فلسفه
-
بررسی وحدت وجود در فلسفه و عرفان اسلامی
سید حسن امین: پیرو ملاصدرا هستم / فایده عملی اعتقاد به وحدت وجود، تساوی انسان و برابری بدون تبعیض است / سهروردی احیاگر فلسفه ایران باستان
اخبار اندیشهسید حسن امین در تبیین دیدگاه فلسفی خود، مفهوم وحدت وجود را نه صرفاً عرفانی و نه صرفاً فلسفی میداند، بلکه قائل به تلفیقی از هر دو خوانش است. او معتقد است مراتب هستی در حقیقت تجلیهای گوناگون یک وجود واحد و جاری هستند که در شدت و ضعف، ظهور مییابند...از نظر امین فایده عملی و اخلاقی اعتقاد به وحدت وجود، تساوی انسان و برابری بدون تبعیض نوع بشر است و نیز مسئولیت نسبت به محیط زیست و نسلهای آینده. اینکه وحدت وجود در فلسفه و عرفان اسلامی ربطی به همهخدایی و پانتهایسم هندویی یا شرک در اسلام ندارد سوءتفاهمی از تعبیر وحدت وجود رایج است که در این کتاب او سعی کردهام آنها را تصحیح کند.
-
چیستی «نظمِ بدون امریکا» / درآمدی بر فلسفه کانون قدرت در عصر ژلهای شدن قدرت / امریکا تنها یک بخش مهم نظم جهانی است، نه بخش مرکزی آن
اخبار اندیشهسخن نخستوزیر کانادا، یک هشدار به واشنگتن و یک نشانه مهم برای جهان است: امریکا هنوز قدرتمند است، اما دیگر یگانه نیست. جهان میتواند بدون امریکا ادامه بدهد، زیرا نظم دیگر تککانونی نیست. قدرت، ژلهای شده است: گسترده، سیال و چندساحتی و در چنین جهانی، «قدرت» نه در دست یک کشور، بلکه در ساختارهای شبکهای و در مدیریت هوشمند روابط چندجانبه است. نظم آینده، نظم همکاریهای متکثر خواهد بود و در این نظم، هیچ کشوری حتی ایالاتمتحده امریکا مرکز مطلق نخواهد بود.
-
به مناسبت سالروز درگذشت محمدعلی فروغی
استفاده ابزاری فروغی و استبداد از یکدیگر/ نقد بیماری «سیاه و سفید بینی»؛احیای فروغی و طرد شریعتی / ذکاءالملک در شب استبداد متجددمآبانه ما
اخبار اندیشهفروغی نخست وزیری نبود که صرفا گوش به فرمان استبداد جدید بنشیند، بلکه میخواست اهداف و نیات تجددخواهانهاش را با ابزار استبداد جدید نیز دنبال کند. به عبارت دیگر، اگر استبداد نو از او استفاده ابزاری میکرد او نیز از استبداد جدید استفاده ابزاری میکرد. او مغز متفکر تجددمآبی مستبدانه و استبداد متجددمآبانه بود. فروغی نظریهپرداز تجدد برای ایران و ایرانِ متجدد بود، ناسیونالیستی مدرنیست.
-
فلسفه تشریع حکم قصاص در قرآن
اخبار دینیکی از احکام بسیار مهمی که خداوند در قرآن کریم بیان فرموده، قصاص است. اهداف مجازات بر اساس بینش اسلامی متفاوت است. تشریع مجازات قصاص در قرآن، یک گام بسیار مهم در ایجاد یک نظام کیفری عادلانه می باشد.
-
مروری بر کتاب «فراخنای آزادی و عدالت» اثر سید علی محمودی
فلسفه ای که در میانه جنایت آمریکا با کودتا در ایران و شیلی و جنگ ویتنام شکل گرفت / جان رالز، دو مفهوم آزادی و عدالت را با هم پیوند داده است
اخبار اندیشهکتاب فراخنای آزادی و عدالت، شرحی خوشخوان و فراگیر از اندیشههای جان رالز ارائه داده و اندیشههای این فیلسوف را در زمینه و زمانهاش بررسی میکند...رالز در دوره دانشجویی و سپس در مقام استادی دانشگاه، پیگیر رنجها و دردهای مردم بیپناه در کشورهای جنوب بود که تجاوز ارتش ایالات متحده به ویتنام، راه انداختن کودتا در برخی کشورها، از جمله در دوران نهضت ملی ایران به رهبری محمد مصدق، از نمونههای بارز آن بود. این تجربهها رالز را بر آن داشت که در سرشت و سرنوشت انسانها اندیشه کند و تفلسف را با تحول، و تعبیر را با تغییر همراه سازد.از این جهت میتوان گفت که نظریههای رالز، انتزاعی و بدون دغدغه واقعی و پشتوانه تجربی نیست.
-
فلسفه عطار نیشابوری؛ عبور از خوانش ادبی به کشف نظام اندیشه
اخبار دینطاهره بهرامی، پژوهشگر فلسفه و عرفان معتقد است؛ نظام فکری و فلسفی ایرانی از فردوسی آغاز میشود و در عطار، مولوی و حافظ به اوج میرسد؛ به دیدگاه او شناخت عرفان ایرانی نیازمند پیوند دوباره ادیب و فیلسوف است و تا زمانی که این ارتباط برقرار نشود، تحقیقات ما فقط در سطح شعر میچرخند و به گوهر اندیشه که در پسِ زبان نمادین و ساختار روایی این متون نهفته است، راه پیدا نمیکنند.
-
سخنرانی اصغر دادبه، ایرج شهبازی در نشست فلسفه و جامعه شناسی ادبیات
اخبار اندیشهشهر فلسفه ایران نشست ۶۷ خود را با موضوع «گفتارهایی در فلسفه ادبیات و جامعه شناسی ادبیات» برگزار می کند.
-
در نشست «بایستگی فلسفه در جهان امروز» بررسی شد
محمدرضا بهشتی : فلسفه از دل حیرت زاده میشود و زندگی ما آکنده از حیرتهای نو است/ آنچه وعده سعادت می داد به رفاه ذهنی و مادی کاسته شده
اخبار اندیشهسید محمدرضا بهشتی، استاد فلسفه غرب دانشگاه تهران، معتقد است:«امروزه فلسفه نهتنها به نقطه پایان نرسیده، بلکه هر روز اهمیت خود را بیشتر جلوهگر میکند.» ... جهان معاصر با سرعتی سرسامآور دگرگون میشود و امور بدیهی دائماً از جای خود کنده میشوند؛ همین تغییرات پیوسته، انسان را بار دیگر با پرسش آغازین فلسفه روبهرو میکند:«این چیست؟»
-
من دلم سخت گرفته است
داوریاردکانی، رضادر این روزها حال خوشی ندارم ولی این ناخوشی در سن و سال من طبیعی است.
-
لیبرالیسم چگونه فاشیسم را توجیه می کند؟
اخبار اندیشهفون میزس در این کتاب درباره مقطع زمانیِ بعد از قدرت گرفتن بولشویکها برای توجیه و دفاع از فاشیسم مینویسد: «نمیتوان انکار کرد که فاشیسم و تمام تکاپوهای دیکتاتوریجویانهی مشابه، پر از نیتهای خوبند و مداخله آنها در این مقطع زمانی تمدن اروپا را نجات داده است. خدمتی که فاشیسم با این کار خود انجام داده است در تاریخ جاودان خواهد ماند.» ... فون میزس در این کتاب مینویسد: «نمیتوان انکار کرد که فاشیسم و تمام تکاپوهای دیکتاتوریجویانهی مشابه، پر از نیتهای خوبند و مداخله آنها در این مقطع زمانی تمدن اروپا را نجات داده است. خدمتی که فاشیسم با این کار خود انجام داده است در تاریخ جاودان خواهد ماند.» احتمالاً اگر مارکوزه آن «نیتهای خوب» فاشیسم را که فون میزس به کار برده، در نوشتهاش میآورد بیشتر میتوانست توجیه فاشیسم توسطه لیبرالیسم را به تصویر بکشد.
-
وبینار فیلسوفان معاصر آمریکایی برگزار می شود
اخبار اندیشهوبینار فیلسوفان معاصر آمریکایی توسط خانه آشنا با همکاری انجمن حکمت و فلسفه ایران به مناسبت روز جهانی فلسفه برگزار میشود.
-
اعوانی: بدون حکمت، ایران آسیب می بیند و جای آن غربزدگی مینشیند / پژوهشگری درغرب، برای شرح شفا ۱۰ میلیون یورو دریافت کرد
اخبار اندیشهنشست «خردورزی؛ رسالت جاودان فلسفه در حیات بشری» سهشنبه، ۴ آذرماه به مناسبت روز جهانی فلسفه در محل مرکز نشر دانشگاهی برگزار شد. دکتر غلامرضا اعوانی با ارسال پیامی به این هماندیشی از «غربت فلسفه» گفت و چرایی آن را تبیین کرد. دکتر اعوانی هشدار داد که اگر فلسفه و حکمت تضعیف شود، جای آن را «غربزدگی» خواهد گرفت.
-
بنیادگرایی مذهبی از کجا میآید؟
اخبار اندیشهزمیگراد در کتابش بر «انعطافپذیری شناختی» تأکید دارد: توانایی مغز برای همزیستی با تضادها، پذیرش «ندانستن» بدون وحشت، و دیدن انسانیت در مخالف. این انعطاف با تمرینهایی چون سؤالبازی («آیا ممکن است من اشتباه کنم؟») یا درمان شناختی/رفتاری رشد میکند. راه بیرون آمدن از چرخه، پذیرش تدریجی ابهام است: فهمیدن که «ندانستن» ترسناک نیست، انسان بدون همهٔ جوابها باارزش و امن است، و التیام تحقیرها و تنهاییهای قدیمی.
-
برگزاری همایش « اندیشه ایران، هویت ایرانی» به مناسبت روز جهانی فلسفه
اخبار اندیشهمؤسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران به مناسبت روز جهانی فلسفه همایشی با عنوان «اندیشه ایران، هویت ایرانی» برگزار میکند.
-
رونمایی از ۳ کتاب فاخر درباره امام محمد غزالی
اخبار اندیشهمراسم رونمایی از ۳ کتاب فاخر درباره امام محمد غزالی با حضور استادان و پژوهشگران مطرح کشوری در مجمع فلاسفه ایران برگزار می شود.
-
پیام فیلسوف ایرانی به مناسبت روز جهان فلسفه
رضا داوری اردکانی: میتوان با روشن شدن چراغی به ظلمت شب پایان داد/ از این اکنون به آسانی نمیتوان عبور کرد/ پایان روزگار کانت، هابس، دکارت و بیکن
اخبار اندیشهرضا داوری اردکانی : ما وارث فلسفه دوره اسلامی هستیم و کموبیش با فلسفه اروپایی هم آشنا شدهایم، اما روزگارمان میل و رغبتی به فلسفه ندارد و گردش امور چنان است که حتی به خرد و دانایی نیز احساس نیاز نمیشود. دوران بینیازی از خرد دوران عجیبی است. این دوران هرچه باشد مجال مناسبی برای روکردن به فلسفه نیست. هرچند که وقتی این احساس به نهایت شدت برسد میتوان به روشن شدن چراغی امید بست که به ظلمت شب تاریک پایان دهد و نگذارد که جانها به ستوه آید؛ ولی چنین حادثهای کمتر پیش میآید.
-
کتاب و کتابت در تاریخ اسلام در نگاه سید مصطفی محقق داماد
روایت محقق داماد از مخالفان و موافقان انتشار کتاب میان مسلمانان صدر اسلام / پیشوایان دین مقوم نهضت ترجمه
اخبار اندیشهفاصله چندانی نگذشته بود که یکباره «نهضت ترجمه» آغاز شد. منابع اصلی یونانی وارد تمدن اسلامی شد و مترجمان حرفهای به ترجمه آنها پرداختند. دستگاههای قدرت نیز از این جریان حمایت کردند. در کنار آن، جملهای مقدس و اثرگذار از پیشوایان دینی توسط مسلمانان نقل شد که: «قَیِّدوا العِلمَ بالکِتابة»؛ یعنی علم را با نوشتن مهار کنید تا از دست نرود. این جمله درست برخلاف رویکرد پیشین قرار داشت و باعث شد کتابت، تألیف و نقل مکتوب رواج بیشتری پیدا کند.
-
فاضلی و معینی در نشست «جنگ و صلح» در دانشکده علوم سیاسی دانشگاه تهران مطرح کردند
جهان شاهد جنگ میان آمریکا و چین خواهد بود؟ / ۲۰۰ میلیون کشته بعد از جنگ جهانی دوم نتیجه ماهیت دولت مدرن / شکست روشنگری
اخبار اندیشهنکته بسیار قابل تأمل این است که کشته شدن این میلیونها انسان در قرن بیستم، معنا و دلایل دینی یا مذهبی نداشت؛ بلکه برمبنای قلمروخواهی، زبان، نژاد و قومیت بوده است...چرا استراتژی روشنگری در دستیابی به این اهداف زیبا و شاید متعالی خود ناموفق بود و عملاً به جای کاهش جنگها، جهان شاهد افزایش جنگها بود؟ فاضلی این طور پاسخ داد: استراتژیها و حتی استراتژی روشنگری، دو دشمن یا دو نیروی مخالف دارند؛ یکی فرهنگ تاریخی و رسوب شده جوامع و دیگری غریزه انسانی است.
-
کتاب بار هستی، سفری فلسفی به درون انسان و پرسش های اساسی زندگی
اخبار اندیشهانجمن علمی دانشجویی فلسفه و حکمت اسلامی دانشگاه تهران، مطالعه کتاب بار هستی میلان کوندرا را به عنوان یک کتاب مهم ارزشمند به اندیشه ورزان متون فلسفی و دانشجویان آن پیشنهاد کرده است.
-
فلسفه اخلاق چیست و مطالعه آن چه ضرورتی دارد؟
اخبار دینفلسفه اخلاق شاخهای از علم فلسفه است و به پرسشهای عقلانی و بنیادین اخلاقی میپردازد. و طبعا تاریخچهای به درازای تاریخچه تفکر بشری دارد.
-
مروری بر کتاب درآمدی بر فلسفه هیجانات
از خشم تا عشق
اخبار اندیشه«درآمدی بر فلسفه هیجانات» بیش از یک کتاب آکادمیک است؛ یک دعوت به تأمل عمیق در باب خودمان است. در روزگاری که احساسات اغلب به رواندرمانی، دارو یا سرگرمی واگذار میشوند، این کتاب یادآوری میکند که هیجانات نه تنها بخشی از انسانیت ما، بلکه «کلید فهم جهان، دیگران و خودمان» هستند.
-
برگزاری نشست «بازخوانی مفهوم صلح در نگاره های استاد فرشچیان»
اخبار اندیشهانجمن علمی مطالعات صلح ایران با همکاری موسسه فرهنگی هنری پژوهشی صبا نشست «بازخوانی مفهوم صلح در نگاره های استاد فرشچیان» را برگزار می کند.
-
-
انقلاب بزرگ حیات در آستانه تعریف مجدد معنای وجود / ابرهوش: بزرگترین موفقیت یا واپسین اختراع / معنای زندگی در عصر هوش مصنوعی
اخبار اندیشهمیتوان تصور کرد جهانی را که در آن نیاز به تحصیل برای یادگیری اطلاعات خام از میان رفته، زیرا هر پرسش در کسری از ثانیه پاسخ داده میشود یا جهانی که کار فیزیکی و ذهنی بر عهده ماشینهاست و انسان تنها تماشاگر است. در چنین شرایطی اگر معنای زندگی به کار و تحصیل وابسته باشد، ناگزیر به پوچی میانجامد. اما اگر معنا را در تجربه، عشق، خلاقیت و ارتباط انسانی جستوجو کنیم، هوش مصنوعی میتواند رفیقی باشد که ما را از سطح نیازهای ابتدایی فراتر ببرد و به قلمروهای تازهای سوق بدهد.
-
قاسم پورحسن در نشست تخصصی «فارابی؛ آوای اندیشه» بررسی کرد
فارابی، معمار تمدن خرد ایرانی و فراتر از ارسطو / بازخوانی میراث حکیم در عصر رکود فلسفه و چالشهای اجتماعی معاصر
اخبار اندیشهقاسم پورحسن گفت: فارابی آغازگر شکلگیری تمدن اسلامی مبتنی بر خرد ایرانی است. بدون او و ابنسینا، تمدن اسلامی پدید نمیآمد؛ زیرا تمدن بدون دانش ممکن نیست. با این حال، بسیاری از نوشتههای مربوط به فارابی یا از سوی مستشرقان است یا فاصله زیادی با حقیقت اندیشه او دارد. پارسانیا:مدینه فاسقه از نظر او همان جامعهای است که معرفت دینی را میشناسد اما عمل دنیوی دارد و این تلاقی فاسق و منافق، تصویری از جامعه اسلامی پس از صدر اسلام و بهویژه دوره بنیامیه ارائه میدهد. اگر این وضعیت استمرار یابد، جامعه به مدینه ضاله میرسد؛ جایی که فرهنگ تحریفشده جایگزین هدایت میشود.
-
«هوش مصنوعی و ما» در نشست دانشگاه آزاد اسلامی بررسی شد
چرا فلسفه باید با سلاح خردورزی به نبرد الگوریتمها برود؟ / هوش مصنوعی فرصتی برای تعریف مجدد «انسان بودن» در عصر سیطره دادهها
اخبار اندیشهدر نشست «هوش مصنوعی و ما» دانشگاه آزاد اسلامی، فلاسفه بر ضرورت ورود فلسفه برای توصیف دگرگونیهای دیجیتال تأکید کردند. سخنرانان با معرفی مفاهیمی چون اینفوسفر (جهان اطلاعاتی) و اینفورگ (انسان اطلاعاتی)، هوش مصنوعی را زمینهساز آلودگی اطلاعاتی و چالشهای هستیشناختی دانستند. همچنین، بر تمایز کنش اصیل انسانی (فلسفهورزی و هنرورزی) از تولیدات ماشینی و خطر سلب هویت فردی در چارچوبهای فنی هوش مصنوعی تأکید شد.
-
سخنگوی دولت: فارابی دروازه تمدنی ایران را به سمت یک تمدن شکوفا و بزرگی گشود
تاریخ ایرانمهاجرانی: فارابی مسیری را با نام تشخص دادن گشود، فارابی در این مسیر، انسان را محور قرار داد و وقتی که انسان را محور قرار داد، او را با عقل کاملی که متصل میشود و میتواند تفکر کند و عاملیت دارد، معنا داد.
-
حسین واله رئیس موسسه حکمت و فلسفه در روز جهانی فلسفه از سقراط می گوید
چرا سقراط از مرگ فرار نکرد؟ / «فلسفیدن» نیاز امروز ایران؛ خردورزی، کلید مقابله با منافع پنهان و دستیابی به صلح جهانی / فلسفه از ایران به یونان رفت
اخبار اندیشهحسین واله گفت: در تاریخ مشهور است که سقراط را بازداشت کردند و گفتند اظهار ندامت کن یا جام شوکران را بنوش. عدهای از شاگردانش هم گفتند که میتوانیم تو را فراری دهیم. اما سقراط فرار نکرد. چرا فرار نکرد؟ آیا میتوان تصور کرد یک آدمی سر دو راهیهای مختلفی قرار بگیرد که یکی از آنها جان و دیگری چیز دیگری باشد و آن چیز دیگر را بر جانش ترجیح دهد؟
-
آیت الله صالحی مازندرانی از زبان فرزند: بدون معقول و فلسفه نمیتوان سخن معصوم را درک کرد
اخبار دینآیت الله صالحی مازندرانی معتقد بود حشر و نشر علما با مردم نباید حذف یا کمرنگ شود؛ جاذبه باید در حد اعلی و دافعه در حد ضرورت باشد و خودش نمونه تمام عیار این مهم بود به گونهای که هر کس حتی یک بار ایشان را میدید، شیفته اخلاق و مرامش میشد.
-
فرانکشتاینِ «گییرمو دلتورو»، گناه آفرینشِ بیمسئولیت
اخبار اندیشهمیلان کوندرا میگوید، «زندگی یعنی حملِ زخمیِ خویش در جهان». دلتورو نیز، بیآنکه بگوید، همین را به تصویر میکشد: زیستن، یعنی پذیرش زخم، نه انکارش؛ آفریدن، یعنی به دوش کشیدنِ بارِ مخلوق؛ و انسان بودن، یعنی ایستادن در میانه تاریکی و نور، میان رنج و معنا، میان خالق و مخلوق و در برزخی که نامش زندگی است.