به گزارش خبرگزاری خبرآنلاین، مظفرالدین‌شاه قاجار سفر نخست خود به فرنگ را در ماه آخر سال ۱۳۱۷ ه ق. آغاز کرد. او شرح همه روزهای این سفر را به صورت روزنوشت به نگارش درآورده است. در ادامه روزنوشت روز چهارشنبه نهم جمادی‌الاول ۱۳۱۸ (چهاردهم شهریور ۱۲۷۹) او را می‌خوانیم، (این متن از سفرنامه نخست مظفرالدین‌شاه به فرنگ است):
صبح که از خواب بیدار شدیم فرمودیم کالسکه حاضر کردند، سوار شده رفتیم به نقطه دیروزی. از نوکرها امین‌حضرت و قوام‌السلطنه و مهندس‌الممالک و ناصرهمایون در رکاب بودند. آب صرف شد و قریب دو هزار و پانصد قدم از روی ساعت راه رفتیم و گردش زیادی کرده آمدیم منزل قدری دستخط نوشتیم و ناهار خواستیم. در این بین جناب اشرف صدراعظم به حضور آمدند قدری با ایشان صحبت داشتیم. بعد از ناهار دو ساعتی استراحت کردیم. وزیر دربار امروز قدری کسالت دارد و تب جزئی کرده است.
عصر ناصرخاقان را خواسته روزنامه [روزنوشت] امروز را فرمودیم نوشت. وزیرهمایون هنوز از «لاهه» نیامده است. عکاس این‌جا را خواستیم با لباس رسمی چند قطعه عکس انداختیم. قوام‌السلطنه نمونه کاغذ و تمبر آورده بود، خیلی خوب درست کرده بودند.
یک ساعت از شب گذشته رفتیم به تئاتر، جناب اشرف صدراعظم و امیربهادر جنگ و ناصرالسلطنه و سایر پیش‌خدمت‌ها بودند. در دو پرده بازی کردند. خیلی بازی مضحک بامزه‌ای بود. بازیگرها خیلی استادانه بازی می‌کردند. جمعیت زیادی از هر قبیل بود تا ساعت نه بعدازظهر در تئاتر بودیم.
بعد منزل آمده صرف شام نمودیم. امیربهادر جنگ و بعضی از پیش‌خدمت‌ها در حضور بودند و صحبت می‌داشتیم. عکاس‌باشی هم سینموفتگراف [سینماتوگراف/ دوربین فیلمبرداری] حاضر کرده بود، تا نیم ساعت به نصف شب مانده پاره‌ای به صحبت و پاره‌ای به تماشای عکس‌های خودمان مشغول بودیم. بعد استراحت کردیم.
منبع: مظفرالدین‌شاه قاجار، «سفرنامه فرنگستان، سفر اول»، تهران: شرق، چاپ دوم، ۱۳۶۳، صص ۱۸۷ و ۱۸۸.
۲۵۹