به گزارش خبرگزاری خبرآنلاین به نقل از اطلاعات آنلاین، در آخرین روزهای اردیبهشت‌ماه ۱۳۴۶ نخستین پیکان تولیدی کارخانه «ایران ناسیونال» در حالی از سوی محمدرضا پهلوی استارت خورد که حدود ۴ سال از آغاز به کار شرکت اتومبیل‌سازی برادران خیامی می‌گذشت؛ کارخانه‌ای که پس از شرکت ملی نفت و ذوب‌آهن، به عنوان «بزرگ‌ترین مجموعه صنعتی ایران» در آن مقطع شناخته می‌شد.
تقریبا همه مسئولان ارشد کشور، از شاه و نخست‌وزیر گرفته تا روسای مجلسین و شهردار تهران و... به ایران‌ناسیونال آمده بودند تا به گفته علی‌نقی عالیخانی، وزیر اقتصاد وقت، «یکی از ثمرات انقلاب سفید» را به جشن بنشینند و برنامه «صنعتی کردن کشور» را با سرعت بیشتری پیش ببرند.
عالیخانی طی گزارشی که در روز افتتاح بخش سواری‌سازی ایران‌ناسیونال به شاه داد، اعلام کرد که این کارخانه روزانه ۱۰ دستگاه اتومبیل سواری و ۷دستگاه اتوبوس و وسایل نقلیه دیگر تولید می‌کند و قرار است ظرفیت اتومبیل سواری ایران‌ناسیونال طی حدود ۲ ماه آینده به روزانه ۲۰ دستگاه افزایش یابد.
احمد خیامی، رئیس هیات‌مدیره ایران‌ناسیونال هم آن روز گزارش مفصلی از روند تولید محصولات این کارخانه و وضعیت تجهیزات و ماشین‌آلات مورد استفاده، ازجمله فرایند قالب‌سازی جدید ارائه داد و تاکید کرد و از همکاری‌های گسترده با شرکت «دایملر بنز» آلمان در حوزه اتوبوس‌سازی و همچنین شرکت انگلیسی «روتس» در بخش سواری‌سازی خبر داد.
آن روز براداران خیامی یک ماشین مخصوص کتابخانه به فرح پهلوی اهداء کردند تا در کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان مورد استفاده قرار گیرد.
آغاز به کار در وضعیت بحرانی
۲۴ اردیبهشت‌ماه ۱۳۴۶ در شرایطی به عنوان مبدایی برای صنعت سواری‌سازی در ایران مطرح است که سنگ بنای ایران‌ناسیونال، به عنوان نخستین واحد تولیدی انواع ماشین‌های ایرانی، از اتوبوس گرفته تا سواری، در ۱۴خردادماه ۱۳۴۲ گذاشته شد. این کارخانه در حالی در «کیلومتر ۱۸ جاده کرج»، در زمین‌هایی میان اتوبان و جاده مخصوص، آن هم در زمینی به مساحت تقریبی ۱۸ هزارمتر مربع آغاز به کار کرد که کشور روزهای پرالتهابی را پشت‌سر می‌گذاشت و همه توجه‌ها به قیام مردمی در اعتراض به بازداشت امام‌خمینی(ره) معطوف شده بود.
روزنامه اطلاعات در خبری که درباره آغاز به کار ایران‌ناسیونال منتشر کرد، سرمایه‌گذاری نقدی آن را ۱۰ میلیون تومان و «تماما ایرانی» دانست؛ کارخانه‌ای که همه مهندسان و کارکنان آن ایرانی بودند و ۲۰۰ نفر از دیپلمه‌های صنعتی را هم زیر نظر مهندسان شرکت، مشغول به کار گرفته بود. گفته می‌شد این کارخانه ۸۰ درصد اتوبوس‌ها و سواری‌های و ۱۰۰ درصد «تریلی‌های کشاورزی و سردخانه‌دار» را به صورت بومی و در ایران تولید می‌کند. نخستین تولیدهای شرکت اتوبوس‌های معروف به «ال‌پی» بود که شاسی آن‌ها از آلمان وارد می‌شد.
ایران‌ناسیونال چند ماه بعد، یعنی در ۲۸ اسفندماه ۱۳۴۲، فعالیت خود را به صورت رسمی آغاز کرد؛ آن هم در شرایطی که بحران‌های سیاسی موجود در کشور اسدالله علم را مجبور به استعفا کرد تا محمدرضا فرمان نخست‌وزیری را برای حسنعلی منصور صادر کند.
میراث احمد و محمود
احمد و محمود خیامی، به عنوان بنیان‌گذاران ایران‌ناسیونال و صنعت اتومبیل‌سازی در ایران، در دوره‌ای موفق شدند رویای کودکی‌شان را برآورده کنند که علی‌نقی عالیخانی، وزیر اقتصاد و تیم تکنوکرات او، ازجمله رضا نیازمند، معاون وقت وزیر اقتصاد، با راه‌اندازی ساختارهایی مانند «سازمان مدیریت صنعتی» و «سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران» برنامه صنعتی ویژه‌ای را برای ایران تعریف کرده بودند؛ برنامه‌ای که پیش از هر چیز برآورنده «رویاهای شاهانه» محمدرضا پهلوی بود.
برادران خیامی که در ابتدای مسیر اتومبیل‌سازی‌شان بر ساخت و صادرات اتوبوس، متمرکز بودند، از میانه دهه ۴۰ شمسی، به تولید اتومبیل سواری، با نام «پیکان» روی آوردند؛ ایده‌ای که با توسعه فعالیت‌های ایران‌ناسیونال، به تولید پیکان با مدل‌های مختلف کار، لوکس، جوانان و... انجامید.
در کنار این‌ها، وانت و اتوبوس در مدل‌های اتوبوس ۳۰۲شهری، بیابانی و سوپرلوکس و مینی‌بوس و آمبولانس از دیگر تولیدهای ایران‌ناسیونال به حساب می‌آمد. براساس برخی آمارهای موجود، تولید ماشین سواری در این کارخانه در سال۱۳۵۶ به حدود ۹۸ هزار دستگاه پیکان رسید و فعالیت برادران خیامی آن‌قدر گسترش یافت که کارخانه‌هایی در مشهد و زنجان راه‌اندازی کردند.
ایران‌ناسیونال که در سال ۱۳۴۲ فعالیت خود را با سرمایه‌گذاری ۱۰ میلیون تومانی آغاز کرده بود، در سال ۱۳۵۳ گزارشی منتشر کرد که شگفتی همه را به دنبال داشت؛ سرمایه شرکت به بیش از ۵۷۹ میلیون دلار رسیده بود؛ آن هم در شرایطی که در اواخر سال ۱۳۵۱ برادران خیامی از یکدیگر جدا شدند و احمد ترجیح داد وارد سرمایه‌گذاری در سایر حوزه‌های اقتصادی کشور شود.
شاید امروز بسیاری ندانند که ترانه معروف «تولدت مبارک» نخستین بار برای جشن رونمایی از «پیکان ۴۹» پخش شد؛ آهنگی که ترانه‌سرای آن «نوذر پرنگ» بود که آهنگسازی آن را «انوشیروان روحانی» برعهده داشت.
۲۵۹