به گزارش پایگاه فکر و فرهنگ مبلغ، محمد العاصی در سال ۱۹۵۱ در میشیگان به دنیا آمد. تحصیلات ابتدایی خود را در ایالات متحده گذراند و سپس به لبنان رفت. وی در لبنان به دانشگاه بیروت رفت و در آنجا زبان عربی را فرا گرفت. پس از اتمام تحصیلات خود به ایالات متحده بازگشت و در دانشگاه مریلند در رشته امور دولتی و سیاسی تحصیل کرد. بعد از اخذ مدرک فوق لیسانس به عنوان امام مرکز اسلامی واشنگتن منصوب شد.
بنابر روایت ایکنا، العاصی در مجله خبری بین‌المللی کرسنت مقالاتی می‌نویسد و در عین حال در دانشگاه‌های ایالات متحده، کانادا و اروپا درباره موضوعات اسلامی سخنرانی می‌کند. وی همچنین پژوهشگر مؤسسه اندیشه معاصر اسلامی (Institute of Contemporary Islamic Thought) است.
نخستین تفسیر به زبان انگلیسی
انتخاب رشته تحصیلی العاصی نشانگر علایقی است که مسیر چهار دهه بعدی زندگی او را تعیین کرد: تفسیر قرآن و روابط سیاسی اعراب و آمریکا.
العاصی نخستین تفسیر قرآن به زبان انگلیسی را به رشته تحریر درآورد. وی اثر تفسیری ۱۴ جلدی خود با عنوان The Ascendant Qur’an: An English Translation of the Meanings of the Qur’an را نخستین اثری معرفی می‌کند که مستقیماً به زبان انگلیسی نوشته شده است. همچنین اولین اثری است که متن قرآن را با هدف خدمت به «نیازهای مسلمانان دنیای امروز و به‌ویژه برای فعالان اسلامی معاصر» بازتفسیر کرده است.
تفسیر او بازتابی از عزمش برای خوانش قرآن به عنوان یک دستورالعمل سیاسی دانسته شده است. العاصی در مقدمه خود می‌پذیرد که تفسیر او آن چیزی نیست که از یک تفسیر متعارف انتظار می‌رود و او ترجیح می‌دهد آن را «تحلیلی از معانی قرآن» توصیف کند. او معتقد است که اگرچه قرآن چهارده قرن پیش قبل از وجود شخصیت‌های معاصر نازل شده است اما به خواننده کمک می‌کند با شناسایی ویژگی‌ها و اعمال آنها جنایتکاران جنگی و زراندوزان زمانه را بهتر بشناسند.
از این تفسیر که جلد نخست آن در سال ۲۰۰۸ منتشر شده تاکنون ۱۴ جلد منتشر شده است. جلد اول آن جزء اول (سوره فاتحه و سوره بقره تا آیه ۱۴۱) را در بر می‌گیرد و مجلدات بعدی هر سال یک یا دو بار منتشر شده است که هر کدام بخش کوچکتری از قرآن را نسبت به جلدهای پیشین اما عمیق‌تر را پوشش داده است. جلد چهاردهم و آخر که در سال ۲۰۱۹ منتشر شد، با وجود اینکه بیش از ۴۰۰ صفحه دارد تنها نیمه دوم سوره اعراف( هفتمین سوره قرآن) را پوشش داده است.
او که به دو زبان عربی و انگلیسی کاملاً مسلط است در تفسیر خود از منابعی چون تفاسیر شیعه و سنی، احادیث، کتب فقهی، تاریخی، سیاسی، فلسفی، علوم اجتماعی و طبیعی استفاده کرده است. تفسیر او از قرآن ماهیت گزینشی دارد. این تفسیر با تأکید بر مفاهیمی که مربوط به جامعه امروزی، سیاست و تعاملات روزمره است نوشته شده است. این رویکرد منحصر به فرد اغلب در تفسیرهای کلاسیک و معاصر از آیات نادیده گرفته می‌شود.
مؤلف در مطالعات و تحقیقات خود به تفاسیری بیش از سایرین استناد کرده است. از جمله: تفسیر فی ظلال القرآن سید قطب، تفسیر المیزان علامه طباطبایی(ره)، تفسیر المنار شیخ محمد عبده و محمد رشیدرضا، تفسیر منیر فی عقیده و الشریعه و المنهج وهبه زحیلی، تفسیر من وحی القرآن مرحوم علامه فضل الله و تفسیر التحریر والتنویر نوشته محمد طاهر بن عاشور.
العاصی به دلیل انتقاد صریح خود از رژیم‌های آمریکا و اسرائیل در غرب مشهور است؛ او سال‌ها قبل حتی به دلیل محتوای خطبه‌هایش از سمت خود به عنوان امام مرکز اسلامی واشنگتن برکنار شد. با این حال، این امر چندان باعث ساکت شدن او نشد و او به ایراد خطبه‌های هفتگی جمعه در خیابان و بیرون از همان مرکزی که بیش از سه دهه پیش امام جماعت آن بود ادامه داد. واشنگتن پست پس از ۱۱ سپتامبر مقاله‌ای درباره دیدگاه‌های او منتشر کرد.
رویکرد ترجمه
العاصی به تعدادی از منابع تفسیری از نویسندگان سنی و شیعه استناد می‌کند، اما در مصاحبه‌هایش، مفسرانی که او بیشتر از آنها یاد می‌کند عبارتند از: ابن عاشور، علامه طباطبایی(ره)، سیدقطب، محمد رشید رضا و علامه سید حسین فضل الله. به نظر می‌رسد تأکید علامه فضل الله بر عدالت اجتماعی و ایدئولوژی سیاسی انقلاب ایران، الهام‌بخش العاصی بوده است.
علامه فضل الله، محقق شیعه لبنانی، در مقدمه تفسیر بیست و پنج جلدی خود (من وحی القرآن) می‌نویسد که تفسیر او اساساً به منظور بیداری روحیه امت اسلامی تدوین شده است و او غالباً انقلاب اسلامی را الگوی ملت‌های مسلمان می‌دانست. این تفسیر در واقع مجموعه‌ای از سخنرانی‌های قرآنی وی است که به صورت پرسش و پاسخ با تمرکز بر مسائل سیاسی روز تنظیم شده است. العاصی که برای چندین دهه یکی از اعضای فعال مجمع تقریب بین مذاهب اسلامی بوده است در این اثر کوشیده است رویکرد وحدت اسلامی را دنبال کند.
ناشر این تفسیر در پیشگفتار می‌نویسد: این تفسیر به هیچ فرقه‌ای وابسته نیست. توجه دقیقی برای اجتناب از چنین دام‌های فرقه‌ای صورت گرفته است تا مسلمانان بتوانند پیام قرآن را به طور خالص و به صورت اولیه‌اش دریافت کنند، بدون اینکه گرفتار تعصبات فرقه‌ای شوند.
العاصی برنامه فشرده‌ای برای تبلیغ اثر خود داشته است؛ او تورهای کتاب در سراسر جهان انجام می‌دهد و با توجه به اینکه ناشرانش مشتاقند از بازار جدید و محبوب قرآن برای کودکان بهره ببرند، تفسیر مخصوص کودکان او به زودی منتشر می‌شود.
بنابراین، تفسیر منتشر شده در حال حاضر فقط حدود از ۹ جزء از قرآن را در خود جای داده است. به نظر می‌رسد ناشران به خاطر زیاد شدن حجم تفسیر تصمیم گرفته‌اند العاصی را به سمت نگارش ترجمه‌ای ساده و مستقل تشویق کنند.
العاصی در پیشگفتار خود بر نسخه شومیز ۲۰۲۳، اثر خود را «ترجمه‌ای رهایی بخش» توصیف می‌کند که هدف اصلی آن بازتعریف «جنبه عبادت و عدالت اجتماعی» است که به نظر او جوهره تمام متون مقدس الهی است. وی و تیم ویراستاران او از طرفداران سرسخت استعمار زدایی از مطالعات قرآنی هستند.
آنها اذعان دارند که با توجه به اینکه زبان انگلیسی زبان اول دنیاست، ترجمه به این زبان علی‌رغم اینکه ابزار ناقصی برای انتقال پیام الهی است، همچنان ضروری است.
انگیزه العاصی از نگارش تفسیر
محمد العاصی حدود هشت سال است شروع به نوشتن تفسیری از قرآن کریم کرده است. این تفسیر، نخستین تفسیری به شمار می‌رود که مستقیماً به زبان انگلیسی برای مخاطب انگلیسی‌زبان نوشته شده و همچنین برداشت‌های العاصی از آیات قرآن بر اساس اتفاقات و حقایق روز بشر را دربردارد.
او می‌گوید که هدفش از نگارش این تفسیر ایجاد ارتباط با ذهن خوانندگان و وادار کردن آنان به تفکر درباره وقایع و مخاطرات دنیای امروز است و ادامه می‌دهد: «خود را متعلق به یک تفکر اسلامی می‌دانم که ریشه آن به زمان دانش‌آموزی من در دبیرستان برمی‌گردد که در محفل‌های دوستانه‌ای شرکت می‌کردم و امروز همه اعضای این محافل در فعالیت‌های اسلامی در آمریکا و دیگر کشورها فعالند. من به وجود مشکلی پی بردم که آن نبود ارتباط کافی میان مسلمانان و کلام خداوند است. در حالی که این کتاب با مفاهیمی که در خود دارد مخصوصاً برای مسلمانان انگلیسی‌زبان شناخته شده نیست و افراد انگلیسی‌زبان دسترسی درستی به مفاهیم کلام خداوند که در قرآن آمده ندارند. من به این نتیجه رسیدم که باید کاری در این زمینه انجام دهم و البته مرحوم دکتر کلیم صدیقی، نویسنده و متفکر اسلامی مرا به این کار تشویق کرد و در من این اعتماد را به وجود آورد که این کار را انجام دهم. من با دکتر صدیقی در بسیاری از سمینارهای اسلامی در اروپا شرکت کردم و با وی همراهی فراوانی داشتم.
العاصی قبل از آغاز به نگارش این تفسیر تقریباً تمام تفسیرهایی را که به زبان عربی نوشته شده بودند مطالعه و سعی کرد کاستی‌ها را مورد توجه قرار دهد. او می‌گوید: «فکر می‌کنم در جهان امروز یک کنجکاوی کلی درباره اسلام وجود دارد که واقعاً اسلام در چه زمینه‌ای صحبت می‌کند و این در حالی است که بسیاری از رسانه‌های پیشرو، تصویری منفی از این دین الهی ارائه می‌دهند و در بدنامی آن سعی می‌کنند. از طرفی خیلی از ترجمه‌های قرآن به انگلیسی ترجمه‌های خوبی نیستند و مترجم آنها نتوانسته فحوای کلام آیات را به زبان انگلیسی بیان کنند و این هم کاستی دیگری بوده که من سعی در برطرف کردن آن داشته‌ام. در نتیجه سعی کردم تا حدی که توان داشته‌ام به عمق معانی کلمات قرآن بپردازم و آنها را با توجه به وقایع روز تفسیر کنم و مثال‌هایی از دنیای امروز و سیاستمداران زنده در جهان بیاورم. در واقع به دنبال آن بوده‌ام تا کسی که این تفسیر را مطالعه می‌کند به خود نگوید مطلبی که من آن را می‌خوانم مربوط به زمان‌های قدیم است و ربطی به امروز پیدا نمی‌کند، بلکه با مقایسه مثال‌ها با زندگی روزمره خود، احساس می‌کند انگار آیات در همین دوران نازل شده و مشکلات و دغدغه‌های زندگی مدرن را در نظر گرفته‌اند.»
تأکید العاصی در نگارش این کتاب به زبان انگلیسی بر این بوده که بتواند با طیف بیشتری از مخاطبان در جهان کنونی که به زبان انگلیسی آشنایی دارند ارتباط برقرار کند و همچنین عناصر و ابعادی از قرآن کریم را برجسته‌تر کند که معمولاً در تفسیرهای دیگر کمتر به آنها پرداخته شده و در ترجمه‌های قرآن به انگلیسی و دیگر زبان‌ها مورد توجه قرار نگرفته‌اند مانند ابعاد قدرت، اختیار و ثروت که به اوضاع امروز جوامع بشری بازمی‌گردند. العاصی معتقد است درک درست از بی‌عدالتی‌های سازمان‌یافته، تناقضات و ستم موجود در جهان، فعالان مسلمان را تحریک می‌کند تا در مبارزات خود برای برقراری صلح و برابری در جهان همت بیشتری به خرج دهند و مسئولیت‌های بشری و الهی خویش را تکمیل کنند.
یکی از ویژگی‌های این تفسیر این است که خواننده برای فهم مطالب آن به هیچ لغتنامه یا فرهنگ لغتی نیاز ندارد، چرا که تمام واژگان مهم کتاب در انتهای هر جلد توضیح داده شده‌اند تا خواننده به راحتی با متن ارتباط پیدا کند و یافتن معنای یک کلمه باعث نشود مجبور به وقفه در مطالعه کتاب شود. تاکنون شش جلد از این تفسیر از سوی مؤسسه تفکرات اسلامی به زبان انگلیسی منتشر شده‌اند.
در این مجلدات به توضیح آیات از ابتدای قرآن تا سوره نساء پرداخته شده و خواندن این مجلدات به مخاطب در درک بهتر طبقه‌بندی و تلقی قرآن از حوزه‌های قدرت در بشر امروز کمک می‌کند. همچنین توضیحات مفصلی درباره موضوع‌هایی مانند هویت قوم بنی‌اسرائیل، جایگاه مکه به عنوان حرم امن الهی، ارتباط میان صبر و صلاه، برداشت انسان از دین، افزایش درک بشر از طبیعت انسان، رشد مسلمانان در نسل اول پس از مهاجرت پیامبر(ص) به مدینه، خانواده به عنوان واحد اساسی ثبات در جامعه، مسلمانان به عنوان وارثان وعده الهی، مباحث مربوط به زندگی و مرگ، روحیه انفاق و سازماندهی ثروت، ربا و نتایج اجتماعی آن، قوانین و قراردادهای وام، تعهد مسلمانان در قبال معتقدان به کتاب‌های آسمانی ادیان دیگر، زندگی متمدنانه و وفاداری به قوانین اجتماعی، مقایسه میان مردم با ایمان و بی‌ایمان، مسائل مربوط به زنان و زندگی خانوادگی، حفظ خانواده برای حفظ اجتماع و عشق و مسئولیت‌شناسی در قبال طرف مقابل در ازدواج، مطرح شده است.
العاصی می‌گوید: در بیشتر پایگاه‌های اطلاع‌رسانی انگلیسی‌زبان، آیات قرآن کریم خارج از متن سوره و با هدف سوءاستفاده از آیات برای مقاصد خاص ارائه می‌شوند و بسیاری از ترجمه‌های موجود قرآن کریم نیز بسیار ضعیف و پر اشتباه هستند و هنوز پس از گذشت سالیان، وقایع تاریخی قرآن و پیام آن در معرض تحریف قرار دارد و دین اسلام همچنان با تصویری بد و نامطلوب در اذهان عمومی محافل غربی ترسیم می‌شود.