به گزارش خبرآنلاین، در بخشی از روایت سال 1291 آمده است:
* اولتیماتوم روس تزاری به دولت ایران در ابتدای آبان‌ماه آغاز شده بود. آن زمان که «مورگان شوستر» آمریکایی که چند ماهی است مسولیت امور مالی ایران را به دست گرفته، دستور توقیف اموال شعاع السلطنه به جرم عدم پرداخت مالیات را صادر می‌کند. این در حالی بود که املاک شعاع السلطنه در گرو بانک روس بود و سبب شد تا دولت روسیه توسط وزیرمختار خود در تهران، اخطارمی‌دهد که چنانچه ظرف مدت چهل‌وهشت ساعت دولت ایران نسبت به پیشنهادهای روسیه ترتیب اثر ندهد، تمام روابط خود را با دولت ایران قطع خواهد کرد و هر نوع اقدامی که برای حفظ منافع خود لازم بداند، انجام خواهد داد. روسها تهدید می‌کنند در صورت عدم پذیرش موارد درخواستی در مدت 48 ساعت، قشون خود را به سمت مناطق مرکزی ایران حرکت می‌دهند. مجلس با این شرایط تحقیرآمیز مخالفت می‌کند.
*در این اثنا قشون روس مستقر درشهرهای بزرگ شمالی کشور با اقدامات تنش‌زا به جنگ با حامیان مجلس و دولت می‌روند. اخبار ناگوار از این شهر‌ها در کنار اعلام سفیر روسیه مبنی بر اشغال تهران در هفته‌های نخست زمستان دولتمردان را برآن می‌دارد تا با پذیرش اولتیماتوم، بهانه اشغال تهران را از قشون روسیه بگیرند. همین امرهم سبب می‌شود در اوایل دی‌ماه با هماهنگی ناصرالملک -نایب‌السلطنه- و صمصام‌السلطنه -رئیس‌الوزرا- مجلس دوم منحل واولتیماتوم مورد پذیرش قرار بگیرد. قشون روس که در دی ماه و پس از حمایت قاطع مردم مشهد از پایداری مجلس در مقابل اولتیماتوم‌های دوگانه، به در خواست «کنیاژدابیژا» کنسول این کشور به مشهد وارد شد‌ه‌اند، مترصد فرصتی برای زهرچشم گرفتن از مردم این دیارهستند.
* چند روز پس از نوروز 1291 قتل رئیس کمیسری مشهد، بهانه مناسب را به دست روسها می‌دهد. تا عصردهم فروردین‌ماه وضعیت مشهد به صورت همیشگی‌است. که ناگهان دو ساعت مانده به غروب غرش توپ‌ها از منطقه جنوبی شهر، مردم را به هراس می‌اندازد. مردم از زن وکودک وپیر وجوان برای حفظ جان به حرم امام‌هشتم شیعیان پناه می‌برند. اما قشون روس که در عاشورا ثقه‌الاسلام را در تبریز به دارآویخته است، شعور درک این‌گونه حریم‌ها را ندارد. «روکو» رئیسسالدات‌های روسی با بررسی دقیق نقشه گنبد مطهر و عمارتهای آستان قدس دستور شلیک به آن مکان مقدس را صادر می‌کند. تمام توپ‌های شرپنل وگرناد یک‌باره به طرف گنبد مطهر شلیک می‌شود ولی هیچ یک کارگر نیفتاده، بر گنبد نمی‌نشیند. شلیک‌های بعدی هم بیاثر می‌ماند! در این هنگام «روکو» دستور می‌دهد گلوله‌ها را به روغن اندود کنند تا قابل نشستن برگنبد باشند. هجوم دوم توپ‌خانه روسها آغاز می‌شود. دراین حمله با وجود آنکه گنبد آرامگاه امام رضا مورد هدف هفده گلوله قرارمی‌گیرد، بازهم مقاومت کرده وطبق برنامه روسها فرو نمی‌ریزد. بیش از 45 گلوله توپ دیگر نیز به سایر نقاط حرم ومسجد گوهرشاد اصابت می‌کند.
ده‌ها تن از مردم وزوار در این حمله کشته‌می‌شوند. بنا بر اسناد تعداد مقتولین این جنایت از از شصت و نه نفرتا چهارصد و سی و شش نفر فهرست می‌شود. قزاق‌های روس پس از کشتار وتخریب بی‌رحمانه با اسب به صحن مطهر رفته و بسیاری از آثار هنری و اموال خزانه حرم را به سرقت می‌برند. چند هفته بعد جراید خسارات وارده در واقعه بمباردمان حرم امام هشتم به نقل از تولیت این مکان مقدس را سه کرور و یکصدو هشتاد و پنج هزار تومان اعلام می‌کنند.
/29217