تعدادی از چهره‌های ادبی کشورمان که با پرداخت هزینه به یک آژانس ادبی قرار بود در نمایشگاه کتاب فرانکفورت شرکت کنند به دلیل بی مهری فرزندان گوته یا کوتاهی آژانس ادبی از حضور در این رویداد جاماندند در حالی که مسئولان آژانس خسارت سفر نرفته را نیز از آنها گرفته‌اند.
در حالی که شصت و سومین نمایشگاه بین‌المللی کتاب فرانکفورت فردا در آلمان آغاز به کار می‌کند و امسال قرار بود به همت یک آژانس ادبی تعداد بیشتری از اهالی فرهنگ و ادب ایران‌زمین به بزرگترین نمایشگاه کتاب دنیا بروند ولی عده‌ای از این نویسندگان و مترجمان و ناشران به دلیل صادر نشدن ویزا از این سفر باز ماندند.
خبر صادر نشدن ویزا در حالی به این مسافران می‌رسد که کمتر از یک روز به سفرشان و تاریخی که روی بلیت‌هایشان ثبت شده بود، مانده و همچنین به طور شفاف دلیل و مقصر این اتفاق هم مشخص نیست.
گفته می شود سفارت آلمان «عدم توجیه اقامت در کشور آلمان» و «عدم ارایه مدارک کافی» را دلایلی دانسته که بر اساس آنها به این افراد ویزا نداده است. ابتدا مساله را از مسئولان آژانس ادبی که مسئولیت این تور فرهنگی را برعهده داشته است، پیگیری کردیم ولی در دفتر این آژانس هیچ مسئولی که اطلاعات کافی داشته باشد پاسخگو نیست و مسئولان اصلی نیز به دلیل اینکه راهی فرانکفورت شده‌اند تلفن همراهشان خاموش است. دفتر این آژانس ادبی حتی فهرستی از افرادی که موفق به دریافت ویزا نشده‌اند در اختیار مهر نمی‌گذارد و به گفته فردی که پاسخگوست، فهرستی در دست ندارد.
در ادامه تصمیم بر این می‌شود که مساله را از افرادی که از سفر جا مانده‌اند پیگیری کنم. عباس جهانگیریان نویسنده در این‌باره می‌گوید:« من در همین رابطه نامه‌ای برای سفیر آلمان در ایران نوشته‌ام که درباره دلایل این اتفاق از او سوال کرده‌ام. تا دلایل شفاف نشود نمی‌شود قضاوت درستی داشت. اگر بنا به اعلام سفارت اسناد و مدارکم ناقص بوده که آنها مقصر نیستند و اگر اینطور نیست پس به نویسندگان ایرانی بی‌مهری کرده‌اند.»
وی ادامه می‌دهد: «ما سال‌هاست از کشور آلمان میهمانان فرهنگی داریم و 15 روز دیگر هم رئیس بخش تئاتر آلمان در شهر همدان میهمان ما خواهد بود همچنین تاکنون بارها نویسندگان کودک آلمان به ایران آمده‌اند و این سفرها بیشتر پیوند فرهنگی دو ملت است.»
میهمان‌نواز نبودن از فرزندان گوته بعید است
نویسنده رمان «جنگ که تمام شد بیدارم کن» با اشاره به اینکه انتظار می‌رفت مساعدت بیشتری با اهالی فرهنگ ایران می‌شد، بیان می‌کند: «در نامه نوشته‌ام که ما میهمان شما بودیم و شما ما را به کشورتان راه ندادید و این از فرزندان گوته بعید است. البته این انتقاد در صورتی به سفارت آلمان وارد است که دلایل کافی برای چنین رفتاری نداشته باشند و ما منتظر پاسخ این نامه خواهیم ماند.»
جهانگیریان در پاسخ به اینکه آیا آژانسی که قرار بود امور ویزا و بلیت و اقامت شما در آلمان را هماهنگ کند در این مساله بی‌تقصیر است؟ اینگونه توضیح می‌دهد: «متاسفانه مسئولان این آژانس ادبی در حال حاضر در دسترس نیستند و خودشان رفته‌اند آلمان و به محض اینکه برگردند جلسه‌ای با آنها خواهیم داشت و امیدوارم تا آن زمان جواب سفارت آلمان را گرفته باشیم که اگر آژانس مقصر باشد حتما مساله را پیگیری خواهیم کرد.»
این نمایشنامه‌نویس اضافه می‌کند: «ما مبلغ 500 هزار تومان به آژانس داده‌ایم و 88 هزارتومان هم در سفارت از ما گرفتند که باید تکلیف این پول‌ها هم مشخص شود گرچه شنیده‌ام که آژانس گفته از مبلغی که دستشان داریم قرار است 300 هزار تومانش را به عنوان خسارت بردارد!»
وی در پایان می‌گوید: «من اصلا فکر نمی‌کنم باید خسارت بدهم؛ چراکه این ما هستیم که هم لطمه روحی و هم مادی خورده‌ایم. من برای شرکت در این نمایشگاه کارها و کلاس‌هایم را کنسل کرده‌ام. حالا باید صبر کنیم تا توضیحات سفارت آلمان را دریافت کنیم و مسئولان این آژانس ادبی هم از فرانکفورت بازگردند تا جزئیات این مساله مشخص شود.»
علی ناصری دیگر نویسنده‌ای است که قرار بود به نمایشگاه کتاب فرانکفورت برود ولی موفق به دریافت ویزا نشد. وی نیز در‌این‌باره می‌گوید: «گویا این آژانس ادبی تور را با کمک آژانسی دیگر برگزار کرده است و دلیل سفارت هم برای ندادن ویزا ناقص بودن مدارک بود در حالی که ما هر چه آژانس گفته بود آماده کرده بودیم.»
وی ادامه می‌دهد: «آنقدر جواب ویزا را دیر به ما گفتند که نتوانیم اعتراضی بکنیم یا اگر مدرکی ناقص است آن نقصش را برطرف کنیم. البته وقتی ما به سفارت آلمان مراجعه کردیم مدارکمان را چک کردند و اگر کامل نبود باید به ما اعلام می‌کردند البته آژانس هم باید مساله را پیگیری مستمر می‌کرد.»
ناصری با اشاره به این که حالا آژانس از ما خسارت هم می‌خواهد، توضیح می‌دهد:« از ما 88 هزار تومان در سفارت گرفتند و ما علی‌الحساب 500 هزار تومان هم به آژانس داده بودیم. حالا باید جزئیات مساله روشن‌تر شود. من برای این سفر برنامه‌ریزی کرده بودم و همه برنامه‌هایم به هم ریخته است و در اصل خسارت مادی و معنوی دیده‌ام.»
در ادامه پیگری‌ها با سفارت آلمان در ایران تماس گرفتیم. خانمی که خود را کارمند بومی سفارت معرفی می‌کند به زبان فارسی پاسخگویم است. وقتی موضوع برایش تشریح می‌شود ابتدا فکر می‌کند که نماینده‌ای از آژانس هستم. می‌گوید هرچه سریعتر نام افرادی که ویزا نگرفته‌اند و شماره پرونده‌شان را برایم ایمیل کنید تا موضوع را پیگیری کنم ولی وقتی متوجه می‌شود خبرنگار هستم و پرونده‌ای از این افراد در اختیار ندارم. می‌گوید که سفارت آلمان همواره رفتاری شایسته و فرهنگی با ایرانیان و به ویژه فرهنگیان دارد و همچنین در ایام نمایشگاه کتاب فرانکفورت هم همکاری‌ها بیشتر می‌شود و سابقه نداشته است که هیئتی از اهالی فرهنگ و ادب ایران بی‌دلیل موفق به دریافت ویزا برای نمایشگاه فرانکفورت نشده باشند.
او پاسخگویی بیشتر را منوط به پیگیری کتبی می‌داند ولی تاکید می‌کند اگر چنین اتفاقی افتاده یا به دلیل نقص پرونده بوده یا پیگری ضعیف موضوع از سوی مسئولانی که درخواست ویزا داده بودند.
شصت و سومین نمایشگاه بین‌المللی کتاب فرانکفورت امسال از تاریخ 20 تا 24 مهرماه (12 تا 16 اکتبر 2011) در آلمان برگزار می‌شود.
57244