محمد هیراد حاتمی:
هر چند مدت زیادی از ادغام وزارت رفاه نگذشته است اما کارمندان وزارت رفاه مدت‌ها پیش نوای ادغام را شنیده بودند. این واژه برای زیرمجموعه‌های این وزارتخانه نیز چندان واژه غریبی نیست. هر بار سخنی از کوچک‌سازی دولت مطرح شده است نام وزارت رفاه به عنوان یکی از کاندیداهای اصلی بر سر زبان ها افتاده است اما ماجرای ادغام این وزارت خانه زمانی جدی شد که برنامه پنجم توسعه این تکلیف قانونی را برای دولت تعیین کرد که تعداد وزارت خانه های موجود را از 21 به 17 برساند. این در حالی بود که تشکیل وزارت ورزش و جوانان نیز بر دوش دولت افتاد. با این حساب باید 9 وزارت خانه در مسیر ادغام قدم می زدند که در این میان وزارت رفاه از گزینه های اصلی بود. هرچند که پیشنهادات دولت برای ترکیب وزارت خانه ها چندان مطابق پیش بینی، پیش نرفت به گونه ای که وزارت تعاون به عنوان کاندیدای اصلی مطرح شده در این سال ها جایی در میان ادغامی ها نیافت و در مقابل وزارت نفت به عنوان بزرگترین وزارت خانه اقتصادی کشور برای ادغام در وزارت نیرو پیشنهاد شد.
در میان این غافلگیری ها وزارت رفاهی ها هم از غافله عقب نماندند. در روزهایی که در راهروهای این وزارت خانه پولدار، سخن از ادغام با وزارت بهداشت به میان آمده بود، به یکباره پیوند با وزارت کار در مسیر سرنوشت آنها قرار گرفت. پیوندی که به زعم کارمندان بلندپایه وزارت رفاه چندان میمون نخواهد بود. این روزها بیش از هر زمان دیگری غبار ابهام بر روی در و دیوار وزارت رفاه نشسته است. کارمندان این وزارت خانه بیش از آن که درگیر امور مربوط به حوزه فعالیتشان باشند سوال های بدون جوابشان را با یکدیگر در میان می گذارند. بحث های مربوط به چگونگی ادغام وزارت خانه های رفاه و کار به شاه بیت کلام کارمندان وزارت رفاه بدل شده است. آن ها در گعده های خود که این روزها بیش از هر زمان دیگری تشکیل می شود سعی می کنند ابعاد تازه ای از پیامدهای این تغییر تشکیلاتی را واکاوی کنند. آنها به مانند کارشناسان و نمایندگان مجلس خبری از جزئیات این ادغام و تبعات آن ندارند. علامت سوال های فراوانی برایشان وجود دارند. سوال هایی که شاید به زعم تصمیم گریان اصلی در اولویت نبوده است. آینده شغلی، شرح وظایف معاونت ها، تکالیف شرکت های و سازمان های تابعه در شرایط جدید و ده ها ابهام دیگر که فقط از طریق مصاحبت با کارمندان این وزارت خانه قابل کشف است، این روزها ذهن اهالی ساختمان خیابان ولی عصر را مشغول کرده است.
کارمندانی که روزگاری ثبات شغلی شان شهره بود حالا نگرانی اصلی شان آینده شغلی است. کارمندان رسمی البته چندان نگرانی به دل راه نمی دهند اما قراردادی ها و نیروهای پیمانکاری به اوج ابهام از آینده کاری خود رسیده اند. یکی از کارمندان سازمان تابعه وزارت رفاه اینچنین ابهام و نگرانی موجود را تشریح می کند: « ما که نیروی قراردادی هستیم هر سال هنگام تمدید قرارداد با شایعات مواجه می شویم و تا قرارداد امضاء شود هزار مدل استرس و نگرانی را تحمل می کنیم. حالا که دیگر به کلی از آینده کاری خود بی اطلاعیم. شایعات درون سازمانی هم آنقدر زیاد شده است که تقریبا از ادامه همکاری خود ناامید شده ایم.»
هرچند که مسوولان وزارت خانه های ادغامی در اعلام های رسمی خود از عدم تعدیل نیرو سخن گفته اند اما کارمندان چندان اعتمادی به این وعده ها ندارند:« به غیر از ما که قراردادی هستیم، کارمندان رسمی هم چندان از آینده کار خود مطمئن نیستند. به هر حال این ادغام ها صورت گرفته تا وزارتخانه ها کوچک شوند. هدف اصلی برای کارمندان هم روشن است. آن ها در کلام سعی می کنند آرامش را حاکم کنند اما معلوم است که تغییراتی در تشکیلات اداری در راه است و همه ما از این تغییرات تاثیر می پذیریم.»
وزارت خانه ای که این روزها بیش از سایر دستگاه ها درگیر اجرای قانون هدفمندی یارانه هاست و در پرداخت یارانه نقدی به اقشار مختلف بیشترین نقش را دارد حالا سایه وزیر را به طور اختصاصی بالای سر خود نمی بیند و در ابهام معنی داری به سر می برد. این وضعیت تقریبا در تمامی وزارتخانه های ادغامی وجود دارند. کارکنان وزارت رفاه هم از این که سرنوشت ادغام آن ها را بدون وزیر گذاشته است و سایه وزیر دیگری را بالای سر خود احساس می کنند، نسبت به همتایان خود در وزارت کار بیشتر دچار ابهام شده اند.
معاونان وزارت رفاه این روزها بیشتر وقت خود را برای شناساندن شرایط کار در این وزارت خانه به وزیرجدید، صرف می کنند. آن ها برای پیشبرد کار و گرفتن امضای وزیر برای امور معمول این وزارت خانه مجبورند عبدالرضا شیخ الاسلامی را توجیه کنند و او را در جریان چگونگی ارتباطات وزارت خانه ای با شرکت ها و سازمان های عریض و طویل قرار دهند. صرف زمان و انرژی برای این کار را می توان از کلام کارمدان بلندپایه استخراج کرد: « به هر حال وزیر کار به یکباره مسوولیت اداره وزارت رفاه را نیز بر عهده گرفته است. ایشان باید توسط معاونان و مشاوران در جریان کارها قرار گیرد. این موضوع موجب شده است تا در کارها تاخیر ایجاد شود. ضمن اینکه در نیمی از ساعات و روزهای هفته، نمی توان سرپرست را در وزارت خانه پیدا کرد.»
دورکاری با خیال آسوده
در طرف مقابل اما کارکنان وزارت کار که حالا وزیرشان را به طور نیمه وقت در وزارت خانه می بینند، چندان نگران آینده خود نیستند. وزارت کاری ها پیش از ادغام، پروژه ای را از سر گذرانده اند که پس لرزه های آن کم از ادغام نداشت. آن ها پیشرو طرحی قرار گرفتند که دولت از آن به عنوان دورکاری یاد می کند.
رئیس دفتر رئیس جمهور در دولت دهم که حالا هدایت سه وزارت خانه ادغام شده را د دولت دهم بر عهده گرفته است، پیش از مسوولیت جدید، بخش عمده ای از کارکنان خود را به خانه هایشان فرستاده است تا از راه دور امور وزارت خانه را پیش گیرند.
به همین دلیل ساختمان خیابان انقلاب این روزها هیاهوی چندانی را از سر نمی گذراند. اکثر کارکنان وزارت خانه به دور از هیاهوی این روزها، در خانه خود به کار می پردازند. اینکه وزیر همچنان در این وزارت خانه قرار دارد خیال آن ها را تا حدود زیادی از آینده شغلی خود راحت کرده است هرچند که برخی کارمندان در این شرایط تعبیر دیگری را از آرامش موجود در این وزارت خانه دارند:« کارمندان وزارت کار چند ماهی می شود که خانه نشین شده اند. آن ها را با نام دورکاری از وزارت خانه بیرون کرده اند تا مقدمه ای باشد برای اخراجشان. برخی از همکاران ما با خوش خیالی معتقدند که دورکاری موجب آرامش آن ها شده اما خبر ندارند که با پیش آمدن بحث ادغام، گام بعدی می تواند برای آن ها به تعدیل بیانجامد.»
این کارمند وزارت کار چند نمونه از تعدیل نیرو در این وزارت خانه پس از طرح دورکاری را شاهد مدعای خود می داند:« قبل از اینکه بحث ادغام مطرح شود چند نیروی کار به بهانه دورکاری از کار بی کار شدند حالا که بهانه بهتری مثل کوچک سازی دولت هم در دست مدیران است. در این شرایط هم که کارمندان دور کار شده اند و دیگر اتحاد سابق میان آن ها نیست. اصلا فضایی برای ایجاد اتحاد و تبادل نظر وجود ندارد. به همین دلیل قدرتی برای مقابله با تصمیمات احتمالی مسوولان وزارتخانه وجود ندارد.»
این شایعات در میان برخی از کارکنان وزارت کار وجود دارد و آن ها هرچند دیگر گعده های سابق را برای انتقال اطلاعات ندارند اما شاید از طریق دورکاری این ارتباط تاحدودی حفظ شده است که این شایعات به سرعت در میان آن ها پخش شده است.
این فضای بیم و امید در میان کارکنان دو وزارت خانه رفاه و کار در کنار تشکیکی که از سوی کارشناسان به این ادغام وارد شده است، شرایطی را فراهم کرده است که باید منتظر ماند و طی ماه های آینده و با گذشت زمان از ادغام سه وزارتخانه کار و رفاه و تعاون صحبت کرد و نتیچه گیری کرد این نگرانی ها وجود دارد یا خیر.
/39/39