فلسفه

ریمون آرون فرمانده سارتر در جنگ جهانی دوم / نگاهی به دفترچه‌های یادداشت ژان پل سارتر درباره جنگ جهانی دوم

اخبار اندیشهژان پل سارتر، در میان صدهاهزار سرباز ذخیره‌ای بود که در اول سپتامبر ۱۹۳۹ برای حضور در جنگ بسیج شدند. سارتر متولد ۱۹۰۵، خدمت نظامی خود را در سال ۱۹۲۹ در رَستۀ هواشناسی گذرانده بود، که در آن‌جا، تحت فرمان ریمون آرون قرار داشت، کسی که بعدها دوست او و سپس به مخالف سیاسی او بدل شد.

نخستین همایش فرافلسفه در ایران

اخبار اندیشهگروه فلسفه و انجمن علمی با همکاری معاونت پژوهشی دانشکده ادبیات دانشگاه شهیدبهشتی «نخستین همایش فرافلسفه در ایران» را برگزار می کنند.

داریوش شایگان؛ مادر گرجی و سنی، پدر ایرانی و شیعه؛ هویت چهل تکه / زندگی شایگان بدون توجه به رنجدیدگان / عشق به ایران تا جهان‌میهنی پسامدرن

اخبار اندیشهدر همسنجی عناصر گوناگون سازندۀ شخصیت فکری و فرهنگی شایگان، می‌توان گفت که آرام آرام سویۀ جهان‌میهنی در او رشد بیشتری کرد. هویت چهل‌تکه‌ای که او در نظر داشت در دو سویۀ توصیفی و تجویزی هم در چارچوب پسامدرنیته هم در چارچوب باور به ارزش‌ها و زیست جمعی جهان‌میهنانه می‌گنجید. شاید او، در نگرشی تقدیرگرایانه یا حتی پراگماتیستی، پسامدرنیته را گونه‌ای سرنوشت محتوم انسان، و هویت چهل‌تکه را هویت کولاژگونِ محتوم برای زیستن در آن می‌دانست.

استاد دانشگاه اتاوا کانادا از سخنان بیهوده در دنیای سیاست می گوید

تندروها با چه روشی ممکنه قانع بشوند؟/ بورگو و بحران حرف مفت و ضرورت شنیدن در سیاست/ درس‌هایی از فرانکفورت و گادامر

اخبار اندیشهبورگو می‌گوید اگر مثال دیویس را نمونه‌ای از گفت وگوی بالقوه‌ رهایی‌بخش مطابق با هرمنوتیک گادامری بدانیم، می‌بینیم که با دعوت به چنین مکالمه‌ای عملاً داریم طرف‌های ستمدیده‌ای مانند زنان زیر سلطه‌ی مردسالاری و رنگین‌پوستان گرفتار نژادپرستی و امثال ایشان را دعوت می‌کنیم که خود را به‌سختی و دردسر و خطر بیندازند و مکالمه‌ای خطرناک را با سرانجامی نامعلوم به امید تغییر آغاز کنند.

کرونا بیماری پست‌مدرن در گفتار فیلسوف ایرانی

رضا داوری: باید سرچشمه فساد را کور کرد/ تناسب ترسیدن و طمع سود با اخلاق پست مدرن / نجات جایی است که خطر آنجاست

اخبار اندیشهبیماری و به‌طور کلی و به‌خصوص این بیماری، یک امر صرفا پزشکی نیست و اگر بود، کار منحصرا به پزشکان واگذار می‌شد و این همه درباره آن حرف نمی‌زدند. اکنون سیاست و اقتصاد و فرهنگ و مدیریت و تجارت و سوداگری نیز شب و روزشان با کرونا می‌گذرد. همه از آن می‌ترسند و کسانی هم امیدوارند که از آن سود و صلاحی عایدشان شود. هم ترسیدن و هم طمع سود و صلاح داشتن، با روحیه و اخلاق پست‌مدرن تناسب دارد. یعنی از یکسو، دیگر اطمینانی وجود ندارد که بتوان از عهده یک ویروس که زندگی‌اش را بر هم زده است، برآید و از سوی دیگر به هر چیزی و حتی به کرونا هم امید می‌بندد.

نظریه بهزاد کریمی در باره ضرورت و اهمیت مفهوم‌شناسی تاریخ

دوران کرّ و فرّ پست‌مدرنیسم در جهان به سر آمده / افول پست‌مدرنیسم و اهمیت نظریه در تاریخ‌نگاری

اخبار اندیشهپست‌مدرنیسم را نمی‌توان پدیده‌ای گسسته از مدرنیسم دانست. دوران کر و فر پست‌مدرنیسم در جهان به سر آمده است. تا همین هفت، هشت سال گذشته، لااقل در ایران، دائم از پست‌مدرنیسم صحبت می‌شد، اما الان دیگر این طور نیست. این دوران در غرب مدت‌هاست رو به افول گذاشته است. خیزش دوباره‌ی راست سیاسی در اروپا و آمریکا نشان از همین امر دارد.

ویتگنشتاین، زبان و هویت / برگزاری جشنواره علمی و فرهنگی هویت

اخبار اندیشهسازمان مرکزی دانشگاه پیام نور جشنواره علمی و فرهنگی هویت با موضوع «زبان و هویت»، همزمان با روز بزرگداشت سعدی شیرازی را برگزار می کند.

بنیان های محافظه کاری مذهبی در آمریکا / افکار راسل کرک بازتابی از محافظه‌‏کاری سنتی در آمریکای ۷۰ سال اخیر

اخبار اندیشهراسل کرک: ما آمریکایی‌ها به آزادی‌های ادراکی انگلیسی‌ها استناد کردیم، نه به «آزادی، برابری و برادری». ساختار فلسفی و اخلاقی نظم مدنی ما ریشه در ایمان مسیحی داشت، نه پرستش عقل محض. موفقیت ما ناشی از اولویت قراردادن رشد، تجربه، سنت و تجویز نیاکان بر ایده‌های بزرگ انتزاعی است.

سمینارهای بهاره دانشکده علوم انسانی دانشگاه تربیت مدرس

اخبار اندیشهگروه فلسفه دانشگاه تربیت مدرس سمینارهای بهاره خود را در سال ۱۴۰۴ در روزهای دوشنبه، ساعت 10 الی 12 در دانشکده علوم انسانی برگزار می کند.

اکسیر شفقت، و فلسفه "کارما" در نگاه نصرالله پورجوادی/ عمل به نیکی و پرهیز از شر در فلسفه عین القضاه

اخبار اندیشهعین القضاه همدانی دقیقا بر اساس این اصل  فلسفی می گوید "چون که خواهی شر کسی از تو مصروف بود، تو شرخود از دیگران مصروف دار." به کسی بدی نکن. تا کسی به تو بدی نکند. "و یقین دان چون تو شرخود را از دیگران واداشته ای، شر هیچ کس به تو نرسد. در آن کوش که شر از خود کفایت کنی، که چون شر از تو برخیزد، همه عالم را دوست خود بینی، راه تو آن است که خیر، چندان که توانی به درویشان رسانی، و علی الخصوص به دوستان او و چندان که توانی شرخود را دفع کنی از خود، و از دیگران.

با چه علمی از زودباوری پرهیز می کنیم؟ / معرفت‌شناسی چیه؟

اخبار اندیشهکار فیلسوف‌ها این است که با طرح چنین سوال‌هایی ذهنمون رو به چالش بکشن. معرفت‌شناسی کمکمون می‌کنه تا با دقت بیشتری به باورها و دانسته‌هامون نگاه کنیم. بهمون یاد می‌ده که زودباور نباشیم.

با جملات به ظاهر محترمانه، گفت و گو را نابود می کنیم/ مسئله همیشگی؛ معیارهای تشخیص میان واقعیت، عقیده و حقیقت

اخبار اندیشهپیشنهاد من است که تمایز مبهم امر واقع/عقیده را کنار بگذاریم، به‌ویژه پاسخ طردکنندۀ «این صرفاً عقیدۀ شماست» را دیگر تکرار نکنیم. در عوض، باید بر این امر تمرکز کنیم که آیا افراد می‌توانند دلایل خوبی برای مدعایشان عرضه کنند یا نه -دلایلی که شاید ما را متقاعد کند با ایشان هم‌نظر شویم. به‌هرحال، عقیدۀ من این است. اگر شما عقیدۀ بهتری دارید، فقط نگویید این عقیدۀ من است، بگویید چرا.

پیام تسلیت مصطفی محقق داماد به رضا داوری اردکانی

اخبار اندیشهآیت الله مصطفی محقق داماد، در پیامی درگذشت خواهر اندیشمند فرزانه رضا داوری اردکانی را تسلیت گفت.

فلسفۀ حرمت طلا برای مرد چیست؟

اخبار دینحرمت استفاده از طلا برای مردان در دنیا، حکمی است که بر اساس روایات معتبر صادر شده است. فلسفه احکام بر مصالح و مفاسد استوار است، اما نمی‌توان علت یک حکم را منحصر به یک مورد دانست.

پیام تسلیت معاون اول رئیس جمهور به رضا داوری اردکانی

اخبار اندیشهمحمدرضا عارف معاون اول رئیس جمهوری، در پیامی، به اندیشمند فرزانه دکتر رضا داوری اردکانی، که در غم از دست دادن خواهر خود به سوگ نشسته، تسلیت گفت.

تحلیلی بر تفاوت مرگ و خواب با توجه به تجربه‌های «زندگی پس از زندگی»

اخبار دینحجت‌الاسلام والمسلمین حسین عشاقی عضو سابق گروه فلسفه پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی در یادداشتی به تحلیل از حقیقت مرگ در تجربه‌های «زندگی پس از زندگی»و تفاوت مرگ و خواب پرداخته است.

درباره هجوم جوانان سرگشته غربی به ایران در نیمه دهه پنجاه

هیپی‌ها، توریست‌هایی که شپش در جیبشان سه‌ قاپ می‌انداخت!

تاریخ ایران«آه، خیام را گفتید، ما عاشق خیام هستیم. در تمام تاریخ اگر یک نفر بوده باشد که حرف ما را بفهمد همین خیام است.»

هیچ چیز بالاتر از حقیقت نیست اما حقیقت چیست؟

تنها چیزی که همه عمر آدمی صرف آن می شود / جستجوی حقیقت؛ از افلاطون تا گادامر، سفری دراز و بی‌پایان

اخبار اندیشهحقیقت؛ کلان پرسش ابدی بشر است که در درازنای تاریخ همواره پی چیستی آن بوده است. اهمیت حقیقت از آن رو است که توافق بر سر حقیقت نیز خود به اندازه کافی چالش برانگیز است. این که انسان ها چگونه بپذیرند که حدود و ثغور حقیقت چیست و چه گزاره ای را می توان حقیقت دانست حاصلش هزاران صفحه نظریاتی است که فلاسفه و منطقیون و متکلمان نوشته اند. یافتن حقیقت لزوما محدود به پرسش های دنیوی و علم ماده (فیزیک) نظیر کشف حقایق و قانونمندی های جهان نمی شود، پرسش هایی نظیر "ز کجا امدم و آمدم بهر جه بود؟" که به تعبیر دکتر ملکیان پاسخ آن ها از محدوده دین نیز خارج است، از اساسی ترین پرسش هایی بوده است که بشر همچنان پاسخی حداکثری، که عقلا را اقناع کند، نیافته است.

وضعیت ایران و مسئولیت دولت، جامعه و روشنفکران در بررسی استاد دانشگاه

عبدالکریمی: آمریکا هنوز ایران را به رسمیت نشناخته / امروز خود ایران مسئله است؛ احتمال شکست وفاق / خلق گفتمان جدید به منظور آشتی ملی

اخبار اندیشهما نیازمند یک گفتمان ملی هستیم.خلق گفتمان جدید خارج از گفتمان مرسوم موجود و خارج از گفتمان روشنفکران. ساختار سیاسی باید نگاه خود را تغییر دهد زیرا در غیر این صورت به دلیل مشکلات جامعه با مسائل عدیده ای مواجه خواهد بود. این مسائل و بحران ها ممکن است همه دستاوردهای انقلاب و دستاوردهای جبهه مقاومت را از دست داده و خون شهدا پایمال می شود...اعلام می کنند ما با آمریکایی ها مذاکره کنیم، اما دقت نمی کنند که آمریکاییها ننشستند با ما مذاکره کنند. امروز چنین نیست که ما نمی خواهیم مذاکره کنیم، مسئله این است که اصلا طرف مقابل ما را به رسمیت نشناخته است. قبول مذاکره کنیم با چه کسی؟

آموزش ترجمه متون مطبوعاتی و اخبار

اخبار اندیشهدوره «آموزش ترجمه متون مطبوعاتی و اخبار» برای حوزه علوم انسانی شامل علوم سیاسی، حقوق، اقتصاد، علوم اجتماعی، روزنامه نگاری خبرنگاری و ... برگزار می شود.

آیا اخلاق مستلزم دین است و یا دین بدون اخلاق تعینی ندارد؟

اخبار دینبسیاری از الهی‌دانان و برخی از متفکران و فیلسوفان معتقدند که میان اخلاق و دین، رابطه یا استلزام ذاتی وجود دارد که استنتاج‌پذیری از شقوق استلزام شمرده می‌شود.

فلسفه و علم: تفاوت واقعیت و حقیقت

جستجوی حقیقت در میان واقعیت‌ها: سفری در دنیای علم و فلسفه

اخبار اندیشهآن چیزی که شما می توانید در نهایت بر روی آن قضاوت بکنید، برداشتی است که از حقیقت دارید. پس واقع بین بودن به معنای دیدن آن واقعیت هایی است که وجود دارند. و نه آن حقیقتی که در ذهن شما شکل گرفته است. از این رو به نظرم می رسد که حقیقت تلخ نیست. بلکه این واقعیت ها هستند که تلخ هستند. پس واقعیت برداشتی است که هر کسی، نسبت به حقیقت دارد

درد رویارویی صادقانه، احترام و اعتماد ایجاد می‌کنه/ شادی با زور ایجاد نمی شه / زندگی توام با شادی چگونه ایجاد می شود؟

اخبار اندیشهفیلسوف معاصر آلن واتس (Watts) بهش میگه قانون تلاش معکوس (the backwards law) و حرفشم این است که هرچه بیشتر به دنبال حال بهتر باشی، کمتر راضی خواهی بود، چرا که در روان خودت اون چیز رو نداشته فرض می‌کنی و با تشدید نداشتنش اضطراب بیشتری رو تجربه می‌کنی...رنج کشیدن از طریق ترس‌ها و اضطراب‌ها باعث میشه بتونید شهامت و تداوم رو در خودتون پرورش بدید. هرچیز با ارزشی تو زندگی وقتی به دست میاد که تجربه ی منفی مربوط به اون رو پشت سر بذاری. هر تلاشی واسه فرار کردن از تجربه‌ی منفی، یا طفره رفتن ازش، یا سرکوب کردن‌ش باعث میشه که ترکش‌های انفجارش بره توی چشم خودت.

فلسفه غیبت حضرت حجت در چیست؟

اخبار دینباید در هر عصر و زمانی امام معصومی به عنوان جانشین پیامبر اکرم (ص) باشد چنانکه پیامبر (ص) فرمودند: اگر حجت خدا بر روی زمین نباشد، زمین ساکنانش را نابود می کند.و می دانیم که امام حسن عسکری(ع) یازدهمین پیشوای شیعیان و جانشین پیامبر اکرم (ص) است و پس از او فرزندش امام مهدی(عجل) عهده دارد امامت امت می باشد که الان در غیبت کبری به سر می برند.

نبود برابری میان زنان با مردان در اندیشه فیلسوفان غربی

اخبار اندیشهبا وجود زن ستیزی، فلسفه اخلاق کانت، قابلیت این را دارد که در دفاع از مدعیات فمینیستی، به کار گرفته شود. متفکر ما، هر انسانی، اعم از زن و مرد را غایت فی نفسه می دانست. بنابراین، مرد (پدر یا شوهر)، نمی تواند با زن همانند ملک خویش رفتار کند، چرا که مالکیت بر زن، مستلزم شیء دیدن او خواهد بود. وقتی زنان و مردان، هرکدام غایت فی نفسه باشند، آن‌گاه از این نظر، دارای موقعیتی برابرند و هیچ یک نمی تواند دیگری را مورد سوء استفاده قرار دهد.

باشگاه اندیشه برگزار می کند

نشست های لیالی لیلی؛ الهیات گشوده

اخبار اندیشهمدرسه مطالعات دیالوگ و مدرسه مطالعات دین باشگاه اندیشه، سال چهارم لیالی لیلی را با عنوان الهیات گشوده برگزار می کند.

رضا داوری اردکانی در مراسم گرامیداشت روز جهانی آینده:

داوری: در ۹۲ سالگی نه کتاب می‌توانم بخوانم و نه زندگی می‌توانم بکنم / همه زندگی من با کتاب بوده است

اخبار اندیشهرضا داوری اردکانی در مراسم روز جهانی آینده در فرهنگستان علوم گفت: اکنون در ۹۲ سالگی نه کتاب می‌توانم بخوانم و نه زندگی می‌توانم بکنم. آن روزی که کتاب می‌خواندم، زندگی می‌کردم. اما برخی‌ها نمی‌فهمیدند که زندگی من با کتاب است.

حسین ممتاز و بررسی گفتمان و فلسفه حاکم بر عصر سینگولاریته

سینگولاریته گفتمان متحول کننده زندگی تا ۲۰۵۰ / ویژگی های عجیب عصر سینگولاریت / خوراک ظهر بدون دخالت انسان از طریق اطلاعات سلولی آماده می شود

اخبار اندیشهاشتباه است فکر بکنیم سینگولاریته به معنای هوش مصنوعی است. سینگولاریته روی یک سری از پایه ها و ستون ها قرار می گیرد که یکی از مهم ترین ها، شاید جزو دو یا سه مهمترین اش، حوزه هوش مصنوعی است. اما سینگولاریتی هوش مصنوعی نیست. چرا؟ زیرا ما باید بتوانیم با دنیای خارج مان ادغام بشویم،  و اتصال برقرار بکنیم. ابزار این اتصال، یا وارد شدن به دنیای درون ما، هوش مصنوعی است

زندگی فلسفی با زندگی غیرفلسفی چه تفاوتی می‌کند؟

فلسفی زندگی کردن جرات و توانمندی می خواهد / ذهن سزاوار وظیفه‌ای است که درخور توانایی‌هایش باشد /"مرد بی‌خاصیت": فلسفه گمشده در زندگی مدرن

اخبار اندیشهتوصیفی که اولریش از خودش می‌کند، به «ماشینی تبدیل می‌شود که زندگی را بی‌امان ارزش‌زدایی می‌کند». تنها راه گریز از این لازمه این است که به ذهن وظیفه‌ای محول کنید که در خور توانایی‌هایش باشد؛ پرسش‌هایی پیش پایش بگذارید که بدون هیچ ملاحظه‌ای عمیقاً درباره‌شان بیندیشد. اما قطعاً این کار مستلزم این است که برای رسیدن به پاسخ‌ آن‌ها امید داشته باشید. و یک راه برای فهمیدن فلسفه‌ورزی همین است: فراهم‌آوردن فضایی امن برای عملکرد آزاد و رهای ذهن.

گروه تخصصی جامعه شناسی سیاسی انجمن جامعه شناسی ایران برگزار می کند

سیاست و بی عدالتی آموزشی در ایران

اخبار اندیشهگروه تخصصی جامعه شناسی سیاسی انجمن جامعه شناسی ایران نشست « سیاست و بی عدالتی آموزشی در ایران!» را با حضور استادان و پژوهشگران دانشگاهی برگزار می کند.