خبرآنلاین - جواد مرشدی: پس ازحمله اسرائیل به قطر موج نگرانی در کشورهای منطقه افزایش یافت. از مصر و ترکیه گرفته تا عربستان و اردن همه نگران تجاوزگری‌ها و توسعه‌طلبی‌های اسرائیل هستند. ظاهرا در نظم جدیدی که رژیم صهیونیستی برای خود تعریف کرده هیچ کشوری از حملات احتمالی اسرائیل در امان نخواهد بود، چه گروه‌های عضو محور مقاومت و چه کشورهای دیگر. به بیان دیگر، اسرائیل قصد دارد هر زمان که احساس تهدید امنیتی کند، در هر نقطه‌ای از منطقه اقدام نظامی انجام دهد.
پیش‌تر این رژیم چنین الگویی را درغزه و کرانه باختری دنبال می‌کرد، سپس دامنه عملیات خود را به لبنان و سوریه گسترش داد و اکنون وارد سطح تازه‌ای شده است. حمله به قطر می‌تواند آغاز روندی باشد که در آن اسرائیل کل منطقه را حوزه عملیات آزاد خود تلقی کند.به عبارتی ظاهرا این رژیم بنا دارد برتری نظامی خود را به رخ منطقه بکشد ونظم امنیتی جدیدی را شکل دهد
از سوی دیگراین حمله موجب شد تا بازیگرانی که تاکنون تصور می‌کردند با اتخاذ سیاست‌های دوگانه می‌توانند ازآسیب درامان بمانند، دیگر مصونیت ندارند.
خبرگزاری «خبرآنلاین» در گفتگو با صباح زنگنه، نماینده پیشین ایران در سازمان همکاری خلیج فارس، به بررسی ابعاد نگرانی کشورهای منطقه نسبت به حملات احتمالی رژیم صهیونیستی به این کشور ها پرداخته است.
*** رقابت‌های اسرائیل و ترکیه در سوریه و همچنین حمله به قطر تا چه اندازه ترکیه را در خطر منازعه مستقیم با اسرائیل قرار می‌دهد؟ آیا ترکیه در معرض خطر حمله جدی از سوی اسرائیل است؟
رژیم اسرائیل از سال‌ها پیش رویه‌ای را دنبال کرده که هیچ قدرتی در منطقه نتواند با آن رقابت کند و همگان برتری نظامی اسرائیل را بپذیرند. به همین دلیل بارها سوریه را تهدید و بمباران کرده، حتی پیش از بحران بشار اسد. همچنین مواضع گروه‌های مقاومت در عراق، مراکز تسلیحاتی و حتی فرودگاه جدید کربلا را هدف قرار داده است. در لبنان نیز از دهه ۷۰ میلادی تاکنون حملات متعددی انجام داده تا این کشور نتواند قدرتی در برابر اسرائیل ایجاد کند.
با توجه به عضویت ترکیه در ناتو، حملات اسرائیل علیه ترکیه در حد حملات ایذایی خواهد بود، نه حملات سنگین و مستقیم. با این حال اگر ترکیه در خاک سوریه پایگاه ایجاد کند یا تجهیزات نظامی انبار نماید، اسرائیل آن را تهدید تلقی خواهد کرد و همانند حملاتی که پیش‌تر علیه مواضع ایران در سوریه انجام داده بود، به این مراکز نیز حمله خواهد کرد. بنابراین حضور نیروهای ترکیه، ایران، عراق یا لبنان در نزدیکی فلسطین اشغالی برای رژیم صهیونیستی غیرقابل تحمل است.
*** تلاش‌های اسرائیل و حتی آمریکا برای تضعیف حشد شعبی در عراق تا چه اندازه مشابه اقداماتی است که علیه گروه‌های مقاومت در لبنان انجام شده است؟
با وجود فاصله جغرافیایی عراق از سرزمین‌های اشغالی، اسرائیل همواره نگران رشد نیروهای مقاومت بوده و برای تضعیف حشد شعبی برنامه‌ریزی کرده است. هرچند شرایط عراق دقیقا مشابه لبنان نیست، اما تجربه سوریه نشان می‌دهد که اسرائیل از هر فرصتی برای حمله به نیروهای مقاومت استفاده می‌کند. پس از تغییر شرایط در سوریه و ورود نیروهای تحت حمایت ترکیه، زمینه‌های جدیدی برای فشار بر گروه‌های مقاومت ایجاد شده است.
*** چندی پیش جولانی در مصاحبه‌ای از توافق پنهان با روسیه پیش از سقوط بشار اسد (۸ دسامبر ۲۰۲۴) پرده برداشت. با توجه به رویکرد نگاه به شرق ایران، آیا می‌توان به پوتین اعتماد کرد؟
واقعیت این است که به هیچ قدرتی نه روسیه، نه ترکیه و نه آمریکا نمی‌توان اعتماد کرد.
**** اما ما با روسیه پیمان داریم.
ایران با روسیه پیمان دفاع مشترک ندارد، بلکه صرفا پیمان همکاری دارد.
*** در صورت وقوع مجدد احتمالی جنگ آیا روسیه از ما حمایت خواهد کرد؟
روسیه در نهایت از منافع خود دفاع می‌کند، همانطور که در موضوع نیروگاه بوشهر عمل کرد. اگر روزی ایران هدف حمله مستقیم قرار گیرد، حمایت روسیه محدود به مهار تهدید در چارچوب منافع خود خواهد بود، نه دفاع همه‌جانبه از ایران.
**** تهدید سیسی به پایان دادن به ترتیبات صلح در منطقه تا چه اندازه جدی است؟ آیا اردن و مصر نگرانی‌هایی درباره اسرائیل دارند؟
بله، این نگرانی‌ها در هر دو کشور وجود دارد. با وجود قراردادهای صلح، مصر و اردن همچنان خود را در معرض تهدید می‌بینند. حتی عربستان که به دنبال عادی‌سازی روابط با اسرائیل است، پس از حمله اسرائیل به قطر به سرعت به سمت همکاری‌های استراتژیک با پاکستان رفت.
*** کلا کشورهای عربی منطقه تا چه حد از شرایط جاری موجودباید نگران باشند و اسرائیل چه هدف‌های دیگری را در منطقه، بعد از حمله به ۷ کشور در غرب آسیا دنبال خواهد کرد؟
اسرائیل اهداف خود را بارها آشکار کرده است. نخستین هدف، گسترش سرزمین‌های تحت اشغال است و دومین هدف، تضعیف و نابودی توان نظامی کشورهای عربی منطقه. به محض احساس تمرکز قدرت در مصر یا عربستان، اسرائیل تلاش خواهد کرد با حملات و فشارها این کشورها را مهار کند. تنها عاملی که ممکن است محاسبات اسرائیل را تغییر دهد، وجود قدرت هسته‌ای پاکستان در پشت سر عربستان است.
*** برخی از این کشورهای عربی حوزه خلیج فارس با امریکا توافقاتی دارند و همانطور که شما نیز اشاره داشتید حتی عربستان هم فکر نمی کرد اسرائیل به قطر حمله کند.بنظر شما سفر آقای لاریجانی به عربستان در خصوص مرتفع شدن این حملات احتمالی تاثیر مثبتی خواهد داشت؟
این سفرها نقش مهمی در رایزنی‌های دیپلماتیک دارند. اگر کشورها مسائل را رها کنند، همگی در معرض تهدید اسرائیل خواهند بود. بنابراین چنین دیدارهایی می‌تواند به هم‌افزایی و همکاری‌های امنیتی و سیاسی منجر شود.
*** آیا این هم‌افزایی نگرانی‌ها را برطرف می‌کند؟
عربستان می‌توانست علاوه بر پاکستان، از همکاری ایران نیز استفاده کند. انتخاب پاکستان به معنای عبور از ایران نبود، بلکه به دلیل دسترسی فوری‌تر و روابط طولانی‌مدت امنیتی و نظامی با این کشور بود. کمک‌های عربستان به برنامه هسته‌ای پاکستان نیز غیرقابل انکار است. با این حال، ایران هم می‌توانست در سطح بالایی در این هم‌افزایی حضور داشته باشد.
*** با این وجود می توانیم نتیجه بگیریم که این سفر دیرهنگام انجام شده؟
دیرهنگام بوده، اما همچنان می‌تواند نتیجه‌بخش و مؤثر باشد.
۲۱۲/۴۲