به گزارش پایگاه فکر و فرهنگ مبلغ، همزمان با روز پژوهش، نخستین شماره دوماهنامه «دانش و اندیشه» ویژه دانش آموزان، دانشجویان، طلاب و پژوهشگران، با تمرکز بر تاریخ و فلسفه علم و با رویکردی تحلیلی به مبانی علوم طبیعی و ریاضی منتشر شد.
این نشریه که با هدف اصلاح نگرشهای رایج نسبت به علم و فناوری پا به عرصه مطبوعات گذاشته است، در مانیفست شماره اول خود تأکید میکند: «علم فقط آن چیزی نیست که کار میکند یا به مدرک و بازار ختم میشود؛ بلکه علم جریانی تاریخی است که با سوال آغاز شده، با بحران ایستاده و با اندیشه دوباره ساخته شده است.»
علم؛ فراتر از فرمولهای ریاضی و آزمایشات تجربی محض
رویکرد اصلی «دانش و اندیشه»، نقد نگاهی است که علم را خنثی، بیتاریخ و بدون پیشفرض میداند. دستاندرکاران این نشریه بر این باورند که فهم علم بدون درک ریشههای تاریخی و پرسشهای فلسفی پیرامون علیت، تجربه و تبیین، فهمی ناقص و گاه گمراهکننده است که علم را به یک مهارت بیتفکر تقلیل میدهد.
در این راستا، این دوماهنامه تلاش میکند با بازگرداندن «اندیشیدن عمیق» به مدرسه و دانشگاه، پیوند گسستهشده میان علوم طبیعی و ریاضیات با فلسفه را دوباره برقرار سازد.
اتصال ریاضیات، فیزیک، شیمی و زیست شناسی با نخ نامرئی فلسفه و اندیشیدن!
بخش «مقالهها» در این شماره، ترکیبی متوازن از موضوعات فیزیک، شیمی، ریاضیات و زیستشناسی است که با نخی نامرئی از جنس فلسفه به هم متصل شدهاند.
از عناوین برجسته این بخش میتوان به مقاله «همه جهان را در دل یک ذره پیدا کنید!» اشاره کرد که تعبیری ریاضی از یک اصل عرفانی ارائه میدهد. همچنین مقالاتی همچون «سه آزمایش شیمیایی از رابرت بویل» (بررسی نگاه مکانیکی دکارت)، «نقد تقلیل ذهن به مغز در کتاب زیستشناسی یازدهم» و «سیر مفهوم اینرسی از ارسطو تا نیوتن»، تلاش دارند تا روایتی پیوسته و مفهومی از تاریخ علم ارائه دهند.
بازخوانی میراث تمدن ایرانی-اسلامی نیز سهم ویژهای در این شماره دارد؛ چنانکه مقالاتی پیرامون «درمانهای روانتنی ابنسینا» و «داستان کشف الکل توسط محمدبن زکریای رازی» به چشم میخورد.
حل مسئله؛ فراتر از بازیهای ذهنی
یکی از بخشهای متمایز این نشریه، بخش «مسئلهها» است. در این بخش خبری از تستهای کنکوری نیست؛ بلکه مخاطب با معماهای واقعی تاریخ علم روبرو میشود. پارادوکس مشهور «آشیل و لاکپشت»، مناقشه تاریخی لاوازیه و پریستلی بر سر کشف اکسیژن و معمای «شکل زمین»، از جمله مسائلی هستند که ذهن مخاطب را به چالش فلسفی میکشند.
گفتوگو با صاحبنظران تاریخ و فلسفه علم
بخش «همراه با صاحبنظران» میزبان اندیشمندان برجسته کشور است. سخنرانی دکتر مهدی گلشنی با موضوع «ماده در فلسفه و فیزیک» و سخنرانی دکتر مهدی همازاده درباره «تاریخچه و آینده هوش مصنوعی در ایران»، همچنین گفتگوی اختصاصی دکتر عباس طارمی در مورد نظریه «میل» در فلسفه طبیعی ابنسینا که پایه های دینامیک نیوتنی را مستحکم نموده است، مطالب اصلی این بخش هستند. دکتر مهدی همازاده به مهمترین بحث جامعه علمی کشور در این روزها یعنی هوش مصنوعی پرداخته و مبانی جالبی برای امکان تولد هوش انسانی در ماشین ها اشاره نموده است.
گفتنیست این نشریه با صاحب امتیازی و مدیرمسئولی کاظم افشین پور از پژوهشگران حوزه تاریخ و فلسفه علم و به کمک جمعی از پژوهشگران علاقمند به این حوزه منتشر شده است.
«دانش و اندیشه» را چگونه بخوانیم؟
شماره نخست دو ماهنامه «دانش و اندیشه» هماکنون در پلتفرم کتابخوان الکترونیک «طاقچه» در دسترس علاقهمندان قرار گرفته است.
لینک دسترسی در طاقچه: https://taaghche.com/book/۲۴۶۴۸۶
پژوهشگران، دانشجویان، دانش آموزان و علاقهمندان برای تهیه نسخه چاپی این اثر میتوانند از طریق پیامرسانهای داخلی و خارجی (تلگرام، ایتا، بله، واتساپ و روبیکا) با شناسه کاربری @danesh_andishe_ir یا شماره تلفن ۰۹۳۳۶۶۶۳۹۷۷ ارتباط برقرار کنند.