جای خالی او باقی خواهد ماند

از ابراهیم یونسی حدود هشتاد کتاب به جا مانده است که بخشی از آن‌ها تالیف است و بخشی دیگر ترجمه‌های او هستند.

آثار تالیفی او بسیار تاثیر گذار هستند از جمله هنر داستان نویسی او جز اولین کتاب‌هایی است که در این حوز ه نگاشته شده است. این کتاب از این منظر مهم است که برای نسل‌های پیشین الگویی برای داستان‌نویسی بود در روزگاری که کلاس‌های داستان‌نویسی وجود نداشت. این کتاب از آثار شاخصی بود که چراغ راه نوشتن برای خیلی‌‌ها شد. او در این کتاب با نگاهی تازه به داستان‌نویسی نگریسته است.

 «عناصر داستان» دیگر کتاب او در زمینه داستان‌نویسی است که در عرصه داستان‌نویسی بسیار تاثیر داشت. البته او پیش از این «جنبه‌های داستان» فاستر را ترجمه کرده بود کتابی پرمحتوا که برای دهه‌ها به شکل جیبی منتشر می‌شد و بسیاری از داستان‌نویسان ما از آن بهره‌ها برده‌اند.این کتاب کتابی بود که خیلی‌ها تا به حال به آن اشاره کرده‌اند، هوشنگ گلشیری در یک مصاحبه به سهمی که یونسی در مسایل تئوریک داشت اشاره کرده بود و به تاثیر او  در دهه چهل و پنجاه اشاره داشت. 

از سوی دیگر یونسی کتاب‌هایی نیز در زمینه مساله کُردها داشت، وجه دیگر او پرداختن به ادبیات روس و یونان است که کتاب‌های بسیار خواندنی هستند، این آثار به لحاظ تئوریک در تاریخ ادبیات ما سهم عمده‌ای دارند.

اما طیف سوم کارهای او نشان می‌دهد که او بینش زیادی روی ادبیات معاصر داشت، ترجمه «تریسترام شندی» یکی از آثار مدرنی است که او سال‌ها پیش آن ‌را ترجمه کرده است. ترجمه او از این کتاب بسیار دقیق است. وقتی کتاب را با متن انگلیسی مقایسه کردم متوجه شدم ترجمه او بسیار دقیق و فوق‌العاده خوب است. ترجمه «مشتی غبار» و «آرزوهای بزرگ» ترجمه‌های ماندگاری در ادبیات ما هستند، ترجمه‌های او مربوط به گذشته نیست و دستاوردهای بزرگی در زمان خود محسوب می‌شود، ترجمه‌هایی که دیدگاه‌های جدید و نوجو در آن بسیار دیده می‌شود.

این سهم بزرگی است که کسی هشتاد کتاب را تالیف و ترجمه کند، هشتاد کتاب یعنی چیزی نزدیک به قد و قامت خود او.  یونسی انسانی بسیار فروتن و صمیمی بود. این چیزهایی است که از او باقی می‌ماند و مرگ نهایت حق است، اما با این همه جای خالی او باقی خواهد ماند و غم‌انگیزتر از همه این‌ها آخرین چیزی که از او چاپ شد که گفته بود «از این پس هیچ ترجمه‌ای از من منتشر نمی‌شود زیرا مغز من به فرمان من نیست» و این نوعی پایان بود، هر چند که کارهای شاخص او همیشه می‌مانند.

58244