به گزارش پایگاه فکر و فرهنگ مبلغ، اگر به تاریخ و فرهنگمان نگاه کنیم، می‌بینیم که ایرانیان همیشه با واژه‌هایی مثل اخلاق، جوانمردی و مهرورزی شناخته شده‌اند. شاعران و نویسندگان ما تنها قصه‌گو نبودند؛ آنها راه و رسم زندگی را می‌آموختند.
بنابر روایت فارس، مثلا سعدی در بوستان و گلستان، با حکمت شیرین خود اخلاق را به شعر و حکایت گره زد و غزالی در کیمیای سعادت، راه رسیدن به آرامش و رستگاری را نشان داد؛ امام خمینی(ره) در چهل حدیث، از رازهای تهذیب نفس و مبارزه با رذایل پرده برداشت. این میراث نشان می‌دهد که اخلاق نه یک توصیه فراموش‌شده، بلکه بخشی جدانشدنی از هویت ماست. روز «اخلاق و مهرورزی» فرصتی است برای بازگشت به این گنجینه‌های ماندگار و یادآوری اینکه مهربانی و درست‌زیستی، سرمایه همیشگی فرهنگ ایرانی بوده است.
«بوستان» و «گلستان» از سعدی
یکی از بارزترین وجوه آثار سعدی، تأکید بر اخلاق و آموزه‌های اخلاقی است. دو اثر ماندگار او، «بوستان» و «گلستان» ، بیش از هر چیز نمایانگر نگاه عمیق و حکیمانه سعدی به اخلاق فردی و اجتماعی هستند و همین ویژگی است که او را به عنوان یک معلم اخلاق در ادبیات فارسی معرفی می‌کند.
بوستان که به فرم منظوم سروده شده، به حق شاهکار هنری سعدی است و به فرموده رهبری، « این هنر فاخرِ فوق‌العاده برجسته همیشه در خدمت اخلاق، در خدمت تعلیم، در خدمت تعهّد [است].» از آغاز تا پایان این کتاب، هنر شعر به زیبایی تمام در خدمت آموزه‌های اخلاقی است. اما به گفته خود سعدی، «نخست آنچه گویی به مردم، بکن.» او وعظ بی‌عمل را بی‌اثر می‌داند و خود پیش از نصیحت، به میانه‌روی و اعتدال عمل می‌کند.
«گلستان» نیز در کنار «بوستان»، گنجینه‌ای ارزشمند از مفاهیم اخلاقی است. سعدی در این اثر، با بیانی فصیح و صریح، رازهای معانی را برای دل‌های جوینده می‌گشاید و به بررسی آسیب‌های اخلاقی جامعه می‌پردازد. به فرموده رهبری، «سعدی از جهت شعر اخلاقی و شعر نصیحت و پند در قله است.» او در زمانه‌ای که جامعه در اثر ویرانگری‌های مغول با خطر نابودی روبرو بود، احیای جامعه را در ترویج ارزش‌های اخلاقی می‌دانست.
مفاهیم اخلاقی در آثار سعدی که ریشه در معارف قرآن و حدیث دارند، فراتر از اخلاق فردی است و حتی به قلمرو سیاست نیز وارد می‌شود. او عدالت را که فضیلتی اخلاقی است، سرلوحه رفتار سیاسی می‌داند و بر آن تأکید می‌کند.
بنابراین، بوستان و گلستان نه تنها دو اثر ادبی برجسته، بلکه دو منبع غنی از حکمت و اخلاق هستند که هرگز ارزش خود را از دست نمی‌دهند و به تعبیر رهبری، «عزیزترین هدیه احباب سخن و ارباب خرد را می‌توان در بدایع طیبات دیوان او و زیباترین گلهای اندیشه بشری را در گلستان مصفای نظم و نثر او جست و یافت.»
«کیمیای سعادت» از امام محمد غزالی
«کیمیای سعادت» بیش از یک کتاب، یک راهنمای عملی و اخلاقی است که مسیر رسیدن به سعادت واقعی را نشان می‌دهد. این اثر، که به عنوان خلاصه‌ای از کتاب بزرگ «احیاء علوم الدین» نوشته شده، با زبانی ساده و جذاب بر اهمیت اخلاق نیکو و تهذیب نفس تاکید دارد.غزالی معتقد است که سعادت انسان نه در کسب ثروت یا مقام، بلکه در پرورش فضیلت‌های اخلاقی نهفته است. این کتاب بر چهار رکن اصلی استوار است:
خودشناسی: غزالی نقطه آغازین اخلاق را شناختن خود می‌داند. انسان باید بداند که کیست، از کجا آمده و هدف از خلقت او چیست.
خداشناسی: پس از شناخت خود، نوبت به شناخت خداوند می‌رسد. این شناخت باید با عشق و معرفت همراه باشد.
شناخت دنیا: دنیا در نگاه غزالی، تنها گذرگاهی برای رسیدن به آخرت است و نباید به آن دل بست.
شناخت آخرت: ایمان به زندگی پس از مرگ، عامل اصلی اصلاح رفتار و پرهیز از گناه است.
«کیمیای سعادت» با تاکید بر محاسبه نفس و مجاهده با نفس، به ما می‌آموزد که برای رسیدن به آرامش درونی و رستگاری، باید دائماً اعمال خود را بازبینی کرده و با تمایلات نفسانی مبارزه کنیم. این کتاب، گنجینه‌ای از حکمت و اخلاق است که می‌تواند زندگی هر فردی را متحول کند.
«چهل حدیث» از امام خمینی(ره)
اگر دنبال راهی برای شناخت بهتر خودتان و رسیدن به آرامش حقیقی هستید، «چهل حدیث» امام خمینی (ره) چراغ راه شماست.تصور کنید که در کنار یکی از بزرگ‌ترین عارفان تاریخ معاصر نشسته‌اید و او با زبانی ساده و صمیمی، گره از پیچیده‌ترین مسائل روحی و اخلاقی باز می‌کند. این کتاب درست همین کار را انجام می‌دهد.
«چهل حدیث» مجموعه‌ای از ۴۰ درس معنوی است که از چشمه زلال روایات پیامبر اکرم (ص) و ائمه اطهار (ع) سیراب شده است. امام خمینی در این کتاب، با تسلط بی‌نظیر خود بر علم اخلاق و عرفان، به شما نشان می‌دهد که چگونه با رذایل درونی مثل حسد، کبر، غرور و ریا مبارزه کنید و آنها را به فضیلت‌های اخلاقی تبدیل کنید.
چرا این کتاب را باید خواند؟
آموزش عملی خودسازی: این کتاب یک درس‌نامه خشک و فلسفی نیست، بلکه یک دستورالعمل عملی و گام‌به‌گام برای تهذیب نفس است.
پلی میان اخلاق و عرفان: «چهل حدیث» به زیبایی، مرز میان اخلاق فردی و عرفان الهی را درهم می‌شکند و نشان می‌دهد که این دو از هم جدا نیستند.
فراتر از یک کتاب: این اثر، بازتابی از شخصیت والای خود امام خمینی است؛ شخصیتی که هم فیلسوف بود، هم فقیه و هم عارف. با خواندن این کتاب، نه تنها با آموزه‌های اسلامی عمیق‌تر آشنا می‌شوید، بلکه به عمق نگاه معنوی یکی از مهم‌ترین شخصیت‌های تاریخ ایران پی می‌برید.