس جمهور به بند غروب بوده است؟ گفت: این موضوع را آمریکایی ها ساخته و آن را برجسته کردند. اگر منظور از بند غروب پایان نظارت آژانس بین المللی انرژی اتمی بر فعالیت های هسته ای ایران باشد، چنین اتفاقی رخ نخواهد داد، به این دلیل که طبق برجام ایران تا سال 2023 پروتکل الحاقی را که هم اکنون داوطلبانه اجرا می کند به قانون تبدیل می کند و از آن طرف نیز لغو تحریم ها هم در کنگره آمریکا تصویب می شود. اما این امر بدان معنا نیست که نظارت های بین المللی بر فعالیت های هسته ای ایران پایان می یابد. آن چه که ترامپ و حامیان او فرافکنی می کنند این است که بند غروب مربوط به نظارت آژانس بوده و هنگامی که مهلت آن تمام شود دیگر آژانس نیز نمی تواند نظارتی داشته باشد و ایران نیز متعاقبا به دنبال بمب اتم خواهد رفت؛ در حالی که چنین موردی وجود خارجی ندارد. صحبت آقای روحانی این است که به جای سال 2023 ایران از همین امروز می تواند پروتکل الحاقی را تصویب کند و نظارت های دائمی نیز فعال شود.
این کارشناس مسائل بین الملل در ادامه پاسخ به این سوال افزود: «یکی از تعبیرات دیگری که می توان از جمله بیشتر در برابر بیشتر استنباط کرد این است که ایران پروتکل را زودتر تصویب کند و آمریکا نیز در آن طرف لغو تحریم ها را در کنگره تصویب کند. هدف از طرح این موضوع حفظ توازن بین داده ها و ستانده ها است. در همین راستا هر چقدر که آمریکا حاضر باشد امتیازهای بیشتری به ایران بدهد در آن صورت می تواند ادعا کند که خواستار دریافت امتیازهای بیشتری از سوی ایران است. معتقدم که طرح این موضوع کاملا ترامپ را خلع سلاح کرد.
درنهایت از دیاکو حسینی پرسیدیم که آیا ما واقعا از آمریکا بیشتر نصیبمان می شود و طرح روحانی به نفع ایران است گفت؟ «یکی از دلایلی که باراک اوباما در دولت قبلی آمریکا حاضر نبود امتیازهای بیشتری به ایران بدهد و در واقع ایده "بیشتر در برابر بیشتر" را عملی کند به خاطر همین موضوع بود. آنها می دانستند که در پایان این بازی موقعیت بهتری پیدا خواهد کرد و همین موضوع مانع شد تا اوباما امتیازهای بیشتری را به ایران بدهد؛ چه امتیازهایی که قرار بود بگیرد و چه امتیازهایی که قرار بود به ایران بدهد.
بنابراین آمریکا طرح "بیشتر در برابر بیشتر" را به زیان خود می داند و آن را نخواهد پذیرفت. اگر فرض کنیم که آمریکا بخواهد در زمینه برنامه موشک بالستیک ایران و متوازن سازی آن درخواستی از ایران داشته باشد، از آن سو نیز به صادرات سلاح این کشور به منطقه نیز منوط می شود که قطعا به آنها آسیب های زیادی را وارد خواهد کرد. بنابراین بسیار بعید است واشنگتن وارد چنین مسائلی شود و اگر هم بشوند این اطمینان وجود دارد که وضعیت دشوار برای آنها رقم خواهد خورد. به همین دلیل بود که آقای روحانی تصمیم گرفت این طرح را به صورت ملایم و منطقی در سازمان ملل مطرح کند که طرف آمریکایی در وضعیت سخت و دشواری قرار بگیرد.
پس شما تصویب چنین طرحی را به نفع ایران می دانید؟
بله همینطور است و اگر طرف آمریکایی بخواهد وارد چنین روندی شود مطمئنا به زیان آنها و به نفع ایران خواهد بود.
23/ 310 310