مهدی یاورمنش: در گذشت 17 هنرمند، نویسنده و مترجم در سه ماهه گذشته، خانواده‌های آنان را داغ دار و اهالی فرهنگ و هنر کشور را سوگوار کرد.
بهار امسال، هفت هنرمند موسیقی ندای حق را لبیک گفتند، پنج فعال عرصه ادبیات در دفتر عمر خود نقطه پایان گذاشتند، چهار سینماگر چشم از جهان فرو بستند و یک فعال تئاتر روی در نقاب خاک کشید.
علاوه بر فوت تاثرانگیز این هنرمندان، تشییع جنازه و خاک سپاری غریبانه تعدادی از این چهره‌های فرهنگی نیز خبرساز شد و تاسف بسیار برانگیخت.
نوا‌ها و آواهایی که خاموش شدند
عصر 28 اسفند 1390، وقتی خبر درگذشت جلال ذوالفنون، آهنگساز و نوازنده پیشکسوت و سر‌شناس موسیقی سنتی از سوی رسانه‌ها منتشر شد (اینجا)، علاقمندان فرهنگ و هنر کشور در حالی مهر بد شگونی بر پیشانی سرد‌ترین فصل سال زدند که نمی‌دانستند بهاری که پیش رو خواهند داشت، روی زمستان را سپید خواهد کرد.
همه کسانی که در رثای این هنرمند سخن گفتند، بر پاکی، خلوص و هنر والای ذوالفنون تاکید کردند.(اینجا)
دوم فروردین با خاکسپاری پیکر این نوازنده 74 ساله سه تار در امامزاده طاهر (اینجا)، کمتر کسی انتظارش را داشت تا کمتر از یک روز، جامعه موسیقی کشور در غم از دست دادن یک دوتار نواز پیشکسوت بنشیند.
غلامحسین سمندری، دو تار نواز بزرگ شرق استان خراسان که علاوه بر علاقمندانش در ایران، بسیاری از موسیقی دانان بزرگ دنیا نیز شیفته پنجه‌های جادویی او بودند، بعد از دوهفته بستری بودن در بیمارستان به دلیل سکته مغزی، سوم فروردین 1390 در سن 80 سالگی به جهان باقی شتافت.
پیکر این نوازنده بزرگ خراسان در حالی در شهرستان باخرز تشییع و به خاک سپرده شد که به دلیل تعطیلات نوروزی بجز یکی دو سایت خبری، رسانه دیگری خبر این مراسم را منتشر نکرد. (اینجا)
20 روز بعد از دوستداران موسیقی منطقه شرق خراسان، این علاقمندان آوا‌ها و نواهای محلی گیلان بودند که لباس عزا بر تن کردند و خاموشی فریدون‌پور رضا را به سوگ نشستند.
فریدون پوررضا، خواننده و موسیقیدان گیلک و صاحب‌نظر در زمینه موسیقی فولکلوریک این منطقه از ایران، 23 فروردین در 80 سالگی در رشت از دنیا رفت. این هنرمند حدود یک سال با بیماری تنفسی و مشکل ریوی دست و پنجه نرم می‌کرد. (اینجا)
پیکر این خواننده و موسیقیدان گیلانی در قطعه هنرمندان رشت آرام گرفت. (اینجا) در مراسم تشییع جنازه فریدون پور رضا، جمع زیادی از مردم گیلان حضور داشتند. (اینجا)
این دو پیشکسوت موسیقی نواحی ایران که تنها به فاصله 20 روز از یکدیگر درگذشتند، هر دو در سال 1311 به دنیا آمده و در کودکی و جوانی مدتی را در کنار پدرشان به آرایشگری سپری کرده بودند.
اردیبهشت امسال همچنین شاهد درگذشت یک چهره دیگر موسیقی نواحی ایران بود که او هم به خطه خراسان تعلق داشت؛ نوازنده‌ای که برای گل محمد یاغی (قهرمان رمان «کلیدر» محمود دولت آبادی) دو تار نواخته بود.
فرج‌الله امینی، بخشی منطقه بردسکن کاشمر، 18 اردیبهشت در سن 85 سالگی دار فانی را وداع گفت. او تنها کسی بود که دو روایت بلوچی و کردی حماسه گل محمد را از حفظ داشت و می‌نواخت و می‌خواند.
علی محمد رشیدی، آهنگساز و نوازنده کنترباس که سال‌ها در تبریز و تهران به آموزش موسیقی اشتغال داشت، دیگر هنرمندی بود که نیمه خرداد در سکوت خبری چشم از جهان فرو بست و به خاک سپرده شد. این مدرس، محقق و نویسنده عرصه موسیقی، برادر امین الله رشیدی (خواننده قدیمی کشورمان) بود.
21 خرداد نیز شاهد درگذشت محمدرضا روح‌بخش بود؛ نوازنده تار و عضو کانون خوانندگان سنتی که در 70 سال عمرش، آثار زیادی از جمله قطعه «نوبهار آمد یارا» را از خود به یادگار گذاشت. این هنرمند بعد از تصادفی که سال 1390 در تهران برایش رخ داد، به یزد رفت و در همان شهر هم درگذشت و به خاک سپرده شد. (اینجا)
درگذشت استاد حسن کسایی، یکی از آخرین بازماندگان نسل افسانه‌ای نوازندگان و آهنگسازان دهه‌های 20 تا 40 خورشیدی، ضایعه‌ای بزرگ بود که تاسف و تاثر همه دوستداران فرهنگ ایران را برانگیخت.
این نوازنده بی‌همتای نی، 25 خرداد امسال در سن 83 سالگی در حالی خاموشی گزید که نوای ساز او در قطعات و آثار موسیقایی بسیاری جاودانه شده است. (اینجا)
پیکر استاد حسن کسایی در بی‌اطلاعی و سکوت خبری، نیمه‌شب پنجشنبه (25 خرداد) تنها با حضور اعضای خانواده و جمعی از شاگردان وی، در آرامگاه تخت فولاد اصفهان در کنار آرامگاه استاد تاج اصفهانی به خاک سپرده شد. (اینجا)
درگذشت این هنرمند بزرگ، بازتاب رسانه‌ای فراگیری داشت و بسیاری از چهره‌های هنری و ادبی در پیام‌های تسلیت و با برپایی مجالس بزرگداشت یاد او را گرامی داشتند. (اینجا) (اینجا)
هفتین عضو خانواده موسیقی ایران که در بهار امسال بانگ رحیل سر داد و به دیدار معبود شتافت، عبدالله سرور احمدی، نوازنده سر‌شناس دوتار تربت جام خراسان بود. (اینجا)
این نوازنده موسیقی نواحی خراسان که 29 خرداد درگذشت، نقشی تعیین کننده‌ای در معرفی موسیقی این منطقه به جامعه هنری کشور داشت و همیشه اصیل‌ترین نغمه‌ها را می‌نواخت.
نمای آخر 4 سینماگر
بهار امسال، فصل خداحافظی 4 سینماگر از دنیای باقی بود که دو تن از آنان مرد و کارگردان بودند و دو نفر زن و بازیگر.
وداع نخست از آن پروین‌دخت یزدانیان معروف به مادر بزرگ (بی‌بی) قصه‌های مجید بود که در سن 89 سالگی دار فانی را در نجف آباد اصفهان وداع گفت. (اینجا)
این بازیگر که مادر کیومرث پوراحمد، کارگردان سینمای ایران است، در گلستان شهدای نجف آباد به خاک سپرده شد. (اینجا)
فاطمه طاهری، دیگر بازیگر زن سینمای ایران بود که 17 فروردین در سن 73 سالگی در گذشت. این هنرمند سال 1336 بازیگری را از صحنه تئاتر شروع و 30 سال بعد نخستین فیلم سینمایی خود را تجربه کرد. (اینجا)
پیکر این بازیگر سینما با حضور جمعی از اهالی تئاتر و سینما از مقابل خانه هنرمندان تا بهشت زهرا تشییع شد. (اینجا)
اما در میان تمام چهره‌های فرهنگی و هنری که سه ماهه ابتدای امسال روی در نقاب خاک کشیدند، درگذشت ایرج قادری، کارگردان، تهیه کننده و بازیگر با سابقه سینمای ایران از همه خبرساز‌تر بود.
خبر درگذشت این هنرمند که پس از یک دوره طولانی جدال با سرطان در بیمارستان به کما فرو رفته بود، ابتدا شامگاه 16 اردیبهشت منتشر شد که البته به سرعت تکذیب گردید.(اینجا)
بعد از تایید و تکذیب‌های زیاد، عاقبت سحرگاه 17 اردیبهشت خبر درگذشت ایرج قادری از سوی همسرش اعلام شد که تا قبل از آنکه رسانه‌ها به طور مشروح به آن بپردازند، خبر خاک سپاری‌اش همه را بهت زده کرد. (اینجا)
خاک سپاری شتابزده و بدون اطلاع رسانی ایرج قادری در حالی که بسیاری از دوستدارانش از گوشه و کنار کشور قصد شرکت در مراسم تشییع او را داشتند، اقدامی بود که حرف و حدیث‌های زیادی را برانگیخت و حواشی زیادی را به دنبال آورد. (اینجا) (اینجا)
شاپور قریب دومین کارگردان سینمای ایران بود که بهار امسال او را از جامعه هنری کشور گرفت. این سینماگر، 16 خرداد در سن 80 سالگی درگذشت. (اینجا)
پیکر این کارگردان به دلیل اطلاع رسانی ناقص و تعطیلی یک هفته‌ای در تهران، 18 خرداد به صورت غریبانه تشییع شد. (اینجا)
نقطه پایان زندگی
در بهار امسال، عرصه ادبی کشور نیز پنج شاعر، پژوهشگر، داستان نویس و مترجم خود را از دست داد.
دکتر قمر آریان، پژوهشگر و استاد و زبان ادبیات فارسی، نخستین چهره ادبی بود که فصل بهار نقطه پایانی بر زندگی‌اش گذاشت. او که همسر عبدالحسین زرین کوب بود، در عرصه ادبیات کهن ایران کتاب‌های زیادی را تالیف و منتشرکرد.
او 23 فروردین چشم از جهان فروبست(اینجا) و پیکرش سه روز بعد تشییع و در قطعه هنرمندان گورستان بهشت‌زهرا به خاک سپرده شد. (اینجا)
دکتر اصغر الهی، روانپزشکی که با داستان‌ها و رمان‌هایش به شهرت رسیده و جوایزی را از آن خود کرده بود، روز 12 خرداد دیده از جهان فرو بست. او به غنوان روانپزشک دانشیار دانشگاه علوم پزشکی تهران بود و کتاب‌هایی را هم در این زمینه تالیف و ترجمه کرده بود. (اینجا)
شهزاد بهشتی، که از خود هفت دفتر شعر به یادگار گذاشت، سومین چهره ادبی کشور بود که شامگاه 13 خردادماه در اصفهان درگذشت. (اینجا)
جعفر سلیمانی‌کیا، مترجم و داستان‌نویس ساکن تبریز نیز 14 خرداد بر اثر حادثه انفجار آبگرمکن منزلش درگذشت. (اینجا)
پنجمین فعال ادبی که بهار امسال آخرین برگ دفتر عمرش را ورق زد، فریدون دولتشاهی بود. این نویسنده و مترجم روز 23 خرداد در سن 74سالگی بر اثر سکته مغزی از دنیا رفت. (اینجا)
اهالی تئاتر نیز بهار امسال به سوگ یکی از همکاران خود نشستند؛ ایرج زهری که کارگردان، مدرس و منتقد هنرهای نمایشی بود.
این هنرمند با سابقه که ماه‌ها با سرطان خون دست و پنجه نرم می‌کرد، شامگاه 20 اردیبهشت در شهر بوخوم (غرب آلمان) درگذشت. (اینجا)
اگر چه همیشه از بهار به عنوان فصل زایش و تولد یاد می‌شود، اما امسال ایام خوبی را برای اهالی فرهنگ و هنر رقم نزد و آنان را در غم از دست دادن تعدادی از همکاران خود سوگوار کرد. امید آن است تا با یاری پرودگار، دیگر برگ‌های باقی مانده تقویم سال 1391، شاهد درج واقعه درگذشت هیچ چهره ادبی یا هنری نباشد.
57245